En büyük 100 silah şirketi listesine Baykar ilk kez girdi: Ukrayna'yla ilgili silahlanmadan İsrail, G. Kore ve Türkiye kâr etti

Artı Gerçek - Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsü (SIPRI), dünyanın en büyük 100 silah şirketinin satışları ve gelirlerine ilişkin en son analizini yayımladı. Rapora göre en büyük 100 silah üreticisinin silah ve askeri hizmet satışı, geçen yıl 597 milyar doları buldu.

2022'de ABD küresel silah ticaretine hakim olmaya devam etti. İlk 100'de yer alan 42 Amerikan şirketinin gelirleri toplam silah satışlarının yüzde 51'ini oluşturdu. Ancak toplam gelirleri azalan ABD'li silah şirketleri, yüzde 7.9 düşüşle 302 milyar dolara geriledi. En büyük 100 şirketin satışları da yüzde 3.5'lik düşüş kaydetti. Öncesinde küresel silah satışları 2015'ten beri 7 yıldır artıştaydı.

In Ukraine war arms race, US stalls as Israel, Turkey and South Korea surge https://t.co/tCOZvPfRYY

— giorgio zanchini (@giorgiozanchini) December 5, 2023

Soğuk Savaş'ın sona ermesinden beri küresel silahlanmayla ilgili yıllık verileri derleyip yayımlayan SIPRI'nin ilk 100 savunma sanayi şirketi listesine Türkiye'den ASELSAN 60, Baykar 76, Türk Havacılık Uzay Sanayii 82 ve Roketsan 100'üncü sıradan girdi.

➡️ ASELSAN
➡️ Baykar
➡️ Türk Havacılık Uzay Sanayii
➡️ Roketsan

Stockholm Uluslararası Barış Araştırmaları Enstitüsünün ilk 100 savunma sanayisi şirketi listesinde 4 Türk firması yer aldı https://t.co/AKu9VzH1tS pic.twitter.com/hmVbRQp81A

— Anadolu Ajansı (@anadoluajansi) December 4, 2023

İLK 100'DE GELİRİNİ EN ÇOK ARTIRAN ŞİRKET: BAYKAR

Türk şirketlerinin toplam gelirlerinin geçen yıl 2021'e göre yüzde 22 artarak 5.5 milyar dolara ulaştığını aktaran raporda, insansız hava aracı (İHA) üretimiyle tanınan Baykar'ın gelirlerini yüzde 94 artırıp 1 milyar 420 milyon dolara çıkararak listeye ilk kez girdiğine dikkat çekildi. Baykar'ın ilk 100 içinde satış gelirini en fazla artıran şirket olduğunun altı çizildi.

✈️Baykar, Bayraktar TB2 silahlı insansız hava aracı ihracatı ile "dünyanın en büyük 100 savunma sanayi" firması listesine adım attı

????????33 ülkeyle ihracat anlaşması yapan, satışlarında yüzde 90 ihracat seviyesine ulaşan Baykar, ilk kez uluslararası bir listede görünür oldu… pic.twitter.com/69UhlgPyrJ

— AA Ekonomi Finans (@aa_finans) December 4, 2023

'ARTAN TALEBİ HIZLA, SERİ KARŞILAMA YETENEĞİ'

"Geçen yıl gelirlerinde duraklama yaşayan ABD ve Avrupa'daki büyük oyuncuların aksine, 2021'den 2022'ye dek gelirlerindeki yüzdesel değişime bakılırsa, küçük bir grup ülkedeki silah satıcısının yükselişte olduğu görülüyor" denilen raporda, Asya, Okyanusya ve Ortadoğu'daki silah şirketlerin gelirlerinin 2022'de önemli ölçüde arttığı, bunun "artan talebe daha kısa sürede yanıt verme yeteneklerinden" kaynaklandığı ifade edildi.

KİEV'LE İLK SİLAH ANLAŞMALARINI YAPTILAR

Rusya'nın Şubat 2022'de "özel harekat" başlattığı Ukrayna'yı silahlandırma çabalarını mercek altına alan ve Ukrayna savaşıyla ilgili tüm sözleşmelerin henüz hesap defterlerine yansımadığı notunu düşen raporda, Batı ülkelerinin Kiev'i desteklemek ve aynı zamanda kendi ordularını savaşa hazır duruma getirmek için ne gerekiyorsa yapma sözüne rağmen, halihazırda silah sanayileri tam gaz çalışan Güney Kore, Türkiye ve İsrail'in Kiev'le ilk silah anlaşmalarını yapan ülkeler olarak erken kazanımlar elde ettiği vurgulandı.

TALEBİ KARŞILAMADA ÖNE ÇIKANLAR: GÜNEY KORE, İSRAİL, TÜRKİYE

SIPRI'nın Askeri Harcama ve Silah Üretim Programı Direktörü Lucie Beraud-Sudreau, Batılı ülkelerdeki şirketlerin Ukrayna savaşı eşliğinde artan talebe yanıt vermekte zorlandığına işaret ederek "Güney Kore, İsrail, Türkiye artan harcamalara cevap verebilen ülkeler olarak öne çıkıyor" dedi.

