Irak'ta siyasal kriz | Mukteda es-Sadr: Yeniden örgütlenmesi ve disiplinsiz unsurların saf dışı edilmeli

Iraklı Şii lider Mukteda Sadr, siyasal krizin onuncu ayında Bağdat'ta Cuma namazı düzenledi. Yeni hükümetin kurularak siyasi krizin sonlandırılmasına yönelik görüşmelerin yeniden başlaması iradesini ortaya koymak amacıyla düzenlenen Cuma namazında, Haşdi Şabinin "yeniden örgütlenmesi ve disiplinsiz unsurların saf dışı edilmesi gerektiğini" söyledi ve belirli bir ülkeyi anmaksızın "dış müdahalelerden" yakındı. Ayrıca, Meclisteki İran yanlısı Koordinasyon Çerçevesi'ni Haşdi Şabi'ynin "siyaset ve iş dünyasından uzak" tutulması konusunda uyardı.

Bianet'te yer alan habere göre; Namaz sonrası vaazında Sadr'ın mesajını okuyan imam Şeyh Mahmud el-Ceyaşi, krizin başlıca dinamiklerinden biri olan Şiiler arasındaki bölünmeyi gündeme getirerek, Sadr'ın Şii rakiplerini ve paramiliter Haşdi Şabi örgütünü hedef aldı.

Sadr'ın oluşturduğu Şii bloku Ekim 2021 seçimlerinde 73 sandalye kazanarak 329 sandalyeli parlamentonun en büyük grubu olmuştu

Ancak seçimlerin sonuçlanmasından bu yana, Cumhurbaşkanı'nın seçilmesi için gereken 2/3 çoğunluk, yarışan ittifakların hiçbirince sağlanamadı, hükümet kurma görüşmeleri durdu ve dünyanın en büyük petrol üreticisi olan ülke, petrol fiyatları durmaksızın yükselirken  siyasal krizin daha da vahimleştirdiği ekonomik ve toplumsal bir krize sürüklendi.

KRİZİN KAYNAĞI: ŞİİLERİN BÖLÜNMESİ

Irak anayasasında açık bir hüküm bulunmamasına karşın, yeni düzen kurulduğundan bu yana iktidar mevkilerinin paylaşımında Cumhurbaşkanlığı Kürtler'e, Başbakanlık Şiiler'e ve Meclis Başkanlığı Sünniler'e düşüyordu. Sadr'ın Irak Şiileri üzerindeki İran nüfuzuna kategorik karşıtlığı dolayısıyla Şii politik güçler arasında ortaya çıkan yarılma Şiiler'in tek bir blok olarak sahip oldukları tanzim edici rolü sona erdirdi.

Öte yandan, Kürtler arasındaki Cumhurbaşkanlığı'nın Kürdistan Yurtseverler Birliği'ne (KYB), Kürdistan Bölgesel Yönetimi Başkanlığı'nın Kürdistan Demokrat Partisine (KDP) bırakılmasına yönelik konsesus da  KDP'nin Sadr ile ittifak kurarak Cumhurbaşkanlığı'na talip olması sonucunda bozulunca, Irak Ulusal Meclisi'ndeki blokların herhangi birinin Cumhurbaşkanlığı seçimi için gerekli 2/3 çoğunluğu sağlayacak güce ulaşması olasılığı ortadan kalkmış oldu.

Sadr, Şii karşıtlarının oluşturduğı İran yanlısı Koordinasyon Çerçevesi'ni muhalefette bırakacak bir "çoğunluk hükümeti" düşüncesinin gerçekleşmesi için ilk adım olan Cumhurbaşkanlığı seçimi için 2/3 desteği elde edemeyince Haziran'da kendisine bağlı milletvekillerini  istifaya zorlayarak Meclis'in feshine giden yolu açmak üzere yeni bir hamle yaptıysa da bundan da sonuç alamadı. Hükümet için müzakereler son buldu.

SADR HAŞDİ ŞABİ'Yİ HEDEF ALIYOR

Sadr Cuma vaazı için gönderdiği mesajda orduya entegre edilmiş olmakla birlikte çoğu Iraklı tarafından İran'ın vekil gücü olarak görülen eski paramiliter Şii gücü Haşdi Şabi'yi özellikle hedef aldı.

Vaiz'in okuduğu mesajda Sadr Haşdi Şabinin "yeniden örgütlenmesi ve disiplinsiz unsurların saf dışı edilmesi gerektiğini" söyledi ve belirli bir ülkeyi anmaksızın "dış müdahalelerden" yakındı. Ayrıca, Meclisteki İran yanlısı Koordinasyon Çerçevesi'ni Haşdi Şabi'ynin "siyaset ve iş dünyasından uzak" tutulması konusunda uyardı.

Siyasal yorumcular Cuma gösterisinin başlıca amacının, milletvekilleri Meclis'ten çekilmiş de "Sadr'ın siyasetten çekilmiş olduğu anlamına gelmediğini" göstermek olduğunda birleşiyor, "Sadr pazılarını şişiriyor ve sokaktaki etkisinin süre gittiğini gösteriyor," diyorlar.