Lübnan'da Merkez Bankası'na yeni başkan atanamadı: Ülke yeni bir krizle karşı karşıya

Artı Gerçek - Lübnan Merkez Bankası, başkanının halefi atanmadan istifa etmesiyle liderlik belirsizliğiyle karşı karşıya kaldı. Durum yıllarca süren siyasi çıkmaz ve mali çöküş nedeniyle zaten içi boşalmış bir devlette yeni işlevsizlik riski taşıyor. 2019'da başlayan mali çöküş ve Lübnan'daki kamu fonlarından bir serveti zimmetine geçirdiği suçlamasıyla Fransa, Almanya ve Lübnan'daki yolsuzluk suçlamaları nedeniyle 30 yıldır Lübnan Merkez Bankası Başkanlığını yapan 73 yaşındaki Riyad Selame pazartesi günü görevinden istifa etmişti.

Kendisine yönelik suçlamaları reddeden Selame cuma günü Reuters haber ajansına verdiği demeçte, ay sonunda görevden ayrıldığında bile Lübnan Merkez Bankası'nın "parasal girişimler" yoluyla ülkedeki mali erimeyi kontrol altına alabileceğini öne sürdü. Selame, Lübnan ekonomisinin bu yıl yüzde 4'e kadar büyüyebileceğini söyledi ancak ayrıntı vermedi.

2023-07-28t115741z-384960028-rc2ac2avk4da-rtrmadp-3-lebanon-cenbank-vacuum.jpg — Riyad Selame

Lübnan yasalarına göre bu, Selame'nin yardımcılarından en kıdemlisi olan Wassim Mansuri'nin geçici olarak onun yerine geçeceği anlamına geliyor. Ancak o ve diğer üç Merkez Bankası yardımcısı bunu gönülsüzce yapacaklar ve siyasi garantileri için bastırıyorlar. Bankanın yeni liderleri, mali sistemde 70 milyar dolardan fazla bir delik, derin bir şekilde parçalanmış bir devlette belirsiz siyasi destek ayrıca ulusal ve özel servetin buharlaşmasına karşı kaynayan halk öfkesi ile boğuşmak zorunda kalacak.

Lübnan'da son olarak Mayıs 2022'de milletvekili seçimleri yapılmıştı. Normal şartlarda seçimden sonra yeni bir hükümetin kurulması gerekiyordu ancak Cumhurbaşkanı Mişel Avn'ın görev süresinin 31 Ekim 2022'de sona ermesi nedeniyle bu süreç tıkandı. Lübnan Meclisinde bugüne kadar düzenlenen 12 oturumda yeni bir cumhurbaşkanı seçilemedi. Dolayısıyla ülkede yeni bir hükümet de kurulamadı.

SİYASİ ANLAŞMAZLIKLAR SELAME'NİN HALEFİNİN SEÇİLEMEMESİNE YOL AÇTI

Lübnan Merkez Bankası'ndaki liderlik krizi, bir yılı aşkın süredir bir cumhurbaşkanı ya da tam yetkili bir kabine kuramayan ve 2019'dan bu yana mali krizi büyük ölçüde ele alınmadan bırakan yönetici elit arasındaki bölünmeleri yansıtıyor. Kabinenin perşembe günü Selame'nin halefini seçmek üzere toplanması gerekiyordu ancak siyasi anlaşmazlıkların ardından toplantı iptal edildi. Geçici başbakan Necip Mikati ve parlamento başkanı Nebih Berri, Selame'nin halefini bulma konusunda hiçbir ilerleme kaydedilmeden geçen ayların ardından bu hafta bir anlaşma sağlamaya çalıştı. Ancak her ikisi de iktidar koalisyonunun bir parçası olan silahlı Şii Müslüman parti Hizbullah ve Hıristiyan müttefiki Özgür Yurtsever Hareketi bu hamleleri reddederek geçici bir kabinenin atama yapma yetkisinin olmadığını söyledi. Perşembe günkü kabine toplantısı bu partilere bağlı bakanların gelmemesi üzerine aniden iptal edildi. Boşalan cumhurbaşkanlığı makamı gibi Merkez Bankası Başkanlığı makamı da Maruni bir Hıristiyan için ayrılmış durumda ve Özgür Yurtsever Hareketi, Mikati'yi bir atama yaparak cumhurbaşkanının yetkilerini gasp etmeye çalışmakla suçluyor.