Nitekim SIPRI sıralamasında, Türkiye'nin en büyük dört savunma şirketinin geçen yılki gelirlerinin önceki yıla göre yüzde 22 artışla 5.5 milyar dolara yükselirken, Ukrayna ordusunun kullandığı Bayraktar TB-2'nin üreticisi Baykar'ın 2021'den 2022'ye kadar gelirinin yüzde 94 artışıyla ilk kez SIPRI 100 listesine girdiğine dikkat çekildi. Listedeki diğer Türk şirketlerinin elde ettiği kazanımların, "Baykar'ın gelirindeki 690 milyon dolarlık artışın gölgesinde kaldığı" ifade edildi.

İsrail'in en büyük üç şirketinin (Rafael, İsrail Havacılık Sanayi ve Elbit Sistemleri) toplam geliri de yüzde 6.5 artışla 12.4 milyar dolara çıktı.

POLONYA BİLE GÜNEY KORE'YE BAŞVURDU

Güney Kore'den dört şirketin toplam geliri ise öncelikle ülkenin en büyük silah üreticisi Hanwha Aerospace'in kaydettiği yüzde 8.5'lik düşüşe bağlı olarak yüzde 0.9 azaldı. Ancak Güney Kore şirketlerinin Polonya ve Birleşik Arap Emirlikleri'nden (BAE) büyük ihaleler almaları nedeniyle bu yıl gelirlerinde artış görmesinin muhtemel olduğu belirtildi. Ukrayna'nın komşusu Polonya, Güney Koreli silah üreticilerine K2 Kara Panter tankları, K9 kundağı motorlu obüsler ve FA-50 savaş uçakları için büyük siparişler verdi. Geleneksel olarak büyük silah anlaşmalarını ABD ile yapan Polonya'nın, Savunma Bakanı Mariusz Błaszczak'ın belirttiği gibi, birikmiş siparişlere yetişemeyen ABD şirketlerine kıyasla daha hızlı yetiştirebilecek Güney Kore'ye yöneldiği vurgulandı.

Ukrayna savaşı bağlamınd Türkiye, İsrail ve Güney Kore'nin ipi erken göğüslediği, çünkü silah fabrikalarının zaten savaşa hazır durumda olduğunu dile getiren Béraud-Sudreau, "Bunlar, sanayilerinin reaktif olmasına ihtiyaç duyan belirli bir bağlamdaki ülkeler. Üstüne üstlük top, insansız hava aracı gibi talep gören malzemeleri de üretiyorlar" değerlendirmesini yaptı.

ABD'Lİ DEVLER DURAKLADI: SİPARİŞLER BİRİKİRKEN ÜRETİM ARTIRILAMADI

2018'den beri listenin başındaki 5 firmanın tamamı ABD merkezli: Lockheed Martin, Raytheon Techologies, Northrop Grumman, Boeing ve General Dynamics. SIPRI kıdemli araştırmacısı Nan Tian, "Ukrayna'daki savaşla bağlantılı yeni siparişlerin aktığını görmeye başlıyoruz ve bunun sonucunda Lockheed Martin ve Raytheon Technologies dahil bazı ABD'li devler yeni siparişler aldı" diyerek ekledi:

"Ancak ellerindeki birikmiş siparişler ve üretim kapasitelerini artırmadaki zorluklar nedeniyle, bu siparişlerden elde edilen gelir muhtemelen 2-3 yıl içinde şirket hesaplarına yansıyacaktır."

İŞGÜCÜ KITLIĞI, MALİYETLERDE ARTIŞ VE TEDARİK ZİNCİRİ AKSAMALARI

Avrupa'daki büyük silah üreticilerinin bazıları da geçen yıl gelirlerinde düşüş gördü. "Birçok silah şirketi, yüksek yoğunluklu savaşa yönelik üretime uyum sağlamada engellerle karşılaştı. Ancak, özellikle mühimmat için yeni sözleşmeler imzalandı ve bunun 2023 ve sonrasında daha yüksek gelire dönüşmesi beklenebilir" diyen Béraud-Sudreau, ABD ve Avrupa'daki silah üreticilerinin çok sayıda yeni sipariş aldığını, ancak koronavirüs pandemisi sonrası işgücü kıtlığı, artan maliyetler ve tedarik zinciri aksamaları nedeniyle üretim kapasitesini önemli ölçüde artıramadıklarını sözlerine ekledi.

'AVRUPA ORDULARI GERÇEK AVRUPA ÜRÜNLERİNE SAHİP OLAMIYOR'

Halihazırda Avrupa Birliği (AB), savunma sanayi üretimini nasıl artıracağı ve hem ulusal hem de AB fonlarının yabancı tedarikçiler yerine yerli şirketlere gitmesini nasıl sağlayacağı konusunda yoğun bir tartışma içinde. 2018 yılına kadar Estonya ordusunun komutanı olan, Avrupa Parlamentosu'nda Avrupa Halk Partisi milletvekili Riho Terras'tan "Polonya Güney Kore'den alıyor, Estonya Türkiye'den alıyor ve biz silahlı kuvvetlerimiz için gerçek Avrupa ürünleri edinemiyoruz. Bu odaklanmamız gereken bir mesele, aksi takdirde özellikle Güney Kore'ye karşı rekabeti kaybedeceğiz" çıkışı geldi. (Politico.eu, AA, RT, Dış Haberler)