'Erdoğan şamar yedi' diyen dış basın, sıradaki cumhurbaşkanı olarak İmamoğlu'nu işaret etti

Artı Gerçek - Yerel seçim sonuçları, dış basında AKP'li Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın ağır yenilgisi olarak yorumlandı.

* Almanya'nın en çok satan gazetesi Bild, "Cumhurbaşkanı Erdoğan'a şamar!" başlıklı haberinde görevdeki CHP'li İstanbul Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu ile Ankara Belediye Başkanı Mansur Yavaş'ın AKP'li rakiplerine fark attıklarına dikkat çekti. "Seçim, Erdoğan için önemli bir sınav olarak görülüyor; özellikle de Türkiye'de yaşayan her 5 kişiden birinin bulunduğu 16 milyon nüfuslu İstanbul metropolünde yapılan seçim" dedi.

* Alman basınının amiral gemilerinden Frankfurter Allgemeine Zeitung (FAZ), "Erdoğan'ın seçim fiyaskosu" başlığını atıp "Türkiye'deki yerel seçimlerde Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın partisi ciddi bir yenilgiye uğradı, CHP, önceki yerel seçimlerden farklı olarak sadece sahil illeri ve metropollerde değil, Erdoğan'ın seçmen tabanı olarak kabul edilen Orta Anadolu'daki bazı muhafazakar illerde de zafere doğru gidiyor. Bazı yerlerde İslamcı parti Yeni Refah da AKP'yi geride bırakıyor. Dolayısıyla yerel seçimler Türkiye'nin siyasi manzarasını alt üst etme potansiyeli taşıyor" dedi. AKP ile aynı seçmen kitlesine hitap eden Yeni Refah'ın lideri Fatih Erbakan'ın emekli maaşlarının artırılması ve İsrail ile ticaretin durdurulması talepleriyle Erdoğan'ı köşeye sıkıştırdığını belirtti.

"İmamoğlu'nun zaferi, kendisi sandıkta olmasa da Erdoğan'ın yenilgisi anlamına gelir" yorumunu yapan FAZ, "AKP'nin seçim kampanyası cumhurbaşkanına göre hazırlandı. Erdoğan, kendisi için sembolik olarak da önemli olan metropolü partisi için yeniden ele geçirmek amacıyla devlet aygıtını seferber etti. Erdoğan'ın gölgesinde kalan AKP'nin adayı Murat Kurum adına ulusal kabine bakanları kampanya yürüttü. Cumhurbaşkanı, son iki hafta içinde ülke çapında 30'dan fazla kampanya etkinliğine katıldı" hatırlatmasını yaptı.

Seçim sonuçlarını "Yüzde 67 civarındaki yüksek enflasyondan duyulan büyük hoşnutsuzluğun dışa vurumu" olarak değerlendiren FAZ, "Çalışan nüfusun yarısından fazlasının aldığı asgari ücret, artık bırakın kira ve giyim masraflarını, bir ailenin sağlıklı beslenmesine bile yetmiyor" vurgusunu yaptı.

Wahlen in der Türkei: Wahldebakel für Erdoğan https://t.co/q28OJmhZ97

— Dieter Steffmann (@DieterSteffmann) March 31, 2024

* Diğer amiral gemisi Der Spiegel de "Erdoğan İstanbul'u geri kazanmak istedi, ama başaramadı" başlığını attı. "Tarihi yenilgi" adını koyan Alman haber sitesi, "Recep Tayyip Erdoğan ile AKP'sinin İstanbul'un yanısıra pek çok yerde kaybettiğine" dikkat çekerek "Seçmenler Türkiye Cumhurbaşkanı'na net mesaj gönderdi" dedi.

* Fransız haber ajansı AFP, "Erdoğan'ın yenilgisini" duyururken, şu hatırlatmaları yaptı:

"Ekrem İmamoğlu'nun 2019'daki şaşırtıcı seçim zaferinden önce İstanbul 25 yıl boyunca AKP'nin ve seleflerinin elindeydi. Erdoğan siyasi kariyerine 1994 yılında Boğaziçi metropolünde belediye başkanı seçilerek başladı."

