Nijer 'baskı ve küçümsemeye' tepki olarak kapıyı göstermişti: ABD'nin 110 milyon dolarlık İHA üssü ve büyük güç oyunu tehlikede
Artı Gerçek - Afrika'nın Sahel bölgesinde askeri darbeyle yönetimlerin değişmesiyle dümeni Rusya'ya kıran ülkelerden olan Nijer'in ABD Savunma Bakanlığı personelinin ülkede görev yapmasına izin veren anlaşmayı feshetmesinin ardından, ABD'nin 110 milyon dolarlık insansız hava aracı üssüyle birlikte bölgedeki nüfuzunun akıbeti merak konusu.
WASHİNGTON ÜMİDİ KESMEDİ
Dün Almanya'daki Ramstein hava üssünde düzenlenen Ukrayna'ya askeri yardım toplantısında konuşan ABD Genelkurmay Başkanı C.Q. Brown, ayrıntıya girmeden, Nijer'den "karışık sinyaller" aldıklarını söyledi.
"Haftasonu boyunca gördüğünüz gibi Nijer'den ilişkimizle ilgili bazı açıklamalar geldi. Ancak o zamandan beri de bazı karışık sinyaller aldık" diyen Brown, "Bu yüzden kalsak da ayrılsak da plan yapmaya ve hazırlanmaya devam edeceğiz" diye ekledi. ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcü Yardımcısı Vedant Patel de Nijer'in CNSP olarak bilinen iktidardaki askeri konseyiyle iletişim halinde olduklarını söyledi: "CNSP ile irtibatımızı sürdürüyoruz ve yaptıkları yorumlara daha fazla açıklık getirmelerini talep etmenin yanısıra potansiyel sonraki adımları da tartışıyoruz."
US gets ‘mixed signals’ from Niger on future of US troops, US general says https://t.co/gB2pnMZXqO
— 21st Century Chronicle (@21stCChronicle) March 20, 2024
RUSYA-İRAN DİPLOMASİSİ
Temmuz 2023'te Niamey'de iktidarı ele geçiren askeri cunta, eski sömürgeci Fransa ile diğer Avrupalı güçleri kovup Batı Afrika Devletleri Ekonomik Topluluğu'ndan (ECOWAS) çıkarken, komşu Mali ve Burkina Faso'daki cuntalar gibi Rusya ile askeri bağları güçlendirdi.
Aralık 2023'te Rusya'dan bir heyetin Niamey'i ziyareti, ocak ayında Nijer Başbakanı Ali Lamine Zeine'nin Moskova'ya iade-ziyaretinin ardından Tahran'a gitmesini, İran'ın uranyum zengini Nijer'den uranyum satın almak için anlaşma yaptığı iddiası izledi.
ABD HEYETİNİN ÇIKARMASI
Bunun üzerine ABD Dışişleri ve Savunma Bakan Yardımcıları ile Afrika'dan sorumlu (AFRICOM) komutanı General Michael Langley'in 12-13 Mart'ta Niamey'e çıkarma yapıp Rusya-İran rahatsızlığını iletmesi, Nijer'in ABD ile 12 yıllık askeri anlaşmasını feshettiğini açıklamasına yol açtı.
US Warned Niger About Ties to Russia, Iran Before Junta Revoked Accord, Pentagon Says
— Kayhan Life (@KayhanLife) March 18, 2024
The prime minister of the ruling junta, Ali Mahamane Lamine Zeine, visited Iran in January.https://t.co/1vNiQ22TxG
NİGER 201 ÜSSÜ ELDEN GİTTİ Mİ?
Askeri Sözcü Albay Amadou Abdramane, feshetme açıklamasını yaparken, ABD'nin "hangi ülkelerle ortaklık kurabilecekleri konusunda yaptığı baskıyı" eleştirdi, ABD'li diplomatların "küçümseyen tavrını" kınadı. Abdramane, Washington'un diplomatik protokolü izlemediğini, çünkü Nijer'e heyetin bileşimi, geliş tarihi veya gündemi hakkında bilgi verilmediğini söyledi. Nijer'in askeri lideri General Abdourahamane Tchiani, ABD heyetiyle görüşmeyi reddetti.
Nijer'de yaklaşık 1000 askeri-sivil personel bulunduran ABD'nin Sahra Çölü'nün güney ucundaki Agadez kenti yakınlarında "Niger Air Base 201" isimli İHA üssü yer alıyor. Niger 201, ABD'nin Cibuti'deki daimi üssünden sonra İHA operasyonlarını da yürüttüğü Afrika'daki en büyük ikinci üssü konumunda. Yüksek teknolojili uydu iletişim sistemleriyle 2019'dan beri devredeki Niger 201, ABD'nin en büyük ve en pahalı İHA üssü kabul ediliyor.
'MESELENİN ÖZÜ, NİJER'İN ASKERİ ORTAK TERCİHİ'
Katar kanalı Al Jazeera, "Washington için Nijer'in Batı ve Kuzey Afrika'daki operasyonlarının merkezi olduğu, ama aslında ABD'nin Rusya ve Çin gibi ülkelere karşı büyük güç projeksiyonu için de orada olduğu" yorumunu yaptı.
Did Russia and Iran provoke Niger's walkout from a US military pact?
— Al Jazeera English (@AJEnglish) March 19, 2024
????: https://t.co/mbDC0mpldg pic.twitter.com/vIMLfndxOx
Al Jazeera'ya konuşan Semafor Africa haber platformunun yönetmeni Alexis Akwagyiram, "Meselenin özü, Nijer'in askeri ortak tercihidir, özellikle Rusya'yı tercih etmesidir" dedi. Akwagyiram, Nijer-Rusya askeri ortaklığının ilerlemesinden hayal kırıklığına uğrayan ABD'nin "küçümseyen tavrının" Nijer'in kararına katkıda bulunduğunu belirtti.
BİDEN YÖNETİMİ KONUŞLANACAK YENİ ÜLKE ARAYIŞINDA
İnşası için 110 milyon dolar, yıllık bakımı için 30 milyon dolar harcadığı ve Sahel'deki ana istihbarat ve gözetleme merkezi olarak kullandığı üsten artık kovulmuş gözüken ABD, tekrar konuşlanma için bölgede yeni bir ülke arıyor.
Amerikan basınına göre Fransa'nın hava üssünün bulunduğu Çad'ı hem Libya hem de Nijer'e komşu olması nedeniyle iyi bir seçenek olarak gören Biden yönetimi, Moritanya, Benin ve Fas seçeneklerini de değerlendiriyor.
Afrika'daki eski sömürgelerinden kovulan Fransa ile ortak üs kurma seçeneği de masada. ABD ile ortak üs fikri, Fransa Genelkurmay Başkanı Thierry Burkhard tarafından da destekleniyor. (AA, Reuters, Al Jazeera, Dış Haberler)
