Çevreciler uyarıyor: Çayırhan Termik Santrali Çökmek Üzere

Seda TAŞKIN

Artı Gerçek- İklim Değişikliği, Politika ve Araştırma Derneği, 28 Ekim’de Ankara’da yaptığı basın toplantısıyla İklim Değişikliği, Politika ve Araştırma Derneği, “Çevre Mevzuatına Uyum Süreci Bağlamında: Çayırhan Termik Santrali” raporunu kamuoyuyla paylaştı.

Dernek Başkanı Baran Bozoğlu, Çayırhan Termik Santrali’ne dört ayda toplam 354 bin TL para cezası kesilmesine karşın santralin halen baca gazı limitlerine uymadığını dile getirdi. Bozoğlu, bölgede yaptıkları ölçümlerde havadaki kirletici maddelerde de sınır değerlerin çok üstünde olduğunu ve Çevre Bakanlığının 2007 yılında bölgede kurdurduğu iki hava kalitesi ölçüm istasyonunun da çalışmadığını vurguladı.

‘SERA GAZLARININ YÜZDEN 70’TEN FAZLASI ENERJİ ÜRETİMDEN KAYNAKLANIYOR'

Derneğin hazırladığı rapora göre iklim değişikliğine sebep olan sera gazlarının yüzden 70’ten fazlasının enerji üretim kaynaklı. Bozoğlu, Paris İklim Anlaşması’nın hedeflerine ulaşılabilmesi için fosil yakıt kullanımı ile oluşan sera gazlarının azaltılması gerektiğini kaydetti.

Dernek olarak bu kapsamda kömürlü termik santralleri mercek altına aldıklarını vurgulayan Bozoğlu, Türkiye’de 13 adet termik santralin ihale ile özel sektöre devredildiğini hatırlattı. Bu tesislerin çevresel yatırım yapmamalarından kaynaklı bir kısmının faaliyetlerinin 2020 yılında durdurulduğunu altını çizen Bozoğlu, “Çevre izni sürecine giremeyen bu tesisler ve çevre izni sürecinde olan diğer tesislerin tamamı mevzuatta yapılan esnekliklerle çalışmalarının önü açıldı ve izin verildi” dedi.

*İklim Değişikliği, Politika ve Araştırma Derneği Başkanı Baran Bozoğlu

AĞUSTOS AYINDA SINIR DEĞERLER AŞILDI

Duyurulan rapora göre, “Türk Akreditasyon Kurumundan (TÜRKAK) akredite ve Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’ndan yetkili laboratuvarla yapılan bir aylık partikül madde 10, partikül madde 2,5, kükürt dioksit ve azot oksit ölçümlerinde Çayırhan Termik Santrali’nin havayı yoğun bir şekilde kirletiyor. Raporun bulgusu uyarınca bu durum bölgede yaşayan vatandaşlar için sağlık sorunları riski oluşturduğu gibi kuş cenneti ile doğal yaşamı doğrudan olumsuz etkiliyor.

Hava kirliliğinde ısınmasının etkisini dışarıda bırakmak için Ağustos ayında ölçüm yaptıklarını aktaran Bozoğlu, Karaköy ve Uluköy bölgelerinde ciddi seviyede hava kirliliği yaşandığı görüldüğünü aktardı. Bozoğlu’na göre 30 günlük ölçümlerin tamamında Türkiye ve AB mevzuatlarına göre sınır değerler aşıldı.

SANTRAL CEZALARA RAĞMEN ÇALIŞIYOR

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Çayırhan Termik Santrali’ne baca gazı limitlerine uymadığı için Şubat, Mart aylarında 176 bin 998 TL para cezası kesti. Benzer şekilde Nisan ve Mayıs aylarında da limitlere uyulmadı, ancak cezaya neden olan eylem ikinci defa gerçekleştiği halde para cezası artırılmadı ve aynı miktarda ceza verildi.

‘ÇAYIRHAN TERMİK SANTRALİ ÇÖKMEK ÜZERE’

Santralin çevre mevzuatına aykırı şekilde çalışmaya ve havayı kirletmeye devam ettiğini anlatan Bozoğlu, santrale kömür sağlayan madenin de çevre izni bulunmadığını da sözlerine ekledi. Ancak rapor incelendiğin santrale dönük sorunlar yalnızca bununla sınırlı değil. Santraldeki kül depolama barajına ilişkin risk de var. Bu noktada Bozoğlu santralin nokta çökme ihtimalini gündeme taşıyor ve durumu şöyle değerlendiriyor:

“Çayırhan termik santralinin çevre izni alma sürecinde atık sahasına dair hazırlanan akademik raporda 560 metre kota kadar depolama yapılabileceği belirtilmiştir. Ancak ne söz konusu akademik raporda ne de ilgili kurumlara verilen bilgi ve belgelerde kül barajının statiği, detaylı teknik ve bilimsel değerlendirmesi bulunmamaktadır. Yaptığımız saha araştırmalarında normal şartlarda 1,2 milyon ton yıllık kül oluşturan bu santralin, depo sahasında 30 milyon ton civarında külün biriktiğini ön gördüğümüzde ve kotunu irdelediğimizde kül barajının her an yıkılma riski taşıdığını gözlemlemekteyiz.

Kömürlü termik santrallerin çevreyi, doğayı kirlettiği, insan sağlığını riske attığı tüm bilimsel çalışmalarda ortaya konuluyor. Bozoğlu, bu çerçevede Türkiye’nin onayladığı Paris İklim Anlaşması ve 2053 hedeflerini hatırlatıyor 44 yılını doldurmuş santralin kapatılmasını, buna Çayırhan Termik Santrali’nden başlanmasını gerektiğini salık veriyor.