"Cumhurbaşkanı, seçim hedefi olarak İstanbul'u geri almayı koymuştu ve eski Çevre Bakanı Murat Kurum'u burada yarışmaya göndermişti. Ayrıca muhalefetin kontrolündeki Ankara ve İzmir'de de AKP'nin zafer kazanmasını umuyordu."

* Britanya kamusal yayın kuruluşu BBC, "Recep Tayyip Erdoğan üçüncü dönem cumhurbaşkanı olduktan bir yıl sonra, büyüdüğü ve belediye başkanı olduğu şehri geri kazanmayı hedef edinmişti. Ancak zafer gecesi muhalefetin oldu" dedi.

Turkish elections: Opposition leads in vote to run Istanbul and other cities https://t.co/1uoL0vQTNF

— BBC News (World) (@BBCWorld) March 31, 2024

"70 yaşındaki Cumhurbaşkanı, partisinin İstanbul'daki seçim kampanyasını yöneterek Türkiye'nin en büyük şehrinde yeni bir döneme söz vermişti. Sonuç, Türkiye'yi 21 yıldır yöneten adama büyük bir darbe oldu" değerlendirmesini yapan BBC, "Ana muhalefetteki CHP'nin Türkiye'nin pek çok büyük şehrinde zafer elde etmesinin anlamlı" olduğunu belirtti.

BBC'nin konuştuğu 25 yaşındaki İmamoğlu destekçisi Yeşim Albayrak, "Bunlar sadece yerel seçimler ama muhalefetin büyük şehirlerdeki zaferi, iktidar partisine karşı önemli bir güç gösterisidir" dedi. "Artık ülkenin daha laik, insan haklarına, kadın haklarına ve çocuk haklarına saygılı olacağını umuyorum" diye ekledi. 27 yaşındaki Mehmet Bankacı, Türkiye'de değişime ihtiyaç olduğunu belirterek, "Geçen yıl yapılan cumhurbaşkanlığı seçiminde İmamoğlu veya Mansur Yavaş CHP'nin adayı olsaydı kesinlikle kazanırlardı" iddiasında bulundu.

"85 milyonluk Türkiye nüfusunun beşte birine ev sahipliği yapan İstanbul'u kontrol ederseniz, ticaret, turizm ve finans dahil Türkiye ekonomisinin önemli bir bölümünü kontrol edersiniz" kanaatini paylaşan BBC, Erdoğan yönetiminin "yüzde 67 enflasyon, yüzde 50 faiz oranlarını gören ekonomik krizin yükünü üstünden atamadığı" değerlendirmesinde bulundu.

* Britanya merkezli haber ajansı Reuters, "Türkiye'nin yeniden dirilen muhalefeti, önemli yerel seçimlerde Erdoğan'ı devirdi" dedi. "Hem Erdoğan'ı hem de AKP'yi cezalandıran seçmenin, muhalefeti siyasi bir güç olarak yeniden öne ittiği ve İstanbul Belediye Başkanı Ekrem İmamoğlu'nun Erdoğan'ın baş rakibi pozisyonunu güçlendirdiğini" belirten Reuters, şöyle devam etti:

"Analistler, Türkiye'yi 20 yılı aşkın süredir yöneten Erdoğan ile AKP'nin, yükselen enflasyon, memnuniyetsiz İslamcı seçmenler ve İstanbul'da İmamoğlu'nun CHP'nin laik tabanının ötesine de hitap etmesi nedeniyle anketlerde tahmin edilenden daha kötü performans gösterdiğini söyledi."

"Analistlere göre yüzde 70'e yakın enflasyon ve agresif parasal sıkılaştırma rejiminin neden olduğu büyümedeki yavaşlama dahil ekonomik sıkıntılar, seçmenleri bu kez AKP'yi cezalandırmaya yöneltti."

"Cumhurbaşkanı'nın uğradığı hüsran, gelişmekte olan büyük ekonominin bölünmüş siyasi manzarasında bir değişime işaret edebilir."

