Fransa'da Notre Dame Katedrali'ne paralı giriş tartışması: İbadet özgürlüğü mü, turizm mi?

Artı Gerçek - Fransa'nın simgelerinden olan Notre Dame Katedrali'nin 2019'daki büyük yangından ve 700 milyon euroluk bir restorasyondan sonra 8 Aralık'ta kapılarını yeniden ziyaretçilere açması bekleniyor. Ancak ziyaretçilerden 5 euro giriş ücreti alınması yönünde hükümetten gelen öneri, ibadet özgürlüğü, laiklik yasası ve turizm konusunda hararetli bir tartışmayı fitilledi.

Katolik Kilisesi, ibadet özgürlüğünü kısıtlayacağı gerekçesiyle giriş ücreti alınmasına karşı çıktı. Hukukçular da, ücretin ülkenin 1905 tarihli laiklik yasasını ihlal edeceğini söyledi. Turizm penceresinden bakan kesim ise orta yol bulunmasında ısrarcı

Fransa'nın başkenti Paris'in en önemli yapılarından biri olan ve tarihi 12. yüzyıla uzanan Notre Dame Katedrali, 15 Nisan 2019'da çatısında çıkan yangında neredeyse çökme noktasına gelmişti. Katedralin anıtsal ahşap kulesi çökmüş, alevler kurşun çatı başta olmak üzere tarihi yapının birçok noktasını sarmıştı. Yangın güçlükle söndürülürken, Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron yılda 12 ila 14 milyon kişinin ziyaret ettiği yapıyı "Tarihimiz, literatürümüz, kolektif hayal gücümüz; bütün büyük anlarımızı, savaşlarımızı ve kurtuluşlarımızı yaşadığımız yer. Hayatımızın merkez üssü" diye nitelemişti.

KÜLTÜR BAKANI ORTAYA ATTI: 'TÜM DİNİ YAPILARI KURTARIR'

Yangından sonra 700 milyon euroya mal olan bir restorasyondan geçirilen Notre Dame, 8 Aralık 2024'te yeniden kapılarını açacak. Ancak 'büyük açılış'a, Fransa Kültür Bakanı Rachida Dati'nin geçen hafta turistlerden 5'er euro giriş ücreti alınmasını ve böylelikle ülkenin bakımsız kiliselerine kaynak ayrılmasını önermesi gölge düşürdü. Zira katedral yeniden açılmasından çok ücret tartışması ile gündemde.

Le Figaro gazetesine konuşan Dati, İspanya, İtalya ve İngiltere'deki benzer tarihi kiliseleri örnek göstererek "Avrupa çapında insanların dikkate değer dini yapıları ziyaret etmek için para ödediğini" belirtti. Dati, "Paris başpiskoposuna çok basit bir fikir olarak Notre Dame'ı ziyaret eden tüm turistlerden sembolik bir ücret alınmasını önerdiğini" söyledi.

Fransa Kültür Bakanı, bu girişimle yılda 75 milyon euro toplanabileceğini ve "bunun tamamen, Fransa'nın dini mirasının muhafaza edilmesine adanabileceğini" belirterek, "Notre Dame Fransa'nın bütün kiliselerini kurtaracak. Muazzam bir sembol olacak" dedi.

İÇİŞLERİ BAKANINDAN DESTEK: 'İSTER CENNETE İNANIN, İSTER İNANMAYIN...'

Öneriye Fransa İçişleri Bakanı Bruno Retailleau da, "Eğer 5 euro Fransa'nın dini mirasını kurtarabilirse bu iyi bir şeydir. Bir kişi cennete inansın ya da inanmasın; bu bizim peyzajımız" sözleriyle Dati'ye destek verdi. Fransa'da ulusal mirasın korunması için projeler yürüten Patrimoine Vakfı'nın Başkanı Guillaume Poitrinal de, ülkedeki dini yapıların durumunun "çok endişe verici" olduğunu, 5 bininin risk altında vulunduğunu, 500'ünün de halka kapalı tutulacak kadar kötü halde olduğunu savundukları rapora dikat çekti. Poitrinal, "siyasetçilerin dini yapılara yönelik tehdidi nihayet anlamaya başlamalarından memnun olduklarını" söyledi.

