Cenevre'den 12 maddelik öneri

HABER MERKEZİ -Cenevre’deki Suriye Görüşmeleri 4. gününde de devam etti. Bugün de her iki tarafla görüşen Birleşmiş Milletler Suriye Özel Temsilcisi Steffan De Mistura, 30 Kasım 2017 tarihinde taraflara verdiği 12 maddeden oluşan çözüm önerilerini görüştü. Suriye Heyeti söz konusu önerileri tartışmak üzere Şam’a hareket ederken, muhalif gruplar da konuyu kendi aralarında ele alacaklarını bildirdi. Görüşmeler önümüzdeki hafta devam edecek.

FARKLI KÜLTÜR VE DİLLERE VURGU

Kuzey Suriye Federasyonu temsilcilerin davet edilmediği görüşmelerde De Mistura’nın 12 maddelik çözüm önerilerinin hiçbir yerinde Kürt ifadesi geçmiyor. Kültürel ve sosyal haklardan çevre haklarına kadar birçok başlığın yer aldığı bildiride farklı kültürel yapıların varlığına vurgu yapılsa da Kürtlerle ilgili hiçbir ifade yer almıyor.

SURİYE’NİN ADI NASIL OLACAK?

Suriye’nin adının "Suriye Arap Devleti/ Suriye Devleti’" olmak üzere iki ayrı biçimde yazılan belgede Golan Bölgesi konusunda Suriye’nin ısrarının devam edeceği belirtiliyor. Suriye’nin "toprak bütünlüğünün korunması ve topraklarının başka birilerine devredilmeyeceği! ifadesinin dikkat çektiği bildirgede "devletlerin Suriye’nin içişlerine müdahale etmeyeceğinin garantisi"ne vurgu yapılıyor. Kuzey Suriye Federasyonu’nda eşit temsiliyet hakkının öngörüldüğü kadın konusunda ise kadınların kamusal ve toplumsal alanlarda en azından yüzde 30 oranında temsili öngörülüyor.

De Mistura’nın taraflara ‘çözümün temel prensipleri’ olarak sunduğu 12 madde şöyle:

- Suriye Arap Cumhuriyeti / Suriye Devleti’nin (bir halk ve toprak olarak) egemenliğini, bağımsızlığı, toprak bütünlüğüne saygı duyulur. Bu bağlamda, ulusal topraklardan hiçbiri devredilmeyecektir. Suriye halkı, BM Sözleşmesi ve uluslararası hukuka uygun olarak tüm meşru yollarla işgal altındaki Golan’ı kurtarma konusunda kararlı kalacaktır.

- Suriye’nin ulusal eşit egemenlik hakkı ve iç işlerine müdahale etmeme hakkına saygı gösterilir ve bu konuda tam taahhüt verir. Suriye, BM Sözleşmesinin amaç ve ilkelerine uygun olarak Arap dünyasının bir parçası olarak uluslararası topluluk nezdinde ve bölgede üstüne düşen rolü gerekli bir biçimde yerine getirir.

- Suriye halkı, demokratik yollarla ülkesinin geleceğini tek başına seçimler yoluyla belirleyecek ve Suriye’nin uluslararası hak ve yükümlülükleri doğrultusunda kendi siyasi, ekonomik ve sosyal sistemini dış baskı veya müdahale olmaksızın seçme hakkına sahiptir.

- Suriye Arap Cumhuriyeti / Suriye Devleti hukukun üstünlüğüne saygı gösterilmesi, korunması, güçlerin ayrılığı ilkesi, siyasi çoğulculuk ve eşit vatandaşlık esasına dayanan demokratik ve mezhepsel olmayan bir devlettir. Yargı bağımsızlığı, tüm vatandaşların yargı önünde tam eşitliği, Suriyeli toplumun kültürel çeşitliliği ve inanç özgürlüğü de dahil olmak üzere şeffaf, kapsayıcı, hesap verebilir ve verilebilir bir yönetişime sahiptir. Suç, yolsuzlukla mücadele ve kötü yönetime karşı ulusal hukuk çerçevesinde gerekli ve etkili tedbirleri alır.

- Ulusal birlik, toplumsal barış ve yerel yönetimde adil, kapsamlı ve dengeli bir paylaşımı esas alan bir devlet olmayı taahhüt eder.

- Devlet ve kamu kurumlarının sürekliliği gerekli reformlarla geliştirilmesi, kamusal alt yapının korunması dahil olmak üzere, mülkiyet hakları ve ayrımcılık yapılmaksızın tüm vatandaşlarının kamu hizmetlerinden yararlanmasını sağlamayı, toplumsal cinsiyet eşitliliğini sağlayan en iyi yönetişim standartlarına uygun olmayı kabul eder. Vatandaşlar, tüm kamu yetkilileri ile olan ilişkilerinde, hukukun üstünlüğü, insan hakları, özel ve kamusal mülkiyet haklarına tam uyumu sağlamak için etkin mekanizmalardan yararlanır.

- Ordu, anayasa ve en yüksek standartlara uygun olarak görevlerini yerine getiren güçlü, birleşik, meritokratik ve ulusal bir ordudur. Görevleri ulusal sınırları ve halkı dış tehditlerden ve terörizmden, istihbarat ve güvenlik kurumlarıyla beraber, korumak, hukukun üstünlüğüne tabi olarak, anayasa ve yasalara göre hareket eden ve insan haklarına saygı duymak suretiyle ulusal güvenliğini sağlamaktır. Kuvvet kullanımı, yetkili devlet kurumlarının münhasır ayrıcalığı olur.

- Her türlü terörizm, fanatizm, aşırılık ve mezhepçiliğe karşı aktif mücadeleyi taahhüt eder.

- Toplumsal özgürlük ve insan haklarının korunması ve bunlara saygı gösterilmesi, özellikle de kriz anlarında, esas alır. Ayrımcılık olmadan, hiç bir etnik, dini, kültürel kimlik veya dil, cinsiyet veya başka bir ayrım olmaksızın herkese eşit hak ve şans tanır. Kadınların tüm kurumsal ve kamusal alanlarda eşit siyasi hak ve imkanlara sahip olması noktasında aktif sorumluluk alır. Kadınların bütün mekanizmalarda en az yüzde 30 temsilini sağlar.

- Suriye’nin toplumu ve ulusal kimliğine, tarihsel zenginliğine ve çeşitliliği, tüm dinlerin, medeniyetlerin ve geleneklerin Suriye’ye kattığı değerlere (bunların çeşitli bileşenleri arasında bir arada var olma dahil), ulusal kültürel geçmişine ve farklı kültürlere büyük bir önem vermeyi taahhüt eder.

- Yoksullukla mücadele etmeyi, yaşlı ve bakıma muhtac insanlara desteği, savaşın mağdurlarına ve yine de savaşta yetim ve öksüz kalmışlara destek vermeyi, savaş nedeniyle yerinden edilmiş insanların güvenli bir biçimde geri dönüşünü garanti altına almayı taahhüt eder.

- Milli mirasın ve gelecek nesiller için yaşanılır bir doğal çevrenin yaratılması ve korunmasını esas alan anlaşmalara uymayı, UNESCO’nun kültürel mirası koruma sözleşmesini kabul etmeyi taahhüt eder. (MA)