İzmir Gemi Sökümü'nde kamu kurumlarına 'asbestli gemi' soruları

İZMİR - Orange Marine adlı Fransız şirkete ait asbest yüklü kablo döşeme gemisi Raymond Croze’un Aliağa’daki Gemi Söküm Tesisleri’nde sökülmek için İzmir’e getirildi. Aliağa açıklarında bekleyen son notifikasyon işlemlerinin tamamlanmasının ardından karaya yanaştırılacak.

4 TON ASBEST İDDİASI

Sea Vanquish isimli römorkör tarafından çekilen geminin tehlikeli madde envanteri raporunda (IHM) 50 ile 100 ton arasında asbest içerdiği belirtilirken gemiyi sökecek olan Anadolu Gemi Söküm Şirketi ise gemide 4 ton asbest olduğunu ileri sürdü.

Geminin İzmir’de sökülecek olmasına demokratik kitle örgütlerinden tepki geldi. Aralarında TMMOB İzmir İl Koordinasyon Kurulu, İzmir Tabip Odası, İzmir Barosu, DİSK ve KESK’in yer aldığı İzmir Gemi Söküm Koordinasyonu Mimarlık Merkezi’nde basın açıklaması gerçekleştirerek geminin geri gönderilmesini istedi.

'UZMANLAR SÜRECE DAHİL EDİLMELİ'

Gazetecilerin sorularını yanıtlayan TMMOB İzmir İl Koordinasyon Kurulu Dönem Sekreteri Aykut Akdemir, emide bulunduğu söylenen 4 ton asbest ile ilgili envanter raporunda yer alan rakamların çelişkili olduğunu ifade ederek “Bir gemiye bağlı bir sorun değil kamusal denetim dışında özerk gibi faaliyet göstermektedir. Şirketlerin beyanında atık miktarı küçültülüyor. Bu konu asbeste sıkıştırılmaya çalışılıyor. Ağır metaller atık yağlar, tehlikeli maddeler vardır. Bunların nasıl bertaraf edileceği aktarılmalıdır. Ulusal mevzuat düzenlememiz yetersiz bu bir sektör sorunudur şeffaf bir süreç yönetilmeli. Uzmanlar bu sürece dâhil edilmelidir” dedi.

Nae Sao Paulo gemisine benzer bir durumun yaşandığını kaydeden Akdemir, “Nae Sao Paulo gemisi ile ilgili Gemi Koordinasyon Grubu olarak uluslararası platformlarla birlikte verilen ortak mücadele sonucunda Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından verilen izinler kaldırılmış, gemi Brezilya Çevre Bakanlığı tarafından geri çağrılmıştır. Ancak içerdiği asbest, tehlikeli ve radyoaktif atıklar ile bütünü ile bir tehlikeli atık olan gemi; Gemi Brezilya hükümetinin kabul etmemesi sonuca okyanusta batırılmıştır. Uluslararası ölçekte ses getiren, tüm bileşenler ve katkı koyanlar ile yürüttüğümüz toplumsal mücadele sonucu ülkemize giremeyen gemi okyanusta batırılmak ekolojik yıkıma neden olan kara bir leke olarak hatırımızdadır. Mücadelenin başarıya ulaşmaması halinde geminin Aliağa’da sessiz sedasız sökülmüş olacağı gerçeğini unutmamak gerekmektedir. Bugün yine söküm için Aliağa’ya doğru yola çıktığı belirtilen Fransız kablo döşeme gemisi Raymond Croze ile ilgili benzer iddialarla karşı karşıyayız” ifadelerini kullandı.

