Golan Tepeleri’nden Trump’a uzanan Suriye pazarlığı

Ali ÖZKÖK*

Enerji devlerinden olan AFEK petrol ve gaz şirketi, 2013 yılından bu yana devam eden çevreci itirazlarına ve direnişe rağmen Golan Tepeleri’nde 400 kilometrelik alanda çalışmalara dahil oldu. İsrail’in işgal ettiği bu alan Birleşmiş Milletler tarafından tanınmıyor. Yani İsrail burada işgalci pozisyonda. Bu alanın işletme lisansını gaz ve petrol şirketi AFEK aldı ve işletme izni, İsrail’in en büyük içme suyu kaynağı olan Genezareth gölüne kadar uzuyor. AFEK firması, Burada 10 sondaj kuyusu açtı. Bu şirkete, Golan Tepeleri’nde petrol ve gaz arama çalışmasına 2015 yılında izin verildi. Bölgedeki haber ajansları "Bu bölgedeki petrol yatakları Suriye’deki petrol yataklarından on kat daha büyük" diyor. AFEK gaz şirketinin kendisi de "Golan Tepeleri’nde milyarlarca varil petrol rezervi var" dedi. AFEK sondaj şefi Yuval Batov, Israil’de yayın yapan 2. Kanal Televizyonu’na verdiği demeçte "Bölgedeki petrol yatağı 350 metre kalınlığında bir rezerve sahip" açıklamasını yaptı.

Ancak bu sömürü çarkının önünde aşılması gereken bir engel var.

İsrail Golan Tepeleri’nin büyük bölümünü 1981 yılında askeri olarak sahiplendi. İsrail, sömürüye ve işgale dayalı olarak genişletilen petrol sahalarını el altında Suriye rejimi ile barış görüşmeleri adı altında pazarlık konusu yaptı. Ancak bu pazarlıklar, Suriye’deki iç savaşla başlayan siyasi çıkmaz ve askeri gerginlikler nedeniyle geri plana itildi. Bu tarihten itibaren AFEK şirketinin kardeş firması sayılan ABD’li bir firma devreye girdi.

Bu firmanın ismi Genie Enerji. Şirket şu anda Golan Tepeleri’ndeki petrol ve gaz yataklarının sorumluluğunu üstlenmiş durumda. ABD, Golan Tepeleri’ndeki petrol yataklarını kontrol altına alarak, kendi enerji şirketi üzerinden haksız kazancı sürdürmek istiyor. ABD’nin Kudüs’ü İsrail’in başkenti olarak tanımasını da Golan Tepeleri’nde olup biten bu pazarlık içinde değerlendirmek gerekir. Reuters, gelecek aylar içinde ABD Başkanı Donald Trump’ın Golan Tepeleri’ni tanıyacağını yazdı. Haberi İsrailli bakanlara dayandırdı. Şunu da biliyoruz ki İsrail Ulaştırma Bakanı ve ABD’li yetkililer bu konuda görüşmeler yapıyor.

Haber ajansı Mintpress’e göre, Genie petrol şirketi ABD tarafından destekleniyor. Üstelik ABD’li kimi üst düzey yetkili ve bürokratların bu şirketle çeşitli biçimlerde ortaklıkları ve bağlantıları bulunuyor. Bunlar arasında ABD eski Ekonomi Bakanı Larry Summers, Vizeden sorumlu Bakanlığın danışmanlarından Dick Cheney ve CİA eski Direktörü James Woolsey yer alıyor. Avustralya doğumlu Siyonist olarak tanınan ünlü milyarder medya Patronu Rupert Murdoch ve İngiliz Jacop Rothschild’ın da yine bu şirket ile doğrudan bağlantıları var.

Genie Şirketinin Yönetim Kurulu üyesi ve Cumhuriyetçi olan Howard Jonas, düzenli olarak Ortodoks Yahudileri finanse etti. Jonas, aynı zamanda İsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu’yu da destekleyen isimlerin başında geliyor.