"Anketler, İstanbul'da sıkı bir rekabetin yaşanacağını ve ülke genelinde CHP'nin olası kayıplarını öngörüyordu. Ancak devlete bağlı Anadolu Ajansı'nın açıkladığı kısmi resmi sonuçlar bile AKP ile ana müttefikinin sanayileşmiş kuzeybatıdaki Bursa ve Balıkesir dahil 10 büyük şehirde belediye başkanlığını bıraktığını gösterdi. Sonuçlara göre CHP, ülke genelindeki oylarda yüzde 1'lik farkla en önde giderek, 35 yıl aradan sonra bir ilki gerçekleştirdi."

Reuters'e konuşan Boğaziçi Üniversitesi Siyaset Bilimi Bölümü yardımcı doçenti Mert Arslanalp, Erdoğan'ın 2002'de ulusal iktidara gelmesinden beri "en ağır seçim yenilgisini" aldığını söyledi. Arslanalp, "İmamoğlu, Türkiye'deki muhalif seçmenleri tanımlayan derin sosyo-politik bölünmeleri, onların kurumsal desteği olmadan da aşabileceğini gösterdi. Bu, onu Erdoğan rejiminin ulusal düzeyde siyasi açıdan en rekabetçi hasmı yapıyor" dedi.

Albright Stonebridge Group'un kıdemli danışmanlarından Hakan Akbaş da "Ekonomi belirleyici etkendi. Türkiye halkı, değişim talep etti ve İmamoğlu artık Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın varsayılan ezeli düşmanıdır" yorumunu yaptı.

Reuters'in konuştuğu İBB binası önünde bayrak sallayanlar, İmamoğlu'nun gelecekte cumhurbaşkanlığı için Erdoğan'a meydan okumasını görmek istediklerini söyledi. Ev hanımı Esra, "Çok mutluyuz. Onu çok seviyorum. Onu başkan olarak görmek isteriz" dedi.

Reuters, İmamoğlu'nun 2019'daki başarısında hayati önem taşıyan Kürt seçmenlerin, bu kez DEM partisinin İstanbul'da aday göstermesine rağmen, parti bağlılığını bir kenara bırakıp tekrar İmamoğlu'na oy verdiğine de dikkat çekti. Diğer yandan DEM'in de Kürtlerin çoğunlukta olduğu güneydoğuda, devletin Kürt belediye başkanlarının yerine kayyım atamasına karşı, 10 ili kazanarak gücünü bir kez daha teyit ettiğini belirtti.

Reuters'e göre Gazze konusunda İsrail'e karşı Erdoğan'dan daha sert duruş sergileyen İslamcı Yeni Refah Partisi'ne artan halk desteği de AKP'ye desteği sekteye uğrattı.

* Britanya'nın The Guardian gazetesi, "Türkiye'de ana muhalefet partisi Erdoğan'ı hiçe sayarak yerel seçim zaferine ulaştı" başlığını atıp "Ekrem İmamoğlu'nun beklenmedik bir şekilde ikinci kez İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanlığı koltuğuna oturması CHP'yi ulusal siyasetin merkezine taşıdı" dedi.

Turkey’s opposition party sweeps to local elections victory in snub to Erdoğan https://t.co/R6b0NGyJDi

— Guardian news (@guardiannews) March 31, 2024

"Türkiye'nin batısında geniş bir alanın kontrolünü güvence altına alan CHP, geleneksel olarak kendisine düşmanca bakan Karadeniz ve Orta Anadolu yakınındaki daha muhafazakar bölgelerde zaferler elde etti" bilgisini veren The Guardian, partisinin İstanbul'u geri alma kampanyasının en ön safında yer alan Erdoğan için İmamoğlu'nun İstanbul belediye başkanlığının "tam bir baş belası haline geldiğini" dile getirdi. "İkinci büyük seçim zaferinin, Erdoğan'ın yönetimine en büyük meydan okumayı yapan kişi konumuna yükselen İmamoğlu'nu cumhurbaşkanlığı yarışına sokması bekleniyor" dedi.

