Erken yatıp erken kalkanların sırrı çözüldü: Neandertal geni

Artı Gerçek - ABD'de yapılan bir araştırmada, erken yatıp erken kalkma alışkanlığının kısmen Neandertal genlerinden kaynaklanıyor olduğu ortaya çıktı. Araştırmacılar, toplumun geneline kıyasla daha erken uyuyup sabah daha erken kalkabilen 'sabah insanları'na bu alışkanlığın Neandertallerden miras kalmış olabileceğini tespit etti.

Homo sapienler yaklaşık 70 bin yıl önce Afrika'dan Avrasya'ya göç ettiklerinde, soğuk iklime çoktan adapte olmuş şekilde yüz binlerce yıldır burada yaşayan Neandertallerle karşılaşmışlardı. İki grup arasındaki ırk karışımı sonucunda, bugün insan DNA'sının yaklaşık yüzde 4'ü Neandertallerin mirası. İnsanların cilt pigmentasyonu, vücuttaki yağlanma oranı ve bağışıklık tepkileriyle bağlantılı genleri de buna dahil. Modern insanlardaki Neandertal genlerinin büyük kısmı evrim sürecinde zamanla kaybolsa da, Afrika'dan Avrasya'ya göç sonrası yeni ortama adapte olmakla bağlantılı genlerin küçük bir kısmı hâlâ yok olmadı.

Neanderthal DNA may explain why some of us are morning people https://t.co/WRAKijuoEM

— The Guardian (@guardian) December 14, 2023

ABD'nin Kaliforniya eyaletindeki San Francisco Üniversitesi'nde yapılan araştırmada da, 'sabah insanı' olmakla bu genler arasında bir bağlantı olup olmadığı incelendi. Araştırmacılar, İngiltere'de yarım milyon kişinin genetik verilerinin yanı sıra sağlık ve yaşam tarzı bilgilerini içeren 'Biobank' üzerindeki incelemede, hem çok fazla kişinin Neandertal varyantları taşıdığını, hem de bunun erken kalkmakla bağlantılı olduğunu tespit etti.

San Francisco Üniversitesi'nde epidemiyolog olan John Capra, "modern insan genomlarında hâlâ duran Neandertal DNA'sı parçacıklarını analiz ettiğimizde, çarpıcı bir eğilim keşfettik" dedi. Vapra, bu DNA parçacıklarının birçoğunun, insanların vücut saatini yöneten genleri etkilediğini, "birçok vakada da sabah insanı olma eğilimini artırdığını" söyledi.

'KUZEYDE ESNEK VÜCUT SAATİ DAHA FAYDALI'

Capra'ya göre, birçok modern insanın bugün hâlâ Neandertal genleri taşımasının sebebiyse, bu varyantların atalarımızın kuzeyde yaşama adapte olmasına yardım etmesi. ABD'li bilim insanı, "sabah insanı olmanın" genetik açıdan özellikle bir faydası bulunduğuna inanmadığını söyleyerek, "Bunun daha çok, ışık seviyelerindeki mevsimsel değişikliklere daha iyi adapte olabilecek hızlı bir vücut saatine sahip olmanın sinyali olduğunu düşünüyoruz. Daha kuzeyde, mevsimsel ışık değişikliklerine uyum sağlayabilecek şekilde daha esnek bir vücut saatine sahip olmak faydalı" dedi.

Londra'daki University College London'dan araştırmaya katılan Prof. Mark Maslin ise "Şu an bazılarımızın gerçekten de sabah insanı olduğuna dair genetik kanıtlarımız var" diyerek şöyle devam etti: "İnsanlar tropik Afrika'da ortaya çıktıklarında günler ortalama 12 saat uzunluktaydı. Avcı toplayıcılar uyanık oldukları zamanın sadece yüzde 30'unu yemek toplayarak geçiriyor, dolayısıyla 12 saat çok uzun bir zaman. Fakat daha kuzeye gittiğinizde, günler kış mevsiminde giderek kısalıyor; ki bu bu mevsimde yiyecek bulmak özellikle zor. Dolayısıyla Neandertallerin ve insanların işe koyulmalarına yetecek kadar ışık görür görmez yemek toplamaya başlamaları mantıklı."

Genome Biology and Evolution dergisinde yayımlanan araştırmada, 'sabah insanı' olmanın illa ki Neandertal geni gerektirmediği, birçok çevresel ve kültürel faktörün de etkili olduğu da belirtildi. (DIŞ HABERLER)