'Bu yıl büyüme hedefinin bir miktar uzağında kalacağız'
ARTI GERÇEK - Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, gelecek üç yılın hedeflerini kapsayan Yeni Ekonomi Programı'nı açıkladı. Programa göre 2019’da enflasyon hedefi yüzde 12 oldu. 2020 yılında daha önce yüzde 9.8 olarak açıklanan enflasyon beklentisi yüzde 8’e düştü. Enflasyon hedefi 2021’de yüzde 6, 2022’de yüzde 4.9 oldu.
İşsizlik hedefleri ise 2019 yılında yüzde 12.9, 2020'de 11.8, 2021 9.8 olarak gerçekleşti. Albayrak, "Vergi adaleti sağlayacağız. Daha çok kazanandan daha çok vergi alınmasının önünü açacak bir vergi reformu adımını atmaya başlıyoruz" dedi.
Bakan Albayrak'ın konuşmasından satır başları:
Avrupa ekonomisinin küçülmesinde dengelenme hedefi başarı ile uygulandı. IMF yalanları ve felaket senaryoları ile tüm toplumda korku hakim kılınmaya çalışılıyor. Ülkemizin potansiyeline her zaman güvendik.
Rahatlamanın çok daha iyi olacağına hep inandık. Bu duruşumuz birilerini rahatsız etti. Milletimizle birlikte büyük badirenin etkilerini bir yıl gibi kısa bir sürede geride bıraktık. Bu yılki programın ana temasına ‘değişim başlıyor’ dedik. Artık ülkemizin bir üst lige çıkması için bu değişimi inanarak gerçekleştirebiliriz.
DENGELENME SÜRECİNDE TÜRKİYE KÜÇÜLMEDİ
Yaşanan kur ataklarının ardından resesyon beklentisine rağmen kuvvetle muhtemel yıl sonunu pozitif bir büyüme ile kapatmaya hazırlanıyoruz. Ciddi bir dengelenme sürecinde Türkiye küçülmedi. Son iki büyüme rakamı bunu ortaya koydu. 2009 yılında neden bu kadar küçülürken cari fazla veremedik?
ÖZEL TÜKETİMDE İVMELENME BEKLİYORUZ
Doktora tezlerinde irdelenecek diğer ülkelere örnek bir bir yıllık dengelenme süreci yaşadık. Özellikle yılın ikinci yarısında ertelenen özel tüketimde ivmelenme bekliyoruz. Makro ekonomik göstergelerin hemen hemen hepsinde o döneme geldik. Kur ataklarının piyasalarda tamamen hissedildiği dönemi diğer gelişmekte olan ülkelerle kıyasladığımızda görüyoruz.
2019 yılında ekonomide daralma malumunuz genel kabüldü. Bankalar kredilerde aşırı ihtiyatlı davrandı. Faiz maliyetlerinden dolayı yatırımlar azaldı. Birilerini üzecek bir şekilde yumuşak inişi sağladık. Bir süre daha bunu sürdürdükten sonra programımızı ikinci faza taşıyacağız. 2019-2021 dönemini kapsayan programda 112 maddeden oluşan eylem planı hazırlamıştık.
ENFLASYONU YÜZDE 5’İN ALTINA ÇEKMEK TEMEL HEDEF OLMAYI SÜRDÜRÜYOR
Bu dönemde özellikle ekonomide temel mücadele alanlarında enflasyon gelecek. Eğer ekonomide güçlü bir Türkiye ideali ortaya koyuyorsak, bunlar enflasyonu yüzde 5'in altına çekmeden gerçekleşmesi çok zor. Enflasyonu yüzde 5'in altına çekmek temel hedef olmayı sürdürüyor.
2019'u yüzde 12'lik enflasyon tahmini ile geride bırakmayı hedefliyoruz. 2020 yüzde 9.8'di yüzde 8 oldu. 2021 yüzde 6, 2022'de yüzde 4.9'luk enflasyon hedefliyoruz.
ENFLASYON PROJEKSİYONU
- Enflasyonu artık yüzde 5'in altına çekmek temel hedefimiz olmayı sürdürüyor
- Enflasyonda 2019'u yüzde 12'lik bir enflasyonla geride bırakmayı hedefliyoruz.
