Gezi Parkı'ndan 'başkanlık' referandumuna 'AK troller'in faaliyetleri Stanford raporunda

ARTI GERÇEK - Sosyal paylaşım sitesi Twitter, devlet bağlantılı enformasyon operasyonları kapsamında faaliyet gösteren 32 bin 242 'troll' hesabının ifşa edilerek askıya alındığını açıkladı. Söz konusu hesapların Türkiye, Rusya ve Çin kaynaklı olduğu duyurulurken Türkiye'de açılan ve AKP'ye destek veren 7 bin 340 hesabın kapatıldığı belirtildi.

Rapora göre, söz konusu hesaplar 2013'teki Gezi Parkı eylemlerinden itibaren, 7 Haziran 2015 genel seçimlerinde HDP aleyhine ve 2017 anayasa değişikliği referandumunda 'Evet' kampanyası lehine siyasi dezenformasyon yapmak gibi birçok faaliyette bulundu.

Twitter, söz konusu verileri Avustralya Stratejik Politika Enstitüsü(ASPI) ve Stanford İnternet Gözlemevi(SIO) ile yaptığı işbirliği aracılığıyla kamuya açtı. SIO'nun yaptığı incelemeye göre 7 bin 340 hesabın oluşturduğu ağ yaklaşık 37 milyon paylaşım yaptı.

'İLK TROLLER GEZİ PARKI EYLEMLERİNİ HEDEF ALDI'

Stanford raporunda, bahsi geçen hesapların AKP Gençlik Kolları'yla bağlantılı olduğu ve Türkiye'de ilk dezenformasyon hareketinin Gezi Parkı eylemleri sırasında gözlemlendiği belirtildi. Raporda, AKP'nin 2013'teki Gezi Parkı eylemleri sırasında sosyal medya üzerinden kamuoyu düşüncesini şekillendirmesi ve muhaliflere karşı çıkması için 6 bin kişiyi işe aldığı belirtildi. Raporda, "AK troller" adlı grubun sıklıkla gazetecileri, politikacıları ve muhalifleri hedef aldığı ve hedef alınan bazı isimlerin hesaplarının çalındığı ifade edildi.

ANA BULGULAR: AYNI GÜN AÇILAN ONLARCA HESAP

Stanford'un raporunda ana bulgular başlığıyla yayımladığı tespitler şöyle:

- Birçok fabrikasyon karakter tespit ettik. Bu hesapların hepsi aynı gün, benzer isimlerle açılmış. Ayrıca birkaç tane AKP yanlısı 'retweet şebekesi' gözlemledik.

- Silinenler arasında AKP'yi övmek için kullanılan ve tek bir merkezden yönetilen çalıntı hesaplar bulunuyordu.

- Engellenen hesaplar arasında bazı muhalif hesaplar da bulunuyor. Twitter'a göre bu hesaplar bahsi geçen şebeke tarafından çalındığı için silindi.

- Bu hesaplardan atılan tweetler HDP'yi eleştiriyor, partiyi teröristlik ve sosyal medya operasyonları yapmakla suçluyordu. Hesapların CHP'yi eleştiren tweetler attığı da görüldü.

- Tweetler Cumhurbaşkanı Erdoğan'a yeni güçler veren 2017 Anayasa Referandumu'nun yapılmasına destek veriyordu.

- Türkiye'nin Suriye'ye yaptığı askeri müdahaleye verilen desteği arttırmayı hedefleyen paylaşımlar yapıldı. Türkiye'nin 2019'un ekim ayında Suriye'nin kuzeydoğusuna yaptığı operasyonun uluslararası kamuoyunda meşru görülmesini sağlamayı hedefleyen İngilizce paylaşımlar da yapıldı.

- Tweetler bazı politika reformları yapılması için hükûmete baskı yaptı. Bunlar arasında tarım sektörüne daha çok gıda mühendisi atanması, KYK borçlarının silinmesi, eski memurların emeklilik yaşının düşürülmesi gibi talepler bulunuyor. Bu paylaşımlar hükûmetin beklenen yasa değişikliğine destek sağlamak için mi yapıldı yoksa başka bir organizatör mü bu yönde emir verdi bilinmiyor. Şunu hatırlatmak isteriz; Bir noktada hükûmet bir yasa değişikliğinden bahsederken, konuya Twitter'da desteğin çok yoğun olduğunu dile getirmişti.

- Paylaşımlar Türkiye'yi Suriyeli sığınmacıları kabul ettiği için överken, Batı'nın konuyla ilgili politikalarını yerdi.

