Türkiye, Rusya, İran ve Esad’ın anlaştığı açıklandı

HABER MERKEZİ - Kazakistan’ın Başkenti Astana’da Suriye hükümeti ile ülkede bulunan muhaliflerin görüşmeleri sonrasında, Türkiye İran ve Rusya çatışmasızlık bölgeleri oluşturulması için mutabakata imza attı.

Salı günü muhalifler Hama ve Derraa’da bazı bölgelerde çatışmaların sürdüğü gerekçesiyle görüşmelere katılmayacaklarını açıklamış olsalar da sonradan yeniden katılma kararı alındı.

Türkiye, Rusya ve İran’ın desteğiyle Ocak sonunda başlayan görüşmelerin dördüncü turuna muhalifler de katılıyor.

ESAD'DAN ANLAŞMAYA DESTEK

Rusya, İran ve Türkiye çatışmasızlık bölgeleri konusunda varılan mutabakata Suriye devlet Başkanı Esad’dan da destek geldi. Konuyla ilgili Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov da konuştu.

Beşşar Esad ile Suriye için çatışmasız ortam konusunda anlaştıklarını belirten Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, İdlib'de çatışmasız bölge oluşturulmasının Suriye'de çatışmaların sona erdirilmesinin yolunu açabileceğini söyledi.

Lavrov, Finlandiya'da mevkidaşı Timo Soini ile görüşmesinin ardından düzenlenen basın toplantısında, Suriye'nin İdlib bölgesinde "çatışmasız bölge" oluşturulması konusunda açıklamalarda bulundu.

Lavrov, "Çatışmasız bölge oluşturulması Suriye'deki çatışmaların sona erdirilmesinde önemli bir adım olur." dedi.

Kazakistan Dışişleri Bakanı Kayrat Abdrahmanov, Astana'da gerçekleşen 'Suriye'de çözüm' konulu toplantı sonrası yaptığı açıklamada "Astana'da bir sonraki Suriye konulu toplantı Temmuz ortasında yapılacak. Garantör ülkeler Suriye'de güvenli bölge yaratılması konusunda bildiri imzaladılar" dedi.

'RUSYA İLE TÜRKİYE ARTIK ZITLAŞMAZ'

Rusya Lideri Putin ve Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın görüşmesini değerlendiren uzmanlar, Rusya ile Türkiye arasında hem ekonomik hem siyasi ilişkilerde ‘post-normalleşme' döneminin başladığını ifade ettiler. Uzmanlar, iki ülkenin yeni dönemde daha çok kenetleneceğine ve aralarında ‘birkaç ufak pürüzü' yakın zamanda halledecekleri görüşünde.

Sputnik internet sitesinde yer alan haberde Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Soçi'de gerçekleştirdikleri görüşmenin ardından, Kasım 2015'te başlayan uçak krizini takip eden 1,5 yıllık normalleşme sürecinin tamamlandığını ifade etti. Putin ve Erdoğan, Türk domatesinin ithalatına konulan kısıtlamaların kaldırılması ve vize serbestisi getirilmesi dışında tüm yasakları kaldırmada mutabık kaldı.

Peki, liderlerin sözünü ettiği ve temeli atılan ‘post-normalleşme' safhası nasıl seyredecek? Sputnik'e konuşan uzmanlar, şimdiye dek iki ülkenin krizin üstesinden gelmede son derece kararlı adımlar attıkları ve bir yıl içerisinde tüm meselelerin geride kalacağı görüşünde. Normalleşme sürecinin tamamlandığı yönündeki açıklamanın Putin'den gelmesinin ‘ayrı bir önemi' olduğuna vurgu yapan uzmanlara göre iki ülke arasında kalan bir kaç pürüz, sadece ‘haklı birer tedbirden' ibaret ve bu yüzden taraflar artık hem ekonomik hem siyasi anlamda birlikte hareket edecek.

/DOMATESİN TÜRKİYE'YE MALİYETİ 500 MİLYON DOLAR'

Sputnik'e yaptığı açıklamada, normalleşme sürecinin tamamlandığı açıklamasının Putin'den gelmesinin önemine vurgu yapan Rusya ekonomisi uzmanı Tuncay Turşucu "Domatese koyulan yasak, Türkiye açısından yıllık 500 milyon dolar demek; Rusya açısından da enflasyon oranlarının yükselmesi. Her ne kadar iki taraf da süreçten zarar görmeye devam etse de asıl önemli olan normalleşmenin tamamlanması ve Rusya'yla yaşanan bu olumsuz dönemin sona ermiş olması. Üstelik açıklamanın Putin tarafından yapılması da son derece önemli" dedi.

Domates yasağının kalıcı olmayacağını öngören Turşucu "Rusya, yasağı sürdürerek bir anlamda savunma yapıyor. Eğer Rusya domates üretimi yapmak niyetinde olsaydı, şimdiye kadar üretirdi çünkü güçlü bir tarım ülkesi. Bence Putin'in açıklamaları, siyasi bir manevra olarak açıklanabilir. Kararın ekonomik nedenlerle alındığını sanmıyorum. Gelecek yıl bu yasakların hepsinin kalkması sürpriz olmayacaktır " ifadelerini kullandı.

Turşucu "Rusya'nın ufak tefek sitemlerine rağmen sağlanan mutabakat, siyasi gelişmelerle paralel olarak olumlu bir sürecin önünü açacak. Bundan sonra Suriye meselesiyle ilgili olarak taraflar arasında çok ciddi bir zıtlaşma olacağını sanmıyorum. Daha kontrollü bir süreç olacak. Bütün bunlar da vize serbestisi getirilmesi ve domatese yönelik yasağın kaldırılmasının önünü açacak" diye ekledi.

'TÜRK AKIMI İLK KİLOMETRE TAŞI OLACAK'

Soçi'de gerçekleşen görüşmenin Türkiye-Rusya ilişkilerini kriz öncesi dönemden daha ileriye taşıma ihtimaline değinen Avrasya İncelemeleri Merkezi (AVİM) Başkanı olan emekli büyükelçi Alev Kılıç, inşaatına başlanan Türk Akımı projesinin bu sürecin ilk kilometre taşı olacağı görüşünde.

Sputnik'e yaptığı açıklamada Kılıç, "Domatese yönelik yasağın sürmesinin ardından teknik bir sebep var muhtemelen; üretim miktarı ve benzeri konularda ileri çalışmalar yapılması gerekiyor diye düşünüyorum" dedi.

Soçi görüşmelerinin siyasi odaklı olduğunu ifade eden Kılıç "Temel sorun normalleşmeydi. Bu gerçekleti. Ama bunun ötesinde çok önemli siyasi bir adım atıldığını düşünüyorum. Türk-Rus ilişkilerini duraklama döneminden ileriye götürmeye yönelik adım atıldı. Türkiye ve Rusya ortak bir noktaya geldi. Ve bu sürecin daha da olgunlaşması olası" dedi.

Hem Türkiye hem Rusya'nın Suriye'nin toprak bütünlüğünü savunduğuna vurgu yapan Kılıç "Türkiye'nin Rusya ve İran'la Suriye ve Irak'ın toprak bütünlüğü konusunda hem fikir olması itibariyle; ilişkilerimizin çok sağlam bir temeli var. Bu ortak nokta önemli" diye konuştu.