BMGK'de Dağlık Karabağ toplantısı: ABD, Rusya ve AB, Laçın Koridoru'nun açılması gerektiğini vurguladı
Artı Gerçek - Ermenistan'ın, Laçın Yolu'nun insani yardımların ulaşımına kapatıldığı iddiasını taşıdığı Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nde (BMGK) 16 Ağustos'ta Dağlık Karabağ'daki insani durum konulu acil bir toplantı yaptı. Toplantıda konuşan ABD, Rusya ve Avrupa Birliği temsilcileri Azerbaycan'ın kontrolünde olan ancak 120 bin kişilik nüfusunun ezici çoğunluğu Ermenilerden oluşan Dağlık Karabağ ile Ermenistan'ın tek kara bağlantısı olan Laçın Koridoru'nun yeniden açılması gerektiğini vurguladı. Azerbaycan toplantıda kendisine yönelik "abluka" suçlamalarını reddederken Türkiye'nin BM Daimi Temsilcisi de Azerbaycan'ın "meşru güvenlik kaygılarının" dikkate alınmasını istedi.
ABD TEMSİLCİSİ: GIDA, İLAÇ VE ENERJİYE ERİŞİM ASLA REHİN ALINMAMALI
AGOS'un haberine göre, ABD'nin Birleşmiş Milletler Temsilcisi Büyükelçi Linda Thomas-Greenfield toplantıda "Amerika Birleşik Devletleri, Dağlık Karabağ'daki insani durum konusunda endişelidir. LaçIn Koridoru'nun kapatılmasından derin endişe duyuyoruz, bu da temel malzemelere erişimi kesip insani durumu daha da kötüleştirdi. Gıda, ilaç, bebek mamaları ve enerjiye erişim asla rehin alınmamalıdır" dedi. Azerbaycan hükümetini, koridor aracılığıyla serbest hareketi yeniden sağlamaya çağırdıklarını ifade eden ABD temsilcisi böylece ticari, insani ve özel araçlar Dağlık Karabağ nüfusuna ulaşabileceğini vurguladı. ABD temsilcisi konuşmasında ayrıca “Tüm tarafları, Bakü'deki yetkililer ile Dağlık Karabağ nüfusunun temsilcileri arasında doğrudan görüşmelere katılmaya teşvik ediyoruz. Amerika Birleşik Devletleri, Güney Kafkasya bölgesi için barışçıl, demokratik ve refah içinde bir gelecek teşvik etmeye kararlıdır. Bu daha parlak geleceği inşa etmek için tüm ortaklarla ikili ve çok taraflı olarak iletişim kurmaya devam edeceğiz" ifadelerini kullandı.
RUSYA: GERGİNLİĞİN AZALTILMASI İÇİN SOMUT ADIMLAR ATILMALI
Rusya Federasyonu BM temsilcisi Dmitry Polyanskiy de, Rusya'nın Laçın Koridoru'nun devam eden ablukasından endişe duyduğunu söyledi. Rus temsilci "Koridorun açılması ve diğer insani yardım yollarının kullanılması da dahil olmak üzere, Dağlık Karabağ çevresindeki gerginliğin hızla azaltılmasını sağlamak için sahada daha önce hiç olmadığı kadar somut adımlar atılmasına ihtiyacımız var” dedi.
Polyanskiy "Bölgede bir insani felaketin yaşanmaması için elimizden geleni yapıyoruz. Bu amaçla, her düzeyde siyasi ve diplomatik kanallarla temasa geçiyoruz ve ayrıca Rus barış gücü birliği aracılığıyla sahada da harekete geçiyoruz” dedi. Polyanskiy "Dağlık Karabağ sakinlerinin haklarının açık ve güvenilir güvenlik garantileri olmadığı sürece Ermeni-Azerbaycan uzlaşması düşünülemez. Bu mantık, Ermenistan ve Azerbaycan liderlerinin 1991 Alma-Ata Deklarasyonu uyarınca tarafların birbirlerinin toprak bütünlüklerini karşılıklı olarak tanımalarına ilişkin -son zamanlarda defalarca onaylanan- anlaşmalarından kaynaklanmaktadır” dedi.