"Erdoğan'ın ismi oy pusulasında yer almamasına rağmen, ülke çapındaki seçmenler Erdoğan'ın politikalarından duydukları memnuniyetsizliği dile getirme fırsatını değerlendirdi ve pek çok kişi ana muhalefete veya AKP'den daha sağdaki artan sayıda küçük partilere oy verme motivasyonlarının ekonomik durumdan kaynaklandığını söyledi" diyen The Guardian'a göre Erdoğan'ın İstanbul'u geri kazanma mücadelesinin en ön safına geçmesi de İstanbulluyu kızdırdı. Gazete, ekonomik krizden Erdoğan'ın politikalarını sorumlu tutan ve daha önce oy verdiği AKP'ye bu kez yönelmeyen seçmen görüşlerine de yer verdi.

* Ekonomi çevrelerinin bir numaralı dergisi, Britanya merkezli The Economist, seçim sonuçlarını, "Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan seçim felaketi yaşadı. İstanbul, Ankara ve ülke genelindeki belediye başkanlığı seçimlerini muhalefet kazandı" diye duyurdu. "Türkiye muhalefetinin Erdoğan'ı büyük bir yenilgiye uğrattığını" dile getiren The Economist, "CHP'nin hem en büyük şehirlerin kontrolünü ele geçirerek hem de ülke genelinde oy oranında iktidardaki AKP'yi geçerek Erdoğan'a ağzının payını verdiğini" belirtti.

* Ekonomi çevrelerinin bir numaralı haber sitesi, ABD merkezli Bloomberg, "Erdoğan yerel seçimlerde şok yenilgi aldı" başlığı altında "Cumhurbaşkanı'nın gemi azıya almış enflasyon ve 20 yılı aşkın süre önce iktidara gelmesinden bu yana en yüksek borçlanma maliyetlerinin ortasında sandıkta ana muhalefet partisi karşısında şok bir yenilgiye uğradığını" belirtti.

AKP'nin ilk kez bir seçimde ana muhalefetteki CHP'nin gerisinde kaldığına dikkat çeken Bloomberg, "Ülkenin büyük bölümünde seçmen iktidar partisine sırtını çevirdi, ancak değişim kentsel alanlarda daha dramatikti" dedi.

"Yerel seçimlerin Türkiye'nin en önemli iki siyasi rakibi -Erdoğan ile İmamoğlu- arasında daha geniş bir mücadele olarak görüldüğünü" aktaran Bloomberg, "Üst üste ikinci İstanbul zaferinden sonra bile İmamoğlu'nun vermesi gereken başka bir mücadele var. Kendisi, Yüksek Seçim Kurulu üyelerine hakaret etmekle suçlanıyor ve bu siyasi görevden men edilmesiyle sonuçlanabilir" hatırlatmasını yaparak ekledi:

"Bahis konusu, yıllık 6.6 milyar dolarlık bütçeye sahip, yaklaşık 16 milyon nüfuslu bir şehrin kontrolü."

Bloomberg, "AKP'nin oylarındaki düşüşün bir kısmı, İslamcı Yeni Refah Partisi'nin kendi adaylarını çıkararak aralarındaki ittifakı sona erdirme kararından kaynaklandı. Yeni Refah, Erdoğan'ın ekonomi politikalarını ve hükümetinin Gazze'deki savaşa rağmen İsrail ile ticareti durdurmayı reddetmesini sert bir şekilde eleştirdi" notunu düştü.

Bloomberg'e konuşan danışmanlık firması Teneo'nun Eşbaşkanı Wolfango Piccoli, seçim sonuçlarının Erdoğan ile Maliye Bakanı Mehmet Şimşek liderliğindeki ekonomi politikası ekibinin arasına mesafe sokmasını pek olası görmedi. "Ekonomi politikasının oluşturulmasında önemli bir değişiklik beklenmiyor" diyen Piccoli'ye göre Şimşek'in enflasyonu kontrol altına almak için kamu bütçesi disiplini ve yüksek faiz oranlarını öngören politika programına yönelik temel risk, Erdoğan'ın 2024'ün ikinci yarısında asgari ücrete ve emekli maaşlarına zam yapmaya kalkışacak olması. (Dış Haberler)