ROMAN KATOLİK KİLİSESİ: DOĞASI İTİBARIYLA HERJESE AÇIK OLMALI

Notre Dame'a giriş ücreti önerisine en sert tepkiyi Roman Katolik Kilisesi'nin göstermesi ise dikkat çekti. Notre Dame Piskoposluğu'nun açıklamasında, "kilise ve katedrallerin koşulsuz olarak herkese açık olması gerektiği, dolayısıyla, din, inanç, fikir ve maddi gücüne bakılmaksızın hiç kimseden para alınmamasının şart olduğu" belirtildi. Kilise, daha önceden giriş için 17 euro para alınan çan kulesi veya hazineler gibi belirli yerlerin ücretli olabileceğini ama yapının ana girişinden para alınamayacağını vurguladı.

'MİMARİSİ DE UYGUN DEĞİL'

Açıklamada, Notre Dame’ın mimarı tasarımının da, turistler ile şahsen dua etmek için gelenler arasında bir tasnif yapılmasını pratikte son derece zorlaştırdığı vurgulandı. Kilise, "katedrali ziyaret edenlerden vergi alınması anlamına gelmeyen başa uygulamalara açık olduklarını ama herkesten 5 euro alınmasının, doğası itibarıyla herkese tamamen açık olması gereken bir yapıya ziyareti kaçınılmaz olarak azaltacağını" belirtti.

HUKUKÇULARA GÖRE KİLİSE ZİYARETİNDEN ÜCRET ALINAMAZ

Fransa hükümetinin önerisine, hukukçular da şüpheyle yaklaştı. Jean Monnet Üniversitesi'nden kamu hukuku uzmanı Maëlle Comte, Notre Dame'a giriş ücreti getirilmesinin, dini yapıların sahipliğini kiliseden alıp devlete veren 1905 tarihli laiklik tasasını ihlal edebileceğini söyledi. Yasada "Kilise ziyaretlerinden herhangi bir vergi veya ücret alınamaz" denildiğini, sadece çan kuleleri gibi belirli yer veya odalara istisna getirildiğini belirten Comte "Fakat binanın kendisine girişten para alamazsınız" dedi. Öte yandan bazı hukukçular ise 1905 tarihli yasanın Anayasa'nın parçası olmaması nedeniyle yeniden yazılıp 5 euro ücret getirilebileceğini söyledi.

BELEDİYE BAŞKANINDAN 'ABSÜRT DEĞİL' ÇIKIŞI

Notre Dame'ın Paris'te bulunduğu merkez alanın belediye başkanı Ariel Weil ise "bir şeyler yapılması gerektiği" görüşüne katıldığını söyleyerek 'aşırı turizme' dikkat çekti. Radio France'a konuşan Weil, "Bakanın önerisi bu haliyle mümkün olmayabilir ama Notre Dame'a gelen devasa sayıda ziyaretçi ve ülke çapındaki dini mirasımız için gereken çok büyük yatırımlar meselesini gündeme getiriyor" dedi. Weil, "Yılda 12,13, 14 milyon ziyaretçinin kendi üstlerine düşeni yapmasını istemek hiç de absürt değil. Belki gönüllü bir katkı istenebilir, kapıda önerilen bir ücret olabilir. Bir ücret konur ama ödemek zorunlu olmaz" diye konuştu.

MACRON'UN DANIŞMANI: ŞORTLU, KAMERALI TURİSTLERDEN ÜCRET ALMANIN NESİ KÖTÜ?

Macron'un ulusal miras konusundaki danışmanı Stéphane Bern ise ayin saatleri ile ayin olmayan zamanlar arasında ayrı önerdi: "Burası Tanrı'nın evi; bu zamanlarda bedava olmalı. Ama altlarında şortları, boyunlarında kameraları olan turistlerden para almak o kadar da kötü mü?" (DIŞ HABERLER)