Genie Enerji’nin eski ortaklarından şimdiki IDT Corp firmasının yöneticilerinden İra Corp, Trump’ın damadı Jared Kushner’in yakın arkadaşı.

Bu ilişki ağlarının izleri Greenstein’in çalıştığı Beyaz Saray’ın içine kadar uzanıyor.

Greenstein, ABD’nin Suriye’ye yönelik hava saldırılarının yapıldığı tarih olan 7 Nisan 2017’den bu yana Beyaz Saray ve Trump’ın yüksek danışmanlığını ve avukatlığını yapıyor.

Greenstein, aynı zamanda Genie şirketinin de danışmanlığını yapıyor. Greenstein Amerikan Friends Mosaic United adlı NGO’un da başkanlığını yapmıştı. Bu NGO ayrıca, medyada ismi sıkça tartışma konusu olmuş İsrail Eğitim Bakanı Naftali Bennett’i tarafından da yönetildi.

Bennett, İsrail’i diasporada birçok projede destekledi, Golan Tepeleri’nin İsrail toprağı olarak dünya çapında tanınması için diplomatik çaba içerisinde bulundu. Simdi Batı Ürdün’ünü de Golan Tepeleri’nin bir parçası olarak pazarlık konusu yapmaya çalışıyor.

Golan’daki Genie şirketinin bir şubesi olan AFEK, İsrail Başbakanı Netanyahu’nun yakın arkadaşı ve eski Milltevekili Efraim (Eitam) tarafından yönetildi.

Eitam ulusal alt yapıdan sorumlu bakan olarak görev yaptı ve bütün Arapların İsrail’den çıkarılması çağrısı yaparak "İsrail ülkeyi Araplarla paylaşmamalı. Bizim Arapları ortak politik çözüm anlayışından söküp atacağımız kararlar almamız gerekiyor" demişti. O İsrailli Arapları "kanserli tümör" olarak nitelendiriyor.

Eitam, su sıralar Golan’da İsrail’in işgal ettiği yerleşim yerinde yaşıyor; 14 Eylül 2017’de ABD İçişleri Bakanı Ryan Zinke ile görüştü. Zinke ise ABD Başkanı Trump’ın güvendiği yakın isimlerden biri.

Ohio Devlet Üniversitesi’ne bağlı Moritz Koleji’nde uluslararası hukuk Profesörü olan John Quigley, görüşme sonrasında "Zinke illegal çalışmalarıyla bilinen Eitam ile buluştu. Öyle anlaşılıyor ki Eitam samimiyetini ona da bahşetmiş" eleştirisinde bulunmuştu.

ABD’nin İsrail’in bağımsızlığını tanımasındaki en önemli faktör belki de Golan’da faaliyet yürüten ve yatırım yapan Genie Enerji şirketidir. Bununla birlikte "Bu çarkın içinde Trump’ın bireysel olarak yeri nedir?" sorusu da sorulmalıdır. Bunun gerçekte bir anlamı vardır. ABD enerji devi olan Genie’nin ortağı olan İsrail menşeli AFEK şirketi, ABD’nin izni olmadan Golan’da çıkarılan petrolü uluslararası petrol piyasalarında satamaz. Ancak ABD’nin kontrolünde ve işbirliğinde bunu gerçekleştirebilir. Bunun içinde o toprakların öncelikli olarak uluslararası toplumda tanınması gerekir.

Golan Tepeleri’ndeki Petrol yatağının işletilmesiyle ilgili elinde sözleşmeyi tutan Genie şirketi, bu yıl bölgede sondaj çalışmasına başlayacak. Şirket için gerekli olan tek şey ise ABD’nin politik hamiliği. (DÜNYA HABERLERİ SERVİSİ)

Orijinalinden (Private Interessen? Israel und USA wollen sich milliardenschwere Ölfunde in Syrien sichern) çeviren: Ali Rıza Kılınç