Bloomberg: Hükümet, bankaları Hazine’ye borç vermeye zorluyor

ARTI GERÇEK - Bloomberg haber ajansı, üç kaynağa dayandırdığı haberinde, Hazine ihalelerinde daha fazla devlet tahvili almaları için yerel bankalara baskı yapıldığını gündeme getirdi.

AKP hükümetinin giderek artan müdahaleci yaklaşımlarına yönelik son haber, ekonomi bürokrasisinin ülkenin bazı önde gelen bankalarından hükümetin borçlanma programına destek istedikleri yönünde. Konuyla ilgili doğrudan bilgiye sahip üç kişiye göre, bankalardan, piyasa yapıcıları olarak rollerinde ihtiyaç duyduklarından daha fazla tahvil teklif etmeleri istendi.

Bu istek temelinde, Türkiye’nin bütçe açığını genişleten borçlanma maliyetlerinin geçen yıldan bu yana yükselen faizlerle beraber son 10 yıl içinde en yüksek seviyeye yükselmesinden kaynaklanıyor. Türk tahvillerinin yabancı satış baskısı altında olması da bir diğer neden olarak belirtiliyor.

Yatırımcılar, büyüyen bütçe açığını tasarruf yaparak kontrol etmek yerine, Türkiye’de hükümetin artan oranda bankalara baskı yaparak doğrudan faizleri etkilemeye çalıştığını vurguluyor.

Geçen yıl, Hazine borçlanma ihtiyacını karşılarken, uzun vadeli lira bazlı tahvillerinin arzını azaltmaya başlamıştı. Borçlanma ihtiyacı yüksek olmasına karşın bu hareket, gösterge tahvilin piyasada likiditesini de önemli oranda düşmesiyle sonuçlanmıştı. Hükümet ayrıca devlet bankalarını ucuz kredi vermeye zorlarken, kamu bankalarının karlarını da zedelemişti.

Türkiye’nin yıllık bütçe açığı, nisan ayında 100 milyar liranın (16.5 milyar dolar) üzerine çıkarak tarihi bir rekor kırmıştı. Durum bu olunca da hükümetin borçlanma ihtiyacı artıyor. Hazine’nin haziran ayında 11 milyar, temmuzda 19.5 milyar lira tutarunda borçlanması planlanıyor. Bu seviyeler de şubat ayından bu yana en yüksek aylık borçlanma ihtiyaçları.

Bloomberg haberi hakkında yetkililer ise yorum yapmaktan kaçındı.

DAHA YÜKSEK FAİZ

paraanaliz.com sitesinde yer alan değerlendirmeye göre, bankaların devlet tahvili ihalelerine katılmalarını istemesi Hazine açısından çok nadir bir durum değil. Ancak, bu sefer bu çağrının çok üst düzeyden doğrudan gelmesi dikkat çekici.

Bankaların talebi dikkate alıp almadığı belli değil, ancak ihale detayları bazı ipuçları veriyor:

14 Mayıs’ta satılan iki yıllık devlet tahvili için sunulan ortalama basit faiz yüzde yüzde 24.2 idi; önceki günkü kapanışın neredeyse 150 baz puan altında. İhalede kabul edilen ortalama faiz yüzde 23.9 olurken, ikinci el piyasada aynı tahvilin faizi şaşırtıcı olmayan şekilde yüzde 24.6’ya yükseldi.

İki yıllık yerel para cinsinden borcun getirisi bu yıl 650 baz puan artarak böylece sekiz ayın en yüksek seviyesi olan yüzde 26.2 seviyesine ulaştı.

Hazine verilerine göre, mayıs ayında 14.6 milyar lira olan toplam borçlanma, 15.9 milyar liralık bir hükümet hedefinin biraz altındaydı. Hazine, 13 Mayıs ve 14 Mayıs’taki dört ayrı tahvil ihalesinde borç verene 6.8 milyar lira, rekabetçi olmayan satışlar yoluyla da 7.8 milyar liraya sattı.

YABANCI TÜRKİYE'DEN ÇIKIYOR

Yerel para cinsinden tahvil piyasasında stresin artmasına neden, 23 Haziran'da İstanbul’da büyükşehir belediye seçimlerinin tekrarlanacak olmasının yanında Türkiye’nin Rus yapımı füze savunma sistemi satın alması üzerine ABD-Türkiye ilişkilerinde artması beklenen gerginliğin yarattığı politik belirsizlikler.

Yabancı yatırımcıların bu yıl 2.6 milyar dolardan fazla devlet tahvili sattıklarına işaret eden Merkez Bankası verilerine göre, pazardaki payları yüzde 13 gibi düşük bir oranla rekor seviyede. 2013’teki zirvede bu pay yüzde 28 düzeyindeydi.

Hükümetin mart ayında, yerel seçimden hemen önce lirayı baskı altında tutarak değer kaybetmesini engelemek için yabancı yatırımcıları Londra swap piyasasında üç gün boyunca kilitlemeleri unutulmuş değil. Satışları hızlandıran faktörler arasında para politikasının belirsizliğine yönelik endişeler de yer alıyor.