Brezilya'da Kongre baskınına karşı on binler yürüdü

Artı Gerçek - Brezilya'da aşırı sağcı eski devlet başkanı Jair Bolsonaro'nun binlerce destekçisinin Kongre baskınının ardından on binlerce Brezilyalı demokrasi yanlısı gösteriler yaptı.

Ülkenin en büyük kenti Sao Paulo'da ve ikinci büyük kenti Rio de Janerio'da kitleler eski devlet başkanı Bolsonaro'nun cezaevine gönderilmesini isteyerek "Af yok" sloganları attı. Eylemcilerin çoğu Devlet Başkanı Lula'nın mensubu olduğu İşçi Partisi'nin kırmızı renklerini giyerek eyleme katıldı. Eylemciler darbe girişimini savunanların cezalandırılmasını isteyen sloganlar attı, afişler taşıdı.

Cinelândia lotada no Rio de Janeiro! Reação imediata ao golpismo fascista, chega! SEM ANISTIA! pic.twitter.com/iwxHfGRr90

— Matheus Gomes (@matheuspggomes) January 9, 2023

1500 KİŞİ BASKIN NEDENİYLE GÖZALTINA ALINDI

Ülkede Devlet Başkanı Luiz Inácio Lula da Silva'nın ekim ayındaki seçimleri kazanarak 1 Ocak'ta yemin etmesinin ardından Bolsonaro destekçileri pazar günü başkent Brasilia'daki Kongre binası, Yüksek Mahkeme ve diğer resmi ofisleri basmıştı. Camları, sanat eserlerini ve mobilyaları kıran eylemcilerin baskını 1980'li yıllarda diktatörlükten demokrasiye geçen ülke demokratik kurumlarına yönelik en ciddi saldırı olmuştu. Ulusal Kongre ve Devlet Başkanlığı Sarayı'nı basan Bolsonaro destekçileri, güvenlik güçlerince bu binalardan çıkartılarak kontrol sağlanmıştı.

Baskın nedeniyle ilk aşamada 300 kişi gözaltına alınırken bir gün sonra 1200 kişi daha gözaltına alındı ve sayı 1500'e yükseldi. Kongre baskını sonrasında isyancıları engellemekte başarısız olmakla suçlanan Başkent Valisi Ibaneis Rocha, Yüksek Mahkeme tarafından 90 gün süreyle görevinden alınmıştı. Adalet Bakanı Alexandre de Moraes, Rocha'yı isyanı önleyememek ve saldırı karşısında "acı verici bir şekilde sessiz kalmakla" suçlamıştı.

I poliziotti brasiliani si fanno i selfie mentre i sostenitori di #Bolsonaro assaltano il Congresso. #Brazil pic.twitter.com/2XQlBKwlgq

— Marco Fattorini (@MarcoFattorini) January 8, 2023

Olayların ardından Devlet Başkanı Lula 31 Ocak'a kadar başkentte geçerli olmak üzere OHAL ilan etmişti.

Bolsonaro destekçileri Kongre'ye baskını seçimlerin hile ile çalındığını savunarak ordunun duruma müdahale etmesini istiyordu. Bazıları Lula'nın cezaevine gönderilmesini de istiyordu. Lula 2017'de yolsuzluk suçundan 18 ay cezaevinde kalmış ancak hükmün açıklanmasından dokuz yıl sonra hakkındaki suçlamalar düşürülmüştü.

ASKERLER BOLSONARO DESTEKÇİLERİNİN KAMPINI DAĞITTI

Baskının ardından başkentte güvenliği yeniden sağlayan askerler pazartesi akşamı polisle birlikte Bolsonaro destekçilerinin ordu kışlası önünde iki aydır sürdürdüğü kamp eylemini sonlandırarak çadırları yerinden söktü.

LULA ORDUYU VE GÜVENLİK GÜÇLERİNİ ELEŞTİRDİ

Pazartesi akşamı Lula yanında diğer yetkililerle beraber Kongre baskınında zarar gören binalarda incelemelerde bulundu ve "terör eylemlerini" kınayarak suçluların cezalandırılacağını söyledi.

27 eyalet valisiyle birlikte bir açıklama yapan Lula kışla önünde Bolsonaro destekçilerinin eyleminin sürmesine izin veren orduyu da eleştirdi. Lula "İnsanlar kışlanın dışında açıkça darbe çağrısında bulundu ve hiçbir şey yapılmadı. Hiçbir general onlara bunu yapamayacaklarını söylemek için parmağını kıpırdatmadı" dedi. 77 yaşındaki solcu lider ayrıca bazı güvenlik güçlerini isyancılarla suç ortaklığı yapmakla suçladı.

Brezilya medyasında paylaşılan videolarda, göstericiler arka planda Kongre'nin bulunduğu alanı işgal ederken bazı memurların gülüp birlikte fotoğraf çektirdiği görülmüştü.

