Türkiye'nin dolaylı taraf olduğu Somali-Etiyopya ihtilafı büyüyor
Artı Gerçek - Somali, Ayrılıkçı Somaland'i denize açılmak için kullanma karşılığı tanıma mutabakatına varan Etiyopya'ya karşı yeni adımlar attı. Etiyopya'nın Mogadişu Büyükelçisi'ne ülkeyi terk etmesi için 72 saat süre verildiği, yarı özerk bölge Puntland ile ayrılıkçı bölge Somaliland'daki konsolosluklarının kapatıldığı ve Somali'nin Addis Ababa Büyükelçisi'nin geri çağrıldığını açıklayan Somali Başbakanlığı, "Etiyopya hükümetinin Somali'nin iç işlerine açık müdahalesi, Somali'nin bağımsızlığının ve egemenliğinin ihlalidir" dedi. Somali Dışişleri Bakanlığı, "Bu önlemler, Somali Federal Cumhuriyeti'nin egemenliğini, birliğini, bağımsızlığını ve toprak bütünlüğünü korumak amacıyla alınmıştır" açıklamasını yaptı.
ETİYOPYA-SOMALİLAND ANLAŞMASI TIRMANDIRDI
İhtilaf, Afrika'nın denize kıyısı olmayan ülkelerinden Etiyopya'nın ayrılıkçı Somaliland'daki kıyı şeridini kiralama anlaşması imzalayıp karşılığında bölgeyi devlet olarak tanımayı vaat etmesiyle alevlendi.
Etiyopya Dışişleri Bakanlığı, Somali'deki diplomatik misyonlarının sona erdirilmesi kararı hakkında bilgisi olmadığını söyledi. Reuters'e konuşan iki Somalili yetkili, son hamlelerin, Etiyopya'nın 1991'den bu yana fiili özerkliğe sahip olmakla yetinmeyip tek taraflı bağımsızlık ilan eden Somaliland'da 20 km'lik (12 mil) kıyı şeridi kiralama konusunda 1 Ocak'ta imzaladığı mutabakat zaptına dair anlaşmazlıktan kaynaklandığını söyledi.
SOMALİ ANLAŞMAYI REDDETTİ
Etiyopya'nın Somaliland'da kiraladığı kıyıda deniz üssü kurması karşılığı bölgeyi tanıması mutabakatını reddeden Somali hükümeti, anlaşmanın "Somali'nin egemenliği ve birliğini alenen ihlal ettiği" ve "yasal temelinin bulunmadığı, hükümsüz ve geçersiz olduğu" açıklamasını yapmıştı.
SOMALİ CUMHURBAŞKANI: KENDİMİZİ SAVUNACAĞIZ
Anlaşmayı "yasadışı" diye niteleyen Somali Cumhurbaşkanı Hasan Şeyh Mahmud, şubat ayında Etiyopya'nın anlaşmayı hayata geçirmesi halinde Somali'nin "kendini savunacağını" söylemişti. Buna koşut olarak Türkiye ile Somali arasında askeri işbirliği anlaşması imzalandı.
Son gelişmeler, Afrika Boynuzu bölgesinin daha da istikrarsızlaşabileceği endişelerini artırdı.
PUNTLAND'DA DA BAĞIMSIZLIK RÜZGARLARI
Mogadişu'nun Somaliland'ın yanısıra Puntland'la da başı dertte. Haftasonunda Puntland Eyalet Konseyi, Somali federal sisteminden çekildiğini ve anayasa değişiklikleri konusundaki anlaşmazlık nedeniyle kendisini bağımsız olarak yöneteceğini duyurdu.
EŞ ŞEBAB'LA SAVAŞ DEVAM EDERKEN
Somali'nin Etiyopya Büyükelçisini sınırdışı edip konsolosluklarını kapatmasının ardından, El Kaide bağlantılı Eş Şebab militanlarına karşı savaşan Afrika Birliği barışı koruma misyonunun parçası olarak Somali'de görev yapan 3 bin Etiyopyalı askerin akıbeti de soru işareti.
MAHMUD'DAN ÖĞRENİLEN SOMALİ-TÜRKİYE ANLAŞMASININ MAHİYETİ
Yurtdışındaki en büyük üssünü 2017'de Mogadişu'da TÜRKSOM adı altında açan Türkiye'nin Somali ile ilişkileri, 8 Şubat 2024'te imzalanan Savunma ve Ekonomik İşbirliği Çerçeve Anlaşması'yla yeni bir evreye girdi. Şeyh Mahmud'a göre anlaşma iki ülke arasında ortak deniz kuvvetleri oluşturulmasını, bu kuvvetlerin Somali sularını 10 yıl boyunca korumasını ve deniz kaynaklarının gelişmesine katkı sağlamasını öngörüyor.
Bunun Etiyopya-Somaliland anlaşmasına yanıt olarak yorumlanması bakımından, Türkiye'yi Afrika Boynuzu'nun sorunlarına taraf haline getirdiği söylenebilir. (Reuters, Dış Haberler)
