Büyümeye dış talep desteği

EKONOMİ - Türkiye ekonomisi yılın ilk çeyreğinde yüzde 5 büyüdü. Özellikle ihracattaki yüzde 10'luk büyüme dikkat çekti. Ekonomi yönetimi, yaptıkları değerlendirmelerle büyüme rakamından memnuniyetlerini dile getirdi. Bloomberg anketine katılan ekonomistlerin beklentisi, Türkiye'nin yılın ilk çeyreğinde yüzde 3,5 büyüme göstereceği yönündeydi. Gayrisafi yurtiçi hasıla ilk tahmini zincirlenmiş hacim endeksi olarak (2009=100), 2017 yılının birinci çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 5 arttı. Foreks anketinde ise beklenti yüzde 3,8 artış olacağı yönündeydi.

Türkiye yılın ilk çeyreğinde takvimden arındırılmış olarak yıllık yüzde 4,7 büyürken, çeyreklik olarak yüzde 1,4 büyüme gösterdi. Hane halklarının nihai tüketim harcamaları ilk çeyrekte yıllık yüzde 5,1 artarken, devletin nihai tüketim harcamaları ilk çeyrekte yıllık yüzde 9,4 yükseldi. Gayrisafi sabit sermaye oluşumu ilk çeyrekte yıllık yüzde 2,2, mal ve hizmet ihracatı yıllık yüzde 10,6, ithalatı ise yüzde 0,8 arttı.

TÜİK verilerine göre gayrisafi yurtiçi hasılayı oluşturan faaliyetler incelendiğinde; 2017 yılının birinci çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre zincirlenmiş hacim endeksi olarak; tarım sektörü toplam katma değeri yüzde 3,2, sanayi sektörü yüzde 5,3, inşaat sektörü yüzde 3,7 arttı. Ticaret, ulaştırma, konaklama ve yiyecek hizmeti faaliyetlerinin toplamından oluşan hizmetler sektörünün katma değeri ise yüzde 5,2 arttı.

Üretim yöntemiyle gayrisafi yurtiçi hasıla tahmini, 2017 yılının birinci çeyreğinde cari fiyatlarla yüzde 14,3 artarak 641 milyar 584 milyon TL oldu. Gayrisafi yurtiçi hasılayı oluşturan faaliyetler incelendiğinde 2017 yılının birinci çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre zincirlenmiş hacim endeksi olarak tarım sektörü toplam katma değeri yüzde 3,2, sanayi sektörü yüzde 5,3, inşaat sektörü yüzde 3,7 arttı.

Ticaret, ulaştırma, konaklama ve yiyecek hizmeti faaliyetlerinin toplamından oluşan hizmetler sektörünün katma değeri ise yüzde 5,2 arttı.Takvim etkisinden arındırılmış GSYH zincirlenmiş hacim endeksi, 2017 yılı birinci çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 4,7 arttı. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış GSYH zincirlenmiş hacim endeksi, bir önceki çeyreğe göre yüzde 1,4 arttı.

TÜKETİM HARCAMALARI YÜZDE 5.1 ARTTI

Hane halklarının nihai tüketim harcamaları, 2017 yılının birinci çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre zincirleme hacim endeksi olarak yüzde 5,1 arttı. Devletin nihai tüketim harcamaları yüzde 9,4, gayrisafi sabit sermaye oluşumu ise yüzde 2,2 arttı. Mal ve hizmet ihracatı, 2017 yılının birinci çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre zincirleme hacim endeksi olarak yüzde 10,6, ithalatı ise yüzde 0,8 arttı.

İŞGÜCÜ ÖDEMELERİ YÜZDE 11.6 ARTTI

İşgücü ödemeleri, 2017 yılının birinci çeyreğinde bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 11,6 artarken, net işletme artığı/karma gelir yüzde 20,2 arttı.İşgücü ödemelerinin gayrisafi katma değer içerisindeki payı yüzde 39,7 oldu. İşgücü ödemelerinin cari gayrisafi katma değer içerisindeki payı geçen yılın aynı döneminde yüzde 41 iken bu oran 2017 yılının birinci çeyreğinde yüzde 39,7 oldu. Net işletme artığı/karma gelirin payı ise yüzde 39,5’ten yüzde 41,3’e yükseldi.

EKONOMİ YÖNETİMİ BÜYÜMEYİ YORUMLADI

Ekonomi yönetimi, ilk çeyrekteki yüzde 5'lik büyüme performansını değerlendirdi. Hükümet kanadından ilk yorum Başbakan Yardımcısı Nurettin Canikli'den geldi. Canikli, Twitter hesabından yaptığı paylaşımda, "Bu rakamlara şapka çıkarılır" dedi. Canikli, "Güçlü dinamikleri, şoklara karşı dayanma gücü, olumsuzluklara çok kısa sürede adapte olabilme özelliği farkı ortaya çıkarıyor. Finansal yapının sağlamlığı ağır şoklarla test edildi, Merkez Bankası rasyonel ve büyümeyi de dikkate alan bağımsız politikalar uyguluyor. Hükümetimiz aktif, kararlı ve cesur adımlar attı. Reform gündemimiz hiç boş kalmadı, ekonominin ihtiyac duyduğu kararlar gecikmeden alındı" ifadelerini kullandı.

