12 yıl sonra Arap Birliği'nden Esad'a sıcak karşılama
Artı Gerçek - Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad ülkesinin 12 yıl önce iç savaş nedeniyle Arap Birliği'nden çıkarılmasının ardından ilk kez bugün bir Arap Birliği toplantısına katıldı. Dün akşam zirvenin yapılacağı Suudi Arabistan'ın Cidde kentine ulaşan Esad, burada Veliaht Prens Muhammed bin Selman tarafından kucaklanarak karşılandı. Esad'ın elini sıkan Selman böylelikle, ABD'nin engelleme girişimlerine rağmen bölge ülkeleriyle bir süredir 'normalleşme' temaslarını sürdüren Şam yönetimi ilişkilerde yeni bir sayfanın açılışını işaretlemiş oldu.
Zirvede bir konuşma yapan Esad, ülkesinin yeniden Arap Birliği'ne davet edilmesini 'tarihi fırsat' diye niteledi. Suriye lideri, "Batı hegemonyasının bir sonucu olarak ortaya çıkan çok kutuplu dünyadaki uluslararası durumu değiştirme fırsatıyla karşı karşıyayız" dedi. Esad, son dönemde bölge ülkeleriyle yoğunlaşan diplomatik temasların çok kutuplu dünyada yeniden konumlanabilmek için önemli olduğunu vurguladı. Katar Emiri'nin Esad'ın konuşmasından hemen önce zirveden ayrılması da dikkat çekti.
ESAD KATAR EMİRİ İLE DE TOKALAŞTI
Veliaht Prens Selman zirvede yaptığı konuşmada, "Suriye'nin Arap Birliği'ne dönüşünün krizin sona ermesine yol açacağını umuyoruz" dedi. Selman ayrıca "Ülkesinin Rusya ile Ukrayna arasında arabuluculuk yapmaya hazır olduğunu" dile getirdi. Sudan krizine de değinen bin Selman, "Sudan'daki krizin çözümünün diyalog üzerine tesis edilmesini dilediklerini" söyledi. Suriye resmi haber ajansı SANA, "Esad'ın Katar Emiri Şeyh Tamim bin Hamad Al Sani ile el sıkıştığını" söyledi. 10 yıl önce Suriyeli muhalefet temsilcilerinin Suriye'yi temsilen katıldığı Arap Birliği zirvesine ev sahipliği yapan Katar Emiri Al Sani, 2018'de "Bölgenin Esad gibi bir savaş suçlusuna müsamaha göstermeyeceğini" söylemişti.
'SURİYE'NİN ARAP BİRLİĞİ'NE DÖNÜŞÜ KRİZİN ÇÖZÜMÜNE KATKI SAĞLAYACAK'
Ürdün Kralı 2. Abdullah da Suriye'nin Arap Birliği'ne dönüşünü memnuniyetle karşıladıklarını ve bunun "krizi sona erdirme çabalarına katkıda bulunacak önemli bir adım olduğunu" söyledi.
Kral Abdullah, Suriye halkının bedelini ağır ödediği ve etkilerinin herkese yansıdığı Suriye krizinin çözümsüz olarak devam etmemesi gerektiği konusunda ülkesinin defalarca uyarıda bulunduğunu aktardı.
ZİRVENİN SÜRPRİZ KATILIMCISI ZELENSKİY KIRIMLI MÜSLÜMANLARI HATIRLATTI
Rusya'nın askeri yardımlarıyla iç savaşı lehine döndürmeyi başaran Esad'ın yıllar sonra katıldığı ilk Arap Birliği Zirvesi'ne, Rusya ile savaşta olan Ukrayna'nın Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy'nin sürpriz katılımı da dikkat çekti. Ukrayna Devlet Başkanı zirvede yaptığı konuşmada delegelerden "Ukrayna'nın barış formülünü desteklemelerini" istedi ve Riyad'a geçen yıl Ukraynalı bir mahkumun serbest bırakılmasına aracılık ettiği için teşekkür etti.
