Avustralya ırkçılığa karşı tarihi referanduma hazırlanıyor: Yerliler anayasada ilk kez tanınacak

Artı Gerçek - İngiliz sömürgeciliğinden bu yana yerli halklara karşı kemikleşmiş ayrımcılığın sürdüğü Avustralya'da tarihi bir referandum düzenlenecek. Referandumda, ülkenin ilk halkları olan Aborjinler ile Torres Boğazı Adalılarının Anayasa'da ilk kez tanınıp tanınmayacağı halka sorulacak.

Avustralya Başbakanı Anthony Albanese, referandumda yer alacak soruyu açıkladığı duygusal basın toplantısında, ekim ile aralık aylarında düzenlenecek oylamada 'evet' oyu verilmesi çağrısı yaptı. Albenese, "Şimdi değilse ne zaman?" dedi.

'ÇOK BÜYÜK SABIR VE İYİMSERLİK GÖSTERDİLER'

Yerlilerden oluşan çalışma komitesiyle birlikte düzenlenen toplantıda sesinin titrediği ve gözlerinin dolduğu görülen Albanese şu ifadeleri kullandı: "Birçokları bu anı çok uzun zamandır bekliyor. Ve buna rağmen, söz konusu süreçte çok büyük büyük bir sabır ve iyimserlik gösterdiler. Bu işbirliği ruhu ve anlayışlı, saygılı diyalog, bu noktaya böylesine birleşmiş bir şekilde gelmemizde büyük önem taşıdı."

This is the question that will be asked of the Australian people. Nothing more, but nothing less. pic.twitter.com/XDj3JIp46A

— Anthony Albanese (@AlboMP) March 23, 2023

Albanese, "Avustralyalılara bu sene referandumda sorulacak soru çok basit" diyerek şöyle devam etti:

"Teklif edilen yasa: Anayasa'nın, Avustralya'nın ilk halklarının tanınması adına, bir Aborjin ve Torres Boğazı Adalıları sesi tesis edecek şekilde değiştirilmesi. Bu değişiklik önerisini kabul ediyor musunuz?"

YERLİ KOMİTESİ DE KURULACAK

Referandumdan 'evet' oyu çıkması, aynı zamanda yerlilerden oluşan bir komite kurulması anlamına da gelecek. Bu komite, yerlileri ilgilendiren politikalar ve projelerde Federal Parlamento'ya bağlayıcı olmayan tavsiyelerde bulunacak.

122 YILLIK ANAYASADA İSİMLERİ GEÇMİYOR

Avustralya'nın 26 milyonluk nüfusunun yaklaşık yüzde 3.2'sini oluşturan Aborjinler, İngiliz sömürgeciliği döneminden bu yana marjinalize edilmiş durumda. O dönemden beri ırkçılığın kök saldığı ülkenin 122 yıllık anayasasında, Avustralya topraklarının ilk halklarından olan Aborjinlerden hiç söz edilmiyor. Oy verme hakları da ancak 1960'lardan sonra tanınan Aborjinler, sağlık başta olmak üzere birçok sosyo-ekonomik ölçütte ulusal ortalamanın altında bırakılmış durumda.

Söz konusu referandum, yerlilerin koşullarının iyileştirilmesi için kritik bir adım olarak görülüyor.

MUHALEFET KABUL EDECEK Mİ?

Gelinen noktada, hükümet referandum için çıkarılması gereken yasayı haziran sonuna kadar parlamentoya sunmuş olacak. Avustralya'da, anayasada yapılacak tüm değişikliklerin referandumla kabul edilmesi gerekiyor. Ancak muhalefet partilerinden destek için bazı şerhler gelmiş durumda.

Ana muhalefetteki Liberal Parti'nin lideri Peter Dutton, referanduma destek vermek için kurulacak komitenin yetkileri konusunda daha fazla ayrıntı talep ettiklerini söyledi. Oy tabanı kırsal kesimlerde olan Ulusal Parti ise muhalefet koalisyonunun küçük ortağı olarak teklife hayır diyeceklerini açıkladı. Yeşiller ve bazı bağımsız milletvekilleri ise destek sözü verdi.

The Guardian gazetesinin yayımladığı bir ankete göre, halkın referanduma desteği ise yüzde 59 oranında. Ancak gazete, destek oranının 5 puan düştüğüne dikkat çekti.

1901'DEN BERİ 19 REFERANDUM YAPILDI

Yerlilerin hakları için yapılacak oylama, Avustralya'nın son 24 yılda düzenleyeceği ilk referandum olma özelliğini de taşıyor. Avustralya'da, 1901'deki bağımsızlığını ilanından bu yana 19 referandumda 44 anayasa değişikliği teklifi yapıldı. Ancak bunların sadece sekizi kabul edildi.

1999'daki son referandumda ise İngiliz monarkının devlet başkanı olmasına son verilerek bir cumhuriyet kurulması teklifi referanduma sunuldu ve reddedildi. (DIŞ HABERLER)