Rus temsilci "25 Temmuz'da Rusya, Ermenistan ve Azerbaycan dışişleri bakanlarının Moskova'da gerçekleştirdiği görüşmelerde tarafımız, tarafların dikkate aldığı, gerilimi azaltmak için gerçekçi, uzlaşmaya dayalı çözümler önerdi. Ağdam ve Laçın'dan siviller ve askeri olmayan kargo için önerilen paralel geçişlere atıfta bulunuyorum. Bu, Bakü'nün yetkili temsilcileri ile Dağlık Karabağ'ın Ermeni nüfusu arasında doğrudan bir diyaloğun erken başlatılması için gerekli ön koşulları oluşturacaktır” dedi.
AB: LAÇIN KORİDORU'NDAKİ HAREKET DERHAL YENİDEN SAĞLANMALI
Avrupa Birliği'nin Birleşmiş Milletler Temsilcisi Silvio Gonzato da Avrupa Birliği'nin bölgedeki yerel nüfusu etkileyen ciddi insani durumu büyük endişeyle takip ettiğini söyledi. Gonzato "Uluslararası Adalet Divanı'nın koridorun yeniden açılması yönündeki kararlarına rağmen, Laçın koridorundan geçiş 8 aydan fazla bir süredir engellendi. 15 Haziran'dan bu yana, ara sıra yapılan tıbbi tahliyeler dışında, Laçın koridorunda bir tıkanıklık var. Tıbbi malzeme ve temel malzemelerin kritik derecede yetersiz olduğu veya çoktan tükendiği bildiriliyor, bu da yerel halk için korkunç sonuçlar doğuruyor” dedi.
AB Temsilcisi " Laçın Koridoru'ndaki hareket derhal yeniden sağlanmalıdır. Kasım 2020 üçlü bildirisine ve Şubat 2023 UAD kararına göre, Azerbaycan makamları Laçın koridoru boyunca güvenliği ve hareket özgürlüğünü garanti etme ve krizin daha fazla tırmanmamasını sağlama sorumluluğunu taşıyor. Azerbaycan makamlarının Ağdam şehri üzerinden de mal tedarik etmeye hazır olduklarını not ettik. Ancak bu, Laçın Koridoru'nun yeniden açılmasına bir alternatif olarak görülmemeli” ifadelerini kullandı.
Fransa da koridor boyunca her iki yönde de trafiğin koşulsuz olarak yeniden sağlanması çağrısında bulundu. Fransız temsilci ayrıca bölgede kalıcı barışa bağlı olduklarını ve Dağlık Karabağ Ermenilerinin hakları da dahil olmak üzere barış görüşmelerinin yeniden başlamasını istediklerini belirtti.
ERMENİSTAN DIŞİŞLERİ BAKANI: GERÇEK BİR AÇLIK TEHDİDİ VAR
Ermenistan Dışişleri Bakanı Ararat Mirzoyan da oturumda bir konuşma yaptı. Mirzoyan "Abluka nedeniyle Dağlık Karabağ'da ekonomik faaliyet yok. Maaşları ödeme imkanı kalmadığı için binlerce insan işsiz kalıyor. Parası olanlar bile mağazalardaki raflar boş olduğu için bir şey alamıyor. Kadınlar, çocuklar, yaşlılar ekmek ya da meyve sebze alabilmek için uzun kuyruklarda kalıyor. Bazen boş dükkanlara ve eczanelere ulaşmak için onlarca kilometreyi yürüyerek geçmek zorunda kalıyorlar. Dağlık Karabağ yetkilileri, pirinç, yulaf lapası, şeker vb. dahil olmak üzere belirli gıda ürünleri için karne kuponları vermek zorunda kaldı. Gerçek bir açlık tehdidi var" dedi.