Konuşmasına ülkesindeki savaşta ölen Ukraynalı askerleri anarak başlayan Zelenskiy, Arap Birliği liderlerini Ukrayna'daki savaşa göz yummamaya çağırdı. Ukrayna Devlet Başkanı, “Kırım ve Tatar halkının, dünyadaki Müslüman toplumunun ayrılmaz bir parçası olarak kalması gerektiğini" vurgulayarak, "Savaştan ilk zarar gören bölgenin Kırım ve burada yaşayan Müslümanlar olduğunu" hatırlattı. Zelenskiy ayrıca, zirveye katılan tüm liderlere Ukrayna'nın barış planını anlatan bir belge de verdi.
ZİRVEDE MÜLTECİLERİN GERİ DÖNÜŞ PLANININ ELE ALINMASI BEKLENİYOR
Arap diplomatlar İngiltere merkezli Financial Times (FT) gazetesine yaptıkları açıklamada Suriyeli mültecileri ülkelerine geri dönmeye teşvik edecek ve Batılı ülkeleri de Esad yönetimine yönelik yaptırımları hafifletmeye ikna edecek bir planı tartışacaklarını söyledi. Diplomatlar girişimin başlangıçta Ürdün'deki yaklaşık 1000 Suriyeli mülteciyi kapsayacağını ve mültecilerin gönüllü geri dönüşlerinde kendilerine uygun şekilde muamele edildiğini denetlemek için Birleşmiş Milletler (BM) kurumları tarafından sürecin izlenmesini içerdiğini söyledi.
Söz konusu planın Suriye, Suudi Arabistan, Mısır, Ürdün ve Irak dışişleri bakanlarının geçen ay yaptıkları bir toplantıda kabul edildiği, bugünkü zirvede de bu konunun görüşülmesinin beklendiği belirtildi. Diplomatlar, girişimin başarılı olması halinde, mülteci planının daha fazla Suriyeliyi evlerine dönmeye teşvik etmesini ve Arap devletlerinin ABD ile Avrupa'yı, Suriye'nin yeniden inşasına yardımcı olmak için yaptırımları hafifletmeye ikna etmesini sağlayacağını umuyor. FT'ye konuşan konu hakkında bilgi sahibi iki kaynağa göre plan BM'de "en üst düzeylerde" tartışıldı. Ancak kaynaklar Şam yönetiminin bu konuda güvenlik garantileri vermesi gerektiği ve bazı mültecilerin zorla geri gönderilme olasılığı nedeniyle planla ilgili fikir ayrılıkları olduğunu da söyledi.
'MÜLTECİ PLANI ESAD'IN CİDDİ OLUP OLMADIĞININ TESTİ'
12 yıl önce iç savaşın patlak vermesinden sonra yaklaşık 6 milyon Suriyeli ülkeden kaçmış, bir o kadarı da ülke içinde yerinden edilmişti. Mültecilerin çoğu (yaklaşık 4 milyon) Türkiye'de iken yüz binlercesi Ürdün ve Lübnan'a gitmişti. Arap diplomatlar, mülteci planının Esad'ın ciddi olup olmadığını ve reform yapacağına güvenilip güvenilemeyeceğini test etmenin bir yolu olduğunu söyledi.
Ayrıca girişimi destekleyenlerin Şam'a ekonomik yardımı tartışmadıkları ve önce mülteci meselesinde ilerleme görmek istediklerini vurguladı. FT'ye konuşan diplomatlardan biri “Suriye hükümeti üzerinde mutabık kalınan hususlara yanıt verecek ve sonra değerlendireceğiz. Suriye'deki hükümetin samimi olmadığı, ciddi olmadığı yönünde bir görüş var ama bu ciddiyeti sınamanın tek yolu bu anlamlı süreçten geçiyor. Aksi takdirde onu nasıl test edebilirsiniz?" dedi. (DIŞ HABERLER)