ERDOĞAN'LA 2 MİLYONA YAKIN İLETİŞİM

Stanford İnternet Gözlemevi’nin hazırladığı rapora göre,Twitter’ın kapattığı hesaplar, Cumhurbaşkanı Erdoğan’la da toplam 1.7 milyon kez iletişime geçti. Bu ya retweet ya da Erdoğan’ın hesabından yapılan paylaşımlara cevap verme şeklinde oldu.

#CUMHURBAŞKANIERDOĞAN ETİKETİNE DESTEK

Raporda, #CumhurbaşkanıErdoğan ve #President Erdoğan hashtaglerine de sık sık destek verildiği belirtildi. Bu desteğin ilk olarak 6 Ocak 2015'te İstanbul'da düzenlenen intihar saldırısının ardından gözlemlendiği ve ikinci gözlemin 29 Eylül 2016'da, Erdoğan'ın OHAL'in 3 ay daha uzatılacağını açıklamasının ardından yapıldığı kaydedildi.

ANAYASA REFERANDUMU

Stanford raporu, 2017 anayasa referandumunda 'Evet' kampanyasına söz konusu hesaplar tarafından destek verildiği belirtildi. Rapor, destek hashtagleri arasında #TurkeySaysYes, #YeniAnayasaGüçlüTürkiye, #ÜlkeninBekasıİçinEVET gibi ifadelerin yer aldığını bildirdi.

BAŞKA HANGİ SİYASİLER VAR?

Raporda, ağdaki hesapların düzenli olarak etkileşim kurdukları kullanıcılar arasında AKP’nin resmi Twitter hesabı ‘@AKparti’, Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı ‘@tcbestepe’, Maliye ve Hazine Bakanı Berat Albayrak ‘@BeratAlbayrak, Adalet Bakanı Abdülhamit Gül ‘@abdulhamitgul’ ve eski Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Melih Gökçek’in ‘@06melihgokcek’ olduğuna da dikkat çekildi.

YEREL YÖNETİCİLERE DE DESTEK

Rapora göre, ağdaki hesaplar sıklıkla başka kullanıcılarla da etkileşime geçti; en çok etkileşime geçilen AKP’li yerel siyasetçi de ‘@Lokman_Erturk’ ve çoğunlukla emekli astsubayların özlük hakları konusunda paylaşım yapan ‘@HikmetYT1’ ve ‘@is1234tan1’ hesapları oldu.

HDP VE CHP HEDEF ALINDI

SIO'nun yaptığı incelemeye göre bu 7 bin 340 hesabın oluşturduğu ağ yaklaşık 37 milyon paylaşım yaptı. Yapılan paylaşımlarda AKP övülürken, başta Halkların Demokratik Partisi (HDP) ve Cumhuriyet Halk Partisi(CHP) olmak üzere muhalefet sıkça eleştirildi.

7 HAZİRAN ÖNCESİ 'HDP'YE OY VERİLMEZ' ETİKETİ

HDP'nin yüzde 10 barajını aşarak TBMM'ye girdiği ve AKP'nin TBMM'de çoğunluğu kaybettiği 7 Haziran 2015 seçimleri öncesinde de söz konusu hesaplardan HDP karşıtı tweetler atıldığı gözlemlendi. Buna göre, 7 Haziran seçimlerinden günler önce bu hesaplar #HDPyeOyVerilmez ve #HDP'yeOyVermiyorumÇünkü gibi tweetler attı.

CHP'YE FAŞİST SUÇLAMASI

Raporda, CHP'nin de #ŞeddeliFaşistCHP ve #CHPyeRağmenDireniyoruz gibi hashtaglerle hedef alındığı kaydedildi.

İSTİHDAM DA TALEP ETMİŞLER

Ağdaki hashtag’lerin çoğunlukla ‘belli siyasi amaçlar’ doğrultusunda oluşturulduğunu ve önemli kısmının siyasi kampanyalar çerçevesinde kullanıldığını tespit eden raporda, şu örnekler verildi:

-#5bingidamuhendisi, hükümetin tarım sektöründe 5 bin gıda mühendisi istihdam etmesini talep eden bir kampanyaya referans veriyor. Bu hashtag sadece Eylül 2018 ve Kasım 2019 arasında kullanıldı. Tarım ve Orman Bakanlığı, konu hakkındaki pozisyonunu Mart 2020’de açıkladı.

-#1416ylsy, #1416ylsytazminat, ve #Faizaf etiketleri hükümetin yurt dışında eğitim görenlere verilen bursların faiz ödemelerini affetmesi talebi için kullanıldı. Bu konu hâlâ sürüyor. Bakan Ziya Selçuk, Ocak 2020’de yasada değişikliklerin devam ettiğini söyledi ve 30 Mart’ta da hükümete yakın bir gazete, konunun Twitter’da ne kadar popüler olduğuna dair bir haber yayımladı. (HABER MERKEZİ)