SELAME'NİN YARDIMCISI MANSURİ'NİN GELECEK HAFTA BANKANIN BAŞINA GEÇECEĞİ BELRİTİLİYOR

Mansuri ve diğer üç Merkez Bankası yardımcısı geçen ay görevi devralmaya zorlanmaları halinde istifa edecekleri tehdidinde bulunmuştu. Mansuri ve diğerleri ihtiyaç duyulması halinde hükümete daha fazla borç verme ve çok değer kaybeden Lübnan Lira'sı için karmaşık bir değişim platformunu aşamalı olarak kaldırma yetkileri istiyorlar. Perşembe günü Merkez Bankası yardımcılarıyla bir araya gelen Mikati'nin ofisinden yapılan açıklamada Başbakanın, Mansuri ve diğerlerinin taleplerini meşru, önerilerini ise hükümetinin planıyla tutarlı bulduğu ve onları yerinde tutmaya çalıştığı belirtildi.

Ancak Lübnan'ın içinde bulunduğu siyasi açmaz göz önüne alındığında Mikati'nin bu tür değişiklikleri hayata geçirip geçiremeyeceği net değil. Mansuri yorum yapmaktan kaçındı ancak yardımcılardan bir diğeri olan Salim Chahine, Mansuri önümüzdeki haftadan itibaren Lübnan Merkez Bankası'nı yönetmesini beklediğini söyledi. Reuters'a verdiği demeçte merkez bankası yardımcılarının anlamlı reformlar yapmaları için siyasetçilere altı ay süre tanıdıklarını söyledi, ancak herhangi bir değişiklik yapılmaması halinde istifa tehditlerini tekrarlayıp tekrarlamayacaklarını söylemedi. "Şartımız, çok hızlı bir sermaye kontrolleri yasası ile başlayarak gerekli reformları tamamlamaları" dedi.

Lübnan'daki mali kriz konusunda uzman olan Mike Azar da merkez bankası yardımcılarının zor durumda olduğunu söyledi. Azar, "Asıl soru, şiddetli siyasi baskılar karşısında bile doğru olanı yapıp yasaların kendilerine izin verdiği şekilde bağımsız hareket edecekler mi?" ifadelerini kullandı.

SELAME HAKKINDAKİ YOLSUZLUK SUÇLAMALARI

Lübnan Merkez Bankası Başkanı Selame hakkında ilk olarak, Ocak 2021'de İsviçre'deki adli merciler tarafından "zimmete para geçirme, kara para aklama ve yolsuzluk" gibi suçlamalarla dava açılmıştı. İsviçre Başsavcılığı, Selame'nin kardeşi Raca Selame'ye ait Forry Şirketi'nin, Lübnan Merkez Bankası'na ait eurobond ve hazine bonoları satışından 2002'den 2014'e kadar 326 milyon dolar ücret ve komisyon aldığını bildirmişti. Lübnan Başsavcılığı ise Nisan 2021'de İsviçre'nin soruşturma talebi için Lübnan'dan yardım istemesi üzerine Selame hakkında dava açmıştı.

Selame, 17 Kasım 2021'de tüm yatırımlar ve para transferlerine ilişkin belgeleri bir şirketin denetlediğini ve bunları adli mercilere teslim edeceğini duyurmuştu. Cebel Lübnan Mahkemesi Başsavcısı Gade Avn, 11 Ocak 2022'de Riyad Selame hakkında yurt dışına çıkış yasağı getirildiğini açıklamış, 19 Şubat 2022'de de Selame'nin ikamet ettiği Lübnan'ın Metn bölgesindeki taşınır ve taşınmaz varlıklarının dondurulmasına karar vermişti. Selame ayrıca 16 Mart 2023'te Beyrut'ta, Avrupa'dan gelen adli bir heyetin huzurunda hakkındaki iddialara ilişkin ifade vermişti.

Fransa ve Alman yargısı Mayıs'ta, aynı suçlamalardan ötürü Selame hakkında uluslararası tutuklama kararı çıkarmıştı. Lübnan'da dokunulmazlığı bulunan Selame için 24 Mayıs'ta, Lübnan yargısı tarafından da 2'nci defa yurt dışı yasağı getirilip Fransız ve Lübnan pasaportlarına el konulmuştu. Merkez Bankası Başkanı'nın görev süresinin dolması halinde dokunulmazlığı kalkacak ve hakkındaki suçlamalardan dolayı Lübnan'da yargılanmasının önü açılacak.(DIŞ HABERLER)

Lübnan'da kriz: Bankalardan paralarını çekemeyen mudiler eylem yaptı