Sri Lanka'da ekonomik krizin tetiklediği halk ayaklanmasından 2 yıl sonra: Marksist lider, devlet başkanı koltuğuna oturdu
Artı Gerçek - Güney Asya ada ülkesi Sri Lanka'nın demir yumruk, yolsuzluk, ekonomik kriz eşliğinde iflas etmesine neden olan Rajapaksa siyasi hanedanın halk ayaklanmasıyla devrilmesinden 2 yıl 2 ay sonra, bir Marksist devlet başkanı seçildi.
İlk turda hiçbir adayın yüzde 50 oranında oy alamaması üzerine dün düzenlenen ikinci turda yarışan iki adaydan solcu Anura Kumara Dissanayake (AKD) 5 milyon 740 bin 179 oy alarak ipi göğüsledi. Muhalefet lideri Sajith Premadasa 4 milyon 530 bin 902 oyda kaldı. Sri Lanka halkının AKD tercihi, ülkeyi mahva sürükleyen yolsuzluk ve kayırmacılığın reddi olarak yorumlandı.
'TEMİZ SİYASET' SÖZÜ
2019 seçiminde yüzde 3 oy aldıktan sonra 2022 halk ayaklanması sonrası düzenlenen ilk seçimde yolsuzluk karşıtı, yoksullardan yana kampanyayla zafer kazanan Anura Kumara Dissanayake (55), bugün yemin ederek göreve başlarken "temiz siyaset" sözü verdi:
"Yeni ve temiz bir siyasi kültür kurmamız gerekiyor. Bunu başarmaya kendimi adadım. Halkın siyasi sisteme olan saygısını ve güvenini geri kazanmak için elimizden geleni yapacağız."
Sri Lanka swears in new left-leaning president https://t.co/9TSFrWCsBD
— BBC News (UK) (@BBCNews) September 23, 2024
'LİYAKAT SAHİPLERİNİ BİRARAYA GETİRECEĞİM'
"Demokrasi bir lider seçmekle bitmez. Demokrasiyi güçlendirmemiz gerekiyor. Demokrasiyi korumak için elimden gelenin en iyisini yapacağıma söz veriyorum."
"Daha önce de söylediğim gibi, ben büyücü değilim, sıradan vatandaşım. Bildiğim ve bilmediğim şeyler var. Amacım, bu ülkeyi yükseltmeye yardımcı olacak bilgi ve becerilere sahip olanları biraraya getirmek."
ÇEŞİTLİLİĞİN BİRLİĞİ MESAJI
Yemin töreni öncesi "Sinhalalar, Tamiller, Müslümanlar ve tüm Sri Lankalıların birliği, bu yeni başlangıcın temelidir" açıklamasını yapan AKD, törendeki konuşmasının sonunda Budist rahiplerce kutsandı. Ancak törende Sri Lanka'nın diğer ana dinlerinin temsilcileri - İslam, Hinduizm ve Hristiyanlık - hazır bulunması, yeni liderin çeşitliliğe verdiği önemi vurguladı.
Sri Lanka's new leader says no magic solution to crisis.
— AFP News Agency (@AFP) September 23, 2024
Anura Kumara Dissanayaka, the country's first leftist president was sworn in to office Monday vowing to restore public faith in politics but said he had no magic solution to the hardships suffered following an… pic.twitter.com/Vc4K00tsG6
HEM IMF HEM YOKSULLARIN KURTARILMASI NASIL OLACAK?
Kampanya sırasında Sri Lanka'nın imalat, tarım ve bilgi teknolojisi sektörlerini geliştirme sözü veren AKD, hem ülkeyi ekonomik krizden kurtarmak için Uluslararası Para Fonu (IMF) ile yapılan anlaşmayı sürdürmek hem en yoksul kesimler üzerindeki kemer sıkma önlemlerinin etkisini azaltmak gibi birarada gerçekleşmesi imkansız görünen bir vaatte de bulundu.
Who is Sri Lanka’s new president Anura Kumara Dissanayake? https://t.co/pNQ95wiwk8
— BBC Asia (@BBCNewsAsia) September 23, 2024
AKD'nin "Halkın istekleri doğrultusunda olmayan bir parlamentoyla devam etmenin bir anlamı yok" açıklamasına koşut, yeni liderin yemin töreninden önce Başbakan Dinesh Gunawardena istifasını vererek parlamentonun feshedilmesinin önünü açtı.
DEVLETE KARŞI SİLAHLI MÜCADELE YÜRÜTMÜŞ PARTİNİN LİDERİ
AKD, yolsuzluk karşıtı platformuyla, 1970'lerde ve 80'lerde Sri Lanka devletine karşı iki silahlı ayaklanma gerçekleştiren partisi Marksist Janatha Vimukthi Peramuna'nın (JVP) şiddet dolu geçmişine ilişkin halkın tedirginliğini aşmayı başardı.
Sri Lanka's new president: Political outsider makes remarkable turnaround.https://t.co/mYB0QqthAg
— Gert Kruger (@hgkrug1) September 22, 2024
HALK AYAKLANMASININ ÖN SAFLARINDAKİ İTTİFAK
AKD'yi aday gösteren, JVP'nin parçası olduğu Ulusal Halk Gücü, 2022'deki Aragalaya (Sinhala dilinde mücadele) diye bilinen halk ayaklanması sırasında öne çıktı.
Son yıllarda partisinin sert sol duruşunu ılımlılaştırma çabasına giren AKD'yi artık ekonomiyi canlandırma ve milyonlarca insanı ezici yoksulluktan kurtarma zorlu görevler bekliyor.
TEMERRÜT FAİLİ RAJAPAKSALAR
Halkın sarayları basması sonucu Rajapaksa siyasi hanedanının ülkeden kaçmasına neden olan Aragalaya patlak verdiğinde, Sri Lanka'nın döviz rezervleri tükendiğinden yakıt gibi temel ihtiyaç maddeleri ithal edilemez hale gelmişti, kamu borcu 83 milyar dolara, enflasyon en az yüzde 80'e fırlamıştı.
TAMİL KAPLANLARINI 'YENMENİN' RÜZGARIYLA
Sri Lanka'da 2005-15 arası devlet başkanlığı, 2019-22 arası başbakanlık yapan, bu dönemlerde maliye bakanı da olan Mahinda Rajapaksa'nın kardeşi Gotabaya Rajapaksa, 2005'te savunma bakanı koltuğuna oturduktan sonra devasa insan hakları suçlamaları eşliğinde 2009'da bağımsızlık için savaşan Tamil Kaplanları örgütünü askeri yenilgiye uğratmıştı. 2019'da devlet başkanı seçilen Gotabaya Rajapaksa, Sri Lanka'nın bağımsızlığını kazandığı 1948'ten beri ilk kez fiilen iflas etmesine neden olmuştu.
Aragalaya sırasında Maldivler'e kaçtıktan 52 gün sonra, Eylül 2022'de Sri Lanka'ya geri dönen Gotabaya'ya eski devlet başkanı olduğu için yeni konut ve güvenlik tahsis edilmişti. (BBC, Dış Haberler)
