Alışveriş merkezleri açılışları erkene aldı: Markalar yeni süreçten endişeli

ARTI GERÇEK - Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın AVM’lerin 11 Mayıs’tan itibaren kapılarını açabileceğine ilişkin açıklamaların ardından ilk hareketlenen sektörlerin başında alışveriş merkezleri ve perakende geldi.

Pek çok AVM yönetimi, daha geniş çaplı bir yapıda hizmet vermelerine ilişkin tarih olarak 1 Haziran'ı adres göstermişti.

Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın açıklamalarının ardından AVM’lerin bir bölümünde ve perakende markalarında büyük çaplı hizmet sunma tarihi daha erkene alındı.

1 HAZİRAN'DA TÜM AVM'LER AÇILMIŞ OLACAK

Alışveriş Yatırımcıları Derneği Başkanı Hüseyin Altaş, Türkiye genelindeki 436 AVM’nin açılış tarihlerini hızlandırdığını söyleyerek, "Gerekli sağlık koşullarını, klima tertibatlarını sağlayan AVM’ler 11 Mayıs’tan itibaren açılacak. 1 Haziran’da tüm AVM’ler açılmış olacak" dedi.

Altaş, işletmelere giren herkesin maske takacağını ve sosyal mesafe alanının 15 metrekare olacağını söyledi. AVM’leri yeniden açan ülkelerde cirolarda çok anormal kayıpların olmadığının görüldüğünü söyleyen Altaş, "İnsanlar AVM’lerde oyalanmadan nokta atışı ile alışverişini yapıp çıkıyor. Türkiye’de de benzer bir durum bekliyoruz" dedi.

AYD'DEN AVM'LER İÇİN YENİ TAVSİYE KARARI

Alışveriş Merkezleri ve Yatırımcıları Derneği (AYD) 11 Mayıs’ta açılması planlanan AVM'ler için yeni tavsiye kararı aldı. AVM'lerin faaliyet saatleri 10:00-22:00 olarak kalacak.

Perakendeciler 11 Mayıs - 1 Haziran arasında 11:00-19:00 saatleri arasında faaliyet gösterebilecek. AYD, AVM’lerdeki kiracılardan Mayıs ayı için bir kira bedeli tahsil edilmemesi; devam eden aylarda her AVM’nin kendi koşullarında kiracılarına gerekli desteği vermesi için azami çaba harcaması yönünde tavsiye kararı aldı.

AYD, koronavirüs salgını nedeniyle önce AVM'lerin çalışma saatlerinin 12:00-20:00 arasına çekilmesini, ardından da 19 Mart itibariyle AVM'lerin geçici olarak kapatılmasını tavsiye etmişti.

AYD'den yapılan açıklamada ifadelere yer verildi:

"AYD olarak, Covid-19 salgınının Türkiye’de tespit edilmesi ile eş zamanlı olarak kamu sağlığının korunmasına destek olmak amacıyla hızlı adımlar atılmış, sektöre ışık tutmak maksadıyla bazı tavsiye kararları alınmıştır. Bu süreç, dileyen perakendeciye salgının seyri hakkında genel bir kanaat edinene kadar, esnek çalışma saatine (12:00-20:00) uygun faaliyet göstermesine izin verilmesi yönündeki tavsiye kararı ile başlamıştır. Nitekim bu kararın alınmasından hemen sonra gerek perakendecilerin talepleri ve uygulamaları nedeniyle gerekse kamu sağlığının korunması mücadelesine destek olmak amacıyla; AVM’lerin geçici süreliğine kapatılması, AVM’lerin kapalı kaldığı süre boyunca da kiracılardan kira bedeli tahsil edilmemesi yönünde tavsiye kararları alınmıştır. Tüm bu kararlarda kamu sağlığının öncelik olduğu ve ayrıca istihdamın kesintisizliğinin de en önemli gündemlerimizden birini oluşturduğu vurgulanmıştır."

Birleşmiş Markalar Derneği (BMD) Yönetim Kurulu da, yaptığı yazılı açıklamayla, AVM'lerin yeniden açılışına ilişkin taleplerini açıkladı. Açıklamaya göre, markalar AVM'lerle birlikte 11 Mayıs'tan itibaren deneme açılışı yapmaya başlayacak, geniş katılımlı açılış ise 1 Haziran'da planlanıyor. BMD üyesi markalar, salgın nedeniyle 18 Mart akşamı kapattıkları Türkiye genelindeki 70 bin mağazayı yeniden açmaya hazırlanıyor.

Sağlık Bakanlığı Bilim Kurulu'nun tavsiyelerini rehber edinen ve güvenli bir açılış yapmak isteyen markalar, 11 Mayıs'tan itibaren öncelikle caddelerdeki ve açık AVM'lerdeki mağazalarında deneme açılışı yapacaklar.

90 GÜN SÜREYLE KİRA TALEBİNDE BULUNULMASIN

BMD Yönetim Kurulu, sürecin sağlıklı ilerleyebilmesi için önerilerini beş başlık altında topladı.

Yapılan açıklamada, yeni dönemde markaları yeni şartların beklediği hatırlatıldı.

Sosyal mesafe kuralı nedeniyle mağazalarda ziyaretçi sayısının düşeceği, daha az ürün ve model sunumu yapılabileceği, cirolardaki turist katkısının çok azalacağı vurgulanan açıklamada, "Bütün bunlara ek olarak artan maliyetler ve üretim zincirinde meydana gelen kopmaların markalarımızı olumsuz etkilemesinden endişe ediyoruz" ifadeleri yer aldı.

Markaların tüm finansman kaynaklarını üretici ödemelerine ayırdığı ve yüksek maliyetlerle borçlanmak zorunda kaldığının bildirildiği açıklamada şunlar kaydedildi:

"Normalleşme tam olarak gerçekleşene kadar 90 gün süreyle kira talebinde bulunulmasın. Ancak eski cirosunun en az yüzde 80'ini yakalayan perakendeci ciro üzerinden kira ödeyebilsin. Salgının etkileri ortadan kalkana kadar kazandığın kadar öde', bir başka ifade ile 'kazan-kazan' ilkesinden hareketle bir yıl boyunca ciro kirasına dönülsün. AVM'lerdeki ortak alan işletme gideri hesabı, ciro kirasına yüzdelik bir pay eklenerek ve şeffaf bir şekilde yapılsın.

Markaların zarar eden mağazalarını 'mücbir sebep' kapsamında hızla kapatarak verimli operasyonlara odaklanmaları gerekiyor. AVM yönetimleri bu durumdaki mağazalardan çıkış için yıllar önce imzalanan kontratları gerekçe göstererek yüksek tazminatlar istemesin. Aksi takdirde birçok marka yakın gelecekte büyük zorluklarla karşı karşıya kalacak."

BMD açıklamasında, Kısa Çalışma Ödeneği'nin eylül ayı sonuna kadar devam etmesi talebi de yer aldı.