'ÜLKEMİZİN ATIK ÇÖPLÜĞÜ OLDUĞU GERÇEĞİYLE MÜCADELE EDİYORUZ'

Raymond Croze gemisi ile ilgili değerlendirmede bulunan Akdemir, “Adı “Raymond Croze”, Fransız bayraklı, Sahibi Fransız şirket “Orange” . Geminin 18 Aralık'ta Toulon limanından ayrıldığı ve "Sea Vanquish" römorkörü ile 27-12-2023 tarihinde Aliağa'ya ulaşacağı bilgisine sahibiz.Geminin, Asbestin Fransa'da gemi inşa endüstrisinde hala yaygın olarak kullanıldığı 80'li yılların başında Fransa'da inşa edildiğini, o dönemde Fransa'da inşa edilen gemilerin hepsinin asbest içeren boyayla (Bitulatex) kaplandığını biliyoruz. Dolayısı ile geminin bütünü ile tehlikeli atık olması ile birlikte, geminin her yerinde asbest kullanıldığı gemiye ait Tehlikeli Madde Envanter Raporunda (IHM) da doğrulanıyor. Gemide 5.000 m²'den fazla alanda asbestli boya olma ihtimali olmasına karşın, İHM de boya numunesi alınmamış olması soru işaretlerini büyütüyor. Biz bu süreci, bu gemiyi, bu iddiaları ilk kez yaşamıyoruz. Daha önce de Otopan, Kuıto, Ethan, Sao Paulo ve nicelerinde olduğu gibi yine bir atık gemi ve ülkemizin atık çöplüğü olduğu gerçeği ile mücadele ediyoruz” diye konuştu.

KAMU KURUMLARINA 10 SORU

Akdemir kamu kurumlarına şu soruları yöneltti:

• Gemi ile ilgili Tehlikeli Madde Envanter Raporu bulunmakta mıdır?
• Geminin notifikasyon onayı var mıdır?
• Gemi Aliağa’ya gelmeden önce gas free belgesi sunulmuş mudur?
• Gemiye ilişkin söküm izni verilmiş midir?
• Radyasyon ölçümü yapılmış mıdır? Sonuçları nelerdir?
• Geri dönüşüm ve atık bertaraf süreçlerine ilişkin planlar sunulmuş mudur?
• Gemide boyaların potansiyel olarak asbest içerdiği hakkında söküm tesisi bilgilendirilmiş midir?
• Bakanlık ve ilgili kurumlar tarafından atık içeriği ve miktarı ile ilgili değerlendirme ve denetim yapılmış mıdır
• Söküm işlemleri safhasında alınacak çevresel önlemler nelerdir?
• İşçi sağlığı ve güvenliğine ilişkin önlemler nelerdir?

Aliağa’da çevresel mevzuata aykırı işlem yapan, çevre ve halk sağlığı sorunu yaratan işletmelerde gemi sökümüne son verilmesi gerektiğini ifade eden Akdemir, şunları söyledi:

"Gemi Sökümü sürecinin bilimsel ve teknik değerlendirmeleri ile etkin bir kamusal denetimle yürütülmesi için gerekli çalışmaların ivedilikle gerçekleştirilmesi gerekmektedir. İzmir’de meslek odaları, sivil toplum örgütleri, yaşam savunucuları; Gemi Söküm Tesislerinde gerçekleştirilen usulsüz işlemler, çevre ve halk sağlığını tehdit eden, sektör emekçilerinin yaşamına mal olan usulsüz işlemler ve uygulamalara karşı, ülkemizin ve Aliağa’nın atık çöplüğü haline gelmemesi mücadelesine vazgeçmeden devam ediyoruz. Aliağa bölgesindeki gemi söküm çalışmaları başta olmak üzere, kentte insan ve çevre sağlığını tehdit eden tüm çalışmaların bilime, hukuka, kamu ve çevre sağlığına uygun hale getirilmesi nihai hedefi ile kararlılığımızı bir kez daha kamuoyu ile paylaşıyoruz." (Artı Gerçek)

'İzmir'e gelecek olan asbestli geminin GPS’i söküldü' iddiası: Radarda görünmesin diye

İzmir'de asbestli gemi protestosu: Aliağa dünyanın çöplüğü değil

Asbest yüklü gemi Aliağa yolunda: 'Aliağa ve İzmir için büyük tehdit'