Lula da Silva ve bazı yöneticiler ayrıca Kongre baskınına tepki göstermek için "Demokrasiyi Savunmak" isimli ortak bildiriye imza attı. Lula, Twitter hesabından ortak bildiriyi paylaşarak, eski Devlet Başkanı Bolsonaro yanlılarının Ulusal Kongre, Devlet Başkanlığı Sarayı ve Yüksek Mahkeme'ye baskınını bir kez daha kınadı. Terör eylemlerinin reddedilerek barış ve demokrasi vurgusu yapılan "Demokrasiyi Savunmak" isimli bildiride şu ifadelere yer verildi:

"Cumhuriyetin yetkilileri, demokrasi savunucuları ve 1988 Anayasa Tüzüğü, Pazar günü öğleden sonra Brasilia'da vuku bulan terör, vandalizm, suç ve darbe eylemlerini reddediyoruz. Kurumsal önlemlerin alınması için birleşiyoruz. Ülkenin normalliğe ve saygıya ihtiyacı var. Toplumu, vatanımızda barış ve demokrasiyi savunmak için sükuneti korumaya çağırıyoruz."

Ortak bildiri, Devlet Başkanı Lula da Silva, Senato Geçici Başkanı Veneziano Vital do Rego, Temsilciler Başkanı Arturo Lira ve Federal Yüksek Mahkeme (STF) Başkanı Rosa Weber tarafından paylaşıldı.

Brezilya medyasında paylaşılan videolarda, göstericiler arka planda Kongre'nin bulunduğu alanı işgal ederken bazı memurların gülüp birlikte fotoğraf çektirdiği görülmüştü.

BOLSONARO FLORİDA'DA HASTANEYE KALDIRILDI

Diğer yandan kaybettiği seçim sonuçlarını kabul etmeyen ve Lula'nın yemin etmesinden önce ABD'nin Florida kentine giden ve hala orada bulunan 67 yaşındaki aşırı sağcı ve milliyetçi eski devlet başkanı Bolsonaro karın ağrısı şikayetiyle pazartesi günü hastaneye kaldırıldı.

Bolsonaro Kongre baskınından 6 saat sonra Twitter'dan yaptığı açıklamada saldırıyı kınamış ve isyancıları teşvik ettiği yönündeki sorumluluğunu reddetmişti.

Sosyal medyadan paylaşımında, 2018 yılında bıçaklı saldırıya uğradığına işaret eden Bolsonaro, "Bıçaklandıktan sonra 5 ameliyat geçirdim. Sonuncusundan bu yana bazı ağrılarım vardı, bu da beni başka tıbbi prosedürlere yönlendirdi. Çabuk iyileşmem yönünde gelen dualara ve mesajlara minnettarım." ifadesini kullandı. Bolsonaro, 30 Aralık 2022'de gittiği ABD'nin Florida eyaletinden ne zaman ülkesine döneceğine ilişkin detay vermedi.

LULA BIDEN'IN DAVETİNİ KABUL ETTİ

Öte yandan ABD Başkanı Joe Biden, Brezilya Devlet Başkanı Luiz İnacio Lula da Silva ile telefonda görüştü. Beyaz Saray'dan yapılan yazılı açıklamada, Biden'ın, Lula da Silva ile görüşmesinde, ABD'nin Brezilya demokrasisine ve Brezilya halkının özgür iradesine olan desteğini ilettiği belirtildi. Biden'ın Brezilya'da demokratik kurumlara karşı yapılan, şiddet içeren saldırıyı kınadığı kaydedilen açıklamada, iki liderin, iklim değişikliği, ekonomik kalkınma, barış ve güvenlik dahil olmak üzere karşılaşılan zorluklara karşı birlikte mücadele etme sözü verdikleri bilgisi aktarıldı. Açıklamada ayrıca Biden'ın ortak gündemi değerlendirmek için şubat ayı başında Lula da Silva'yı başkent Washington'a davet ettiği, Brezilya Devlet Başkanı'nın da bu daveti kabul ettiği duyuruldu.

KONGRE BASKININA GİDEN SÜREÇ

Brezilya'da 30 Ekim 2022'de düzenlenen ikinci tur devlet başkanlığı seçiminde sol görüşlü Lula da Silva yüzde 50,9, aşırı sağcı Bolsonaro ise yüzde 49,1 oy almıştı.

Seçim sonuçlarının açıklanmasının ardından Bolsonaro destekçileri önce ülkede günlerce süren otoyol kapatma eylemleri yapmış, ardından da ordu karargahları önünde düzenledikleri gösterilerde silahlı kuvvetleri Lula'nın devlet başkanlığı görevini devralmasına karşı müdahaleye çağırmıştı.

Ülkede Cumhuriyetin ilanının 123. yıl dönümü olan 15 Kasım'da Bolsonaro yanlıları, başkent Brasilia, Sao Paulo, Rio de Janeiro, Recife ve Belen şehirlerinde orduyu Lula'ya karşı müdahale için askeri karargahların yakınında gösteriler düzenlemişti. (DIŞ HABERLER)

Dışişleri Bakanlığı, Brezilya'daki baskını kınadı: Seçim sonuçlarına saygılı olunmalı

Brezilya'da Kongre baskını: Başkentin valisi görevden alındı

Brezilya'da Bolsonaro destekçileri Kongre'yi bastı

Brezilya Devlet Başkanlığına seçilen Lula da Silva yemin etti