- Enflasyonda 2020'yi yüzde 8,5 olarak revize ettik.
- Enflasyonda 2021 hedefi yüzde 6,0, 2022 hedefi yüzde 4,9.
SERA YATIRIMLARINI TEŞVİK EDECEĞİZ
Merkez Bankası'na güçlü destek vermeyi sürdüreceğiz. Enflasyon yapışkanlığına karşı önemli başarı elde ettik. Fiyatlama davranışlarında olabilecek bozulmalara karşı sağlam bir duruş sergiledik. Para politikasının etkinliğini kazanmasıyla fiyat ve vergi desteklerini sona erdirdik. ÜFE ve TÜFE arasındaki makası kapatarak süreci tamamladık. Gıda enflasyonu ile mücadele için sulama yatırımları sebze meyve fiyatlarında dalgalanmanın önlenmesi için sera yatırımlarını teşvik edeceğiz.
YILI CARİ FAZLA VEREREK KAPATACAĞIZ
Kamunun yönlendirdiği fiyatlarda YEP enflasyon hedeflerine göre ayarlamalar yapacağız. 2019 yılı için cari açığın milli gelire oranı yüzde 3'tü, bu yıl cari fazla vererek yılı kapatacağız. Talepteki değişimle birlikte cari dengede açık vereceğimizi biliyoruz. 2020 yılı için cari açıkta milli gelire oran yüzde 1.2, 0.8., 2021. 2020'de sıfıra indirmek için çalışacağız. Burada kilit kelime, değişim…
CARİ DENGE PROJEKSİYONU
- 2019'da cari denge/GSYH beklentisi %0,1
-2020 cari denge/GSYH beklentisi -%1,2
- 2022 cari denge/GSYH beklentisi %0,0
LÜKS TÜKETİME YÖNELİK TEDBİRLER DEVAM EDECEK
Dış ticarette sağladığımız dönüşüm, cari açıktaki kazanımların temelini oluşturuyor. 2020 yılında lüks tüketime yönelik tedbirler devam edecek. İthal ara malların üretimi konusunda çalışmalar sürüyor. İVME paketi ile başlattığımız ihracatı ve yerlileştirmeyi sağlayan kredi politikası genişleyerek ve artarak devam edecek. Bunun yanında Türkiye Varlık Fonu cari dengeyi güçlendiren sabit sermaye yatırımları ile birlikte bu sürece katkıda bulunacak.
BÜTÇE PROJEKSİYONU
- 2019 merkezi yönetim bütçe açığı/GSYH beklentisi %2,9
- 2020 merkezi yönetim bütçe açığı/ GSYH beklentisi %2,9
- 2021 merkezi yönetim bütçe açığı/ GSYH beklentisi %2,5
- 2022 merkezi yönetim bütçe açığı/ GSYH beklentisi %1,5
DAHA ÇOK KAZANANDAN DAHA ÇOK VERGİ
Bu yıl bütçe dengesinde program hedefinin üzerinde kaldık. Gelirlerimiz hedeflerimizin altında kaldı. Böylesi zor bir dönemde ekonomiyi desteklemek cari açığı azaltmak için özellikle ithalatı frenlemeye yönelik adımlar kaçınılmazdı. Her halükarda bütçenin milli gelire oranını yüzde 3'ün altında tutacağız. Vergi adaleti sağlayacağız. Daha çok kazanandan daha çok vergi alınmasının önünü açacak bir vergi reformu adımını atmaya başlıyoruz. KİT'leri verimlilikleri artacak şekilde yeniden yapılandırıyoruz. Şeffaflığı ve hesap verilebilirliği artıran bütçeyi hayata geçireceğiz. Yine vergi reformu ile birlikte vergi tahsilat oranını artırmak amacıyla önemli değişiklikler yapıyoruz. Sektör bazlı eğitimler veriyoruz.
İŞSİZLİK HEDEFLERİ
2019 yılını yüzde 12.9'luk ile işsizlik oranı ile kapattıktan sonra 2020'de 11.8’e, 2021'de 9.8'e düşürmeyi hedefliyoruz.
İSTİHDAM/İŞSİZLİK PROJEKSİYONU
- 2019'da işsizlik tahmini %12,9
- 2020'de işsizlik tahmini %11,8
- 2021'de işsizlik tahmini %10,6
- 2022'de işsizlik tahmini %9.
BÜYÜMEDE HEDEFİN UZAĞINDA KALACAĞIZ
Tüm alanlardaki hedeflerimizle uyumlu kazanımlarımızı riske atmayacak bir büyüme hedefliyoruz. Yüzde 2.3'lük hedefin biraz uzağında kalacağız. 2020 yılının bir önceki yıldaki 3.5 büyüme rakamını yüzde 5 ile başlayıp sürdürülebilir bir büyüme oranını devam etmeyi hedefliyoruz. Ekonomik aktivitedeki oranla iyileşmeye başladı.
Son bir yıldaki istihdam kaybının üçte ikisi inşaat sektöründen kaynaklandı. Tarım sulama ve sera yatırımlarının desteklenmesiyle tarımda arzın artırılması ile tarım alanında işsizliğin azaltılması sağlanacak. Sanayi ve hizmet sektöründe ve turizm alanında istihdam artacaktır. Gençlerde işsizlik özellikle çok popüler talebi olan kodlama bilgi işlemci bir çok alandaki hedef odaklı sertifika ile maksimum genç istihdam edilecek.
Yeni eğitim sisteminin yetkinlik bazlı meslek seçimi ile ilgili yeni mesleklere ilişkin yönlendirmeleri ile orta vadede işsizlikle mücadele edeceğiz.
Programın son alanını finansal istikrar için devreye alacağımız aksiyonlar oluşturuyor. Finansal istikrarın güçlendirilmesi ve tasarrufların artırılması öncelikli olacak.
Artık gerçek meseleleri olan finansman sağlamaya döneceklerini düşünüyoruz bankalarımızın. Bu yıl kamu bankalarımız çok enstrümanlar geliştirdiler. Bu yıl ve önümüzdeki süreçte özel bankalarımız da yeni ürünler devreye alarak sektörde daha etkin rol oynamalarını bekliyoruz.
Tamamlayıcı emeklilik sistemi kurularak özellikle sermaye piyasalarını geliştirilecek bir paket sunulacak. İstanbul finans merkezini de 2021 yılının sonuna doğru devreye alacağız.
Oluşturulmak istenen korku havasını dağıttıktan sonra kolları yeniden sıvıyoruz. Geçen seneden farklı olarak çok daha etkin sahada olacağız. Değişim tüm Türkiye olarak hepimizden başlıyor. Türkiye yeni bir ekonomik modele geçiyor. Çünkü bir üst lige çıkmak istiyorsak bütün paydaşlar olarak değişmek zorundayız. Değişim başlıyor! Yeni YEP programı ile gerçekleştireceğiz.
DAHA ÖNCE AÇIKLANAN PLANDAKİ HEDEFLER...
Türkiye'nin Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi'ne geçişinin ardından 20 Eylül 2018'de "Dengelenme, Değişim ve Disiplin" sloganıyla Yeni Ekonomi Programı (2019-2021) hazırlanmış, ekonomide dengelenme süreci vurgusu yapılmıştı.
Daha önceki programda büyüme hedefleri 2019 için yüzde 2,3, 2020 yılı için yüzde 3,5 ve 2021 yılı için yüzde 5 olarak belirlenmiş, enflasyon hedefleri ise 2019 için yüzde 15,9, 2020 yılı için yüzde 9,8, 2021 yılı için yüzde 6 olmuştu.
Bütçe açığının GSYH'ye oranı hedeflerinin 2019 yılı için yüzde 1,8, 2020 yılı için yüzde 1,9, 2021 yılı için yüzde 1,7 olduğu programda, işsizlik oranı hedefleri de 2019 için yüzde 12,1, 2020 yılı için yüzde 11,9 ve 2021 yılı için yüzde 10,8 şeklinde sıralanmıştı.
Bu yılın nisan ayında da YEP kapsamındaki hedeflere yönelik reform paketi açıklanmış, Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın ihraç edeceği yaklaşık 28 milyar TL'lik devlet iç borçlanma senetlerinin kamu bankalarına verileceği açıklaması öne çıkmıştı.