Canikli, ekonomide yeni atılım döneminin başladığını ifade ederek, "Türkiye'nin bu dönemdeki hikayesi büyüme, istihdam, adalet, güvenlik, özgürlük ve gelir dağılımı üzerine olacaktır" dedi.

GEDİKLİ: NOT ARTIŞI YAPMALARI GEREKİYOR

Cumhurbaşkanı Başdanışmanı Bülent Gedikli ise, bu rakam sonrası kredi derecelendirme kuruluşlarının not artırımı yapmaları gerektiğini belirtti. Gedikli, "Türkiye'nin yüzde 5 büyüyeceğini söylemiştik. Gereksiz ve teknik analizden yoksun not indirimi yapan derecelendirme kuruluşlarının not artışı yapmalarını bekliyoruz" dedi. Bugün açıklanan büyüme rakamlarına ilişkin Twitter üzerinden açıklama yapan Gedikli, "15 Temmuz'dan bugüne not indirimi yapan kuruluşlar iki kez düzeltme yaptı. Düzeltmelerinin ilkinde büyüme oranlarını aşağı yönlü yaparken, geçen hafta ki revize de ise yukarı yönlü yaptılar. Maalesef iki ters bir düz derken düğüm oldular. Küresel yatırımcının gözbebeği tekrar gelişen ülkeler olacak bu anlamda Türkiye cazibe merkezi" değerlendirmesinde bulundu.

'DESTEKLER SAYESİNDE ÇARKLAR HIZLI DÖNÜYOR'

Maliye Bakanı Naci Ağbal'ın 2017 yılı ilk çeyrek büyüme değerlendirmesinde, "Hükümet olarak uygulamaya koyduğumuz teşvikler ve desteklerin sayesinde ekonominin çarkları hızlı dönmeye devam ediyor" ifadesini kullandı. Ağbal, "Hükümet olarak uygulamaya koyduğumuz teşvikler ve desteklerin sayesinde ekonominin çarkları hızlı dönmeye devam ediyor. 2016 yılının son çeyreğinde yüzde 3,5 büyüyen ekonomimiz 2017 yılının ilk çeyreğinde de büyümeye devam ederek bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 5 oranında büyümüştür.Yatırımlar ve dış talebin büyümeye pozitif katkı yapması da büyümenin kompozisyonu açışından olumludur. Geçtiğimiz yıl büyümeye negatif katkı yapan net ihracat ilk çeyrekte büyümeye pozitif katkı yapmıştır. İlk çeyrekte yüzde 2,2 artan yatırımlar ise yılın geri kalanında pekişen siyasi ve ekonomik istikrar ile krediye erişim konusunda verdiğimiz desteklerle büyümeyi daha çok destekleyecektir" diye konuştu.

Bakan Ağbal şöyle devam etti: "İlk çeyrekte özel tüketim harcamaları yüzde 5,1 artarken, kamu harcamalarındaki artış yüzde 9,4 düzeyinde gerçekleşmiştir. Özel tüketim harcamaları, yaptığımız dönemsel vergi indirimleri ile önümüzdeki çeyreklerde de ekonomik büyümeyi desteklemeye devam edecektir. Bugün açıklanan büyüme verisi, hükümet olarak uygulamaya koyduğumuz geçici vergi indirimleri, Kredi Garanti Fonu, KOSGEB, prim ötelemesi, yatırım teşvikleri ve istihdam destekleri gibi mali teşviklerin ne kadar yerinde olduğunu bir kez daha göstermiştir. Bu teşvikler yatırım, üretim, ihracat ve istihdam artışını desteklemiş, iç talebi ivmelendirmiştir."

Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek, birinci çeyrek büyüme verisinin ardından değerlendirmelerde bulunarak, "Yüzde 5'in yüzde 2.8'nin yurtiçi talepten, 2.2'sinin yurt dışından geldiği görülüyor. En önemli boyut bu, sadece yüksek büyüme değil daha dengeli bir büyüme görülüyor. İkinci çeyreğe ilişkin öncü göstergelere bakıldığında büyümenin daha da hızlandığını görüyoruz" dedi.

Türkiye'nin en büyük ticari ortağı Euro Bölgesi'ndeki toparlanmanın bu sene daha da hızlanacağını belirten Şimşek, dış talebin destekleyici olmaya devam edeceğini ve içerideki belirsizliklerin azaldığının altını çizdi. Şimşek yıl sonu büyüme hedefiyle ilgili olarak, "Bizim hedefimiz oldukça iddialı görülüyordu ama gerçekçi olduğu ortaya çıktı. Şu an itibarıyla gerek ilk çeyrek büyümesi gerek ikinci çeyreğe yönelik öncü göstergeler büyümenin bizim hedefimizin üstünde gerçekleşeceğini gösteriyor. Türkiye'yi tekrar yüzde 5 ve üzeri büyüme patikasına oturtabiliriz ve burada reformