Kapanan Novaya Gazeta’nın muhabirinin gözünden Ukrayna işgali
Lena Kostyuchenko, Rus işgali altındaki Kherson'u yazdı.
Bağımsız bir Rus medya kuruluşu olan Novaya Gazeta, gazeteyi ve çalışanlarını korumak için 28 Mart'ta faaliyetlerini askıya aldı. O zamandan önce, Ukrayna'daki savaş hakkında haberler yaptı ve işgali ve bunun Ukraynalı siviller üzerindeki etkisini belgelemek için sahada bir muhabiri Elena Kostyuchenko vardı.
The Nation, Kostyuchenko'nun Rus işgali altındaki büyük bir Ukrayna şehri olan Kherson'dan ilk elden anlatımının tercüme edilmiş ve biraz kısaltılmış bir versiyonunu yayınlayarak bağımsız medya ve Novaya Gazeta ile dayanışmasını göstermek istedi.
Kherson, 3 Mart'ta Rus ordusu tarafından işgal edildi. Başlangıçta şehir kuşatıldı: Komşu köyler ve Çernobaevka havaalanı, düşmanın askeri kontrolü altındaydı. Ardından Rus birlikleri şehre girdi.
Kherson nasıl alındı? Kherson Oblast eski valisi Andrei Gordeev, "Aptallık ve ihanet veya belki her ikisi de" dedi.
Dört savunma hattı var. Birincisi, Kherson Oblastı ile Kırım arasındaki su yolu. Tamamen patlayıcılarla dolduruldu. Ardından, yeni Rus sansür yasalarına göre "savaş" kelimesinin artık kullanılamasının yasaklanmasından bir hafta önce mayınların kaldırıldığı söylendi.
Bir sonraki savunma hattı sınırlar, ancak sınır devriyesinin amacı kara muharebesine girmek değil. Savaşın başladığını haber vermek.
Sonra şehrin sulama sistemi geliyor. Bu sistem, Sovyet Savunma Bakanlığı ve Sovyet Tarım Bakanlığı tarafından oluşturuldu. Sistemin yapısı herhangi bir taşımacılığı içermemekte.. Araçların üzerinden geçmesini zorlaştırması gerekiyordu. Bunun mantığı şuydu: Köprüleri bombaladık, düşmanın araçları durur; sonra topçumuz onları vurur.
Üçüncü savunma hattı: Dinyeper Nehri. Dnipro'nun sonuna kadar dayanması gerekiyordu; Antonovsky köprüsü bombalanacak ve Kherson savaşın erişemeyeceği bir yerde kalacaktı, köprü yok, hiçbir şey yok, su yollarını koruyoruz. Dnipro'yu kim geçebilir ki?
Ardından son savunma hattı gelir: Khakhovski kenti. New Kakhovka tahliye edilirken insanlar evlerini terk ediyor ve kent ayakta duruyor. Orada tabyalar, kaleler inşa edilecek. Bütün bunları yapmak için tam 24 saatimiz vardı. O 24 saat boyunca onları bölgeden uzak tutmamız gerekiyordu. Başaramadık.
Meslektaşlarına göre, savaşın ilk gününde Vali Gennadi Laguta, anahtarlarını belediye başkanının masasına koyarak "Bunun bir parçası olmak istemiyorum" diyerek bölgeyi terk etti. Savaşın ilk gününde polis, savcılar ve mahkeme yöneticileri ayrıldı. Daha sonra Güvenlik Servisleri bölgeyi boşalttı.
Şehrin "savaş zamanı yönetimi" Kherson Oblast Konseyi'ni işgal etti. Sivillere savaş zamanı görevlileri hakkında bilgi verilmedi, hatta isimleri bile bildirilmedi. Hiç kimse tarafından imzalanmayan sokağa çıkma yasağı ve gösteri moratoryumu hakkındaki bilgiler yerel Telegram kanalları aracılığıyla tekrar tekrar paylaşıldı. Igor Kholykhaev belediye başkanlığı görevlerini yürütüyor. Onunla meclis binasında tanıştım:
"Şu anda röportaj yapamam. Savaştayız, anlamalısın. Kherson hala Ukrayna'nın yetkisi altında. 1 numaralı hedefim, şehrin hayatta kalması. Bizden herhangi bir talepte bulunmadılar. Silahların ve askeri araçların şehrin içinden taşınmamasını, burada yaşayan insanların, aktivistlerin kaçırılmamasını istedim."
Şehir konseyi Ukrayna hükümetine ait. Oblast Bölge Konseyi Ruslar tarafından işgal edildi. Aynı sokaktalar. Bu bizim merkezi Ushakov caddemiz. Aralarında sadece 500 metre var.
Kherson Oblast Konseyi, LNR (Lugansk) ve DNR (Donetsk) çizgisinde "Kherson Halk Cumhuriyeti"-olmayacağını ilan etti: "Kherson Bölge Konseyi milletvekilleri, Kherson bölgesi topraklarında bir 'halk cumhuriyeti' yaratma ve Ukrayna'nın bir kısmını ele geçirme girişimlerini asla tanımayacaklar."
Bölgesel Konsey Yardımcısı Yuri Sobolevsky, Bölgesel Konsey binası Rus ordusu tarafından işgal edildiğinden, 64 kişiden sadece 50'sinin bağlanabilmesiyle Zoom üzerinden nasıl oy kullandıklarını açıkladı. 44 kişi KPR'ye karşı oy kullandı.
Terk edilmiş idari binaların üzerinde Rus bayrakları dalgalanıyor.
Sokağa çıkma yasağı 20.00'de başlayıp 06.00'da sona eriyor.
ATM'lerin önünde iki saatlik kuyruklar toplanıyor.
Troleybüsler ücretsiz çalışıyor.
Şehirde petrol veya gaz yok, sadece dizel kaldı.
İşgalin üçüncü gününde Rus televizyonu Kherson bölgesinde yayına başladı. Anten üzerinden TV bağlantısı olanlar hala Ukrayna kanallarına erişebilir. Şehir merkezli medya kuruluşları faaliyetlerini fiilen durdurdu. Vatandaşlar artık bilgilerini bağımsız olarak çalışan çeşitli Telegram kanallarından alıyor.
Kherson'da polis yok.
Polis departmanı başkanı savaşın ilk günlerinde Kherson'dan ayrıldı. Diğer polis memurlarına sivil kıyafetlerini giymeleri ve kendi başlarına tahliye olmaları söylendi.
Belediye güvenliğini kendi kendini örgütleyen gönüllüler sağlıyor.
Esasen, şehir bir abluka altında. Rus ordusu şehir dışındaki tüm çıkışları kontrol ediyor.
Sivillerin en büyük sorunu ilaç. Eczanelerde kalp ve tansiyon ilacı yok. Tiroid fonksiyonu iyi olmayanlar için hayat kurtaran bir ilaç olan L-tiroksin de ortadan kayboldu. Ukrayna'da hiçbir yerde mevcut değil. İnsülin kaçak yollardan bulundu ve hastanelere verildi. Eczanelerin pencerelerinde eksik ilaç listeleri var. Bu ilaçların çoğunun düzenli ve günlük olarak alınması gerekir.
Kemoterapi ilaçları yok.
Antipsikotik ilaçlar yok.
Yiyecek bulmak iki ila üç saat sürüyor.
Her gün insani yardıma ihtiyacı olanlar tren istasyonunun yanında toplanıyor. Yardım Rusya'dan geliyor, şehirde Ukrayna yardımına izin verilmiyor. Bugün hat kısa görünüyor: Yarına kadar herhangi bir yardımın olmayacağı zaten açıklandı. Her ihtimale karşı yaklaşık 30 kişi kalmaya karar verdi. Zaten sabah 6'dan beri buradalar.
Şehir yetkilileri, öldürülenlerden bahsederken, şehir sınırları içinde yaklaşık 300 ceset olduğunu söylüyor. Kherson Bölge Bürosu başkanı Natalia Filenko, bu sayının takip edildiğine inanıyor. Ancak bölgede çok daha fazla can kaybı var. Mağdurlar hakkında herhangi bir bilgi yok. Sağlık Bakanlığı, "savaş koşulları" nedeniyle toplanan cesetlere erişim prosedürünü basitleştirdi. Artık herhangi bir doktor tarafından, adli tabip ile uğraşmadan sadece bir ölüm bildirimi ile cenaze defin için alınabilir. Savaş nedeniyle insanlar ölüleri ellerinden geldiğince kendi başlarına gömüyorlar.
Her gün öğle saatlerinde şehrin Özgürlük Meydanı'nda savaş karşıtı gösteriler yapılıyor.
Gösteriler pazar günleri oluyor.
İnsanlar, Oblast Konseyi'nin karşısındaki caddede, "Ukrayna" sinemasının yanında toplanıyor. Yaklaşık 500 katılımcı var ve kalabalık büyümeye devam ediyor.
Ukrayna bayrağı ana sembolleri olarak hizmet ediyor, çok sayıda bayrak var. İnsanlar onları gökyüzüne doğru kaldırıyor, omuzlarına sarıyor. Kadınlar saçlarına mavi ve sarı kurdeleler örüyorlar.
Kaldırıma çizilmiş çiçekli bir tarla resmi var. Bir rahip, Aziz Vladimir'in bir ikonunu tutuyor. Yaşlı bir çift ev yapımı bir pankart asıyor. Çocuklar bir afişe "Karabuğday için Vatanımızı Satmayacağız" yazıyor.
Halk marşı söylerken sağ ellerini kalplerini tutuyor.
Protestocular caddenin karşısında iki Rus askerinin kahverengi ceketli genç bir adamı alıkoyduğunu görüyor.
"Hey! Bırak onu!"
İnsanlar barikatları aşıyor ve caddenin karşısına koşuyor. Z harfi ile işaretlenmiş askeri araçlar, Oblast Konseyi kapılarından çıkıp sokağa çıkıyor. Kalabalığın bir kısmı arabaların yolunu kapatmak için ayrılıyor; arabalar geriye doğru hareket ediyor. Askerlerle aralarında yaklaşık 80 metre var. Kimse hayali çizgiyi geçemez.
Buna karşılık, askerler Sovyetler Birliği marşını söylüyor.
Protestocular da bir konuşmacı buluyor. Ukrayna marşı çalmaya başlıyor.