Açlık nedeniyle hayatını ölen bir kişiyi ve anneleri gıda bulmak için dışarı çıktığından yalnız kalarak hayatlarını kaybeden çocukları hatırlatan Mirzoyan "Laçın Koridoru, Ermenistan ile Dağlık Karabağ arasında bir bağlantı olarak kabul edildi ve alternatifi yok. Koridor açılmalı ve diğer olası iletişimler söz konusu olduğunda bu, uluslararası bir Bakü-Stepanakert diyalog mekanizması içinde ele alınmalı" dedi.
AZERBAYCAN SUÇLAMALARI KATEGORİK OLARAK REDDETTİ
Azerbaycan'ın BM nezdindeki Daimi Temsilcisi Büyükelçi Yaşar Aliyev, Ermenistan'ın Laçın Yolu'yla ilgili ortaya attığı iddiaların "asılsız ve mesnetsiz" olduğunu savunarak tüm iddiaları kategorik olarak reddettiğini belirtti. Aliyev, Ermenistan'ın bu girişimini, Azerbaycan'ın "egemenliğini ve toprak bütünlüğünü baltalamaya yönelik provokatif ve sorumsuz siyasi kampanya" olarak niteledi. Yaşar Aliyev ayrıca Dağlık Karabağ'da yaşayan Ermenilerin sosyal medyada yaptığı, düğün, doğum günü gibi yemekli kutlamaların görsellerini Güvenlik Konseyi üyelerine göstererek bölge halkının, "iddiaların aksine mutlu bir hayat sürdüğünü, açlık çekmediğini" ifade etti.
TÜRKİYE'NİN BM DAİMİ TEMSİLCİSİ ÖNAL: AĞDAM-HANKENDİ YOLUNUN TAHSİSİ ÇABALARI KARŞILIK BULMADI
Türkiye'nin Birleşmiş Milletler nezdindeki Daimi Temsilcisi Büyükelçi Sedat Önal ise toplantıda "Bölgede kapsamlı barış, istikrar ve işbirliği için tarihi bir fırsat olduğuna inanıyoruz. Bu amaçla Ermenistan ile tam bir normalleşme sürecine olan bağlılığımızı ifade ettik ve bu yönde adımlar attık. Azerbaycan ile Ermenistan arasındaki barış görüşmelerini güçlü bir şekilde desteklemeye devam ediyoruz" ifadelerini kullandı.
Bölgesel normalleşmenin ancak diyalog ve iyi niyetle sağlanabileceğini ifade eden Önal, Ermenistan'ın Laçın Yolu'na ilişkin siyasi amaçlı iddialarını dile getirmek için BMGK de dahil olmak üzere uluslararası platformları kullanma girişimlerinden Türkiye'nin endişe duyduğunu söyledi.
Önal,, Azerbaycan'ın meşru kaygılarının dikkate alınması ve doğal egemenlik haklarına saygı gösterilmesi gerektiğini söyleyerek Azerbaycan'ın, Laçın Yolu'nun silahlı gruplara ikmal amacıyla kötüye kullanılması ve Karabağ'da yasa dışı maden işletilmesi konusundaki uzun süreli kaygılarına dikkati çekti. Önal, "Ancak bu endişeler ve hassasiyetler dikkate alınmamış ve Azerbaycan, egemenlik hakları çerçevesinde uygun gördüğü şekilde kendi topraklarında önlemler almak zorunda hissetmiştir.
Azerbaycan'ın bu tedbirler uygulanırken insani mülahazaları gözetmeye özen gösterdiğini biliyoruz." dedi. Laçın Yolu üzerinden tıbbi tahliyelerin mümkün olduğunu belirten Türkiye'nin BM Daimi Temsilcisi, Azerbaycan'ın, Karabağ'da ikamet eden Ermenilerin ihtiyaçlarını karşılamak için Ağdam-Hankendi (Stepanakert ) yolunu tahsis ettiğini ancak samimi çabalarının karşılık bulmadığını söyledi. (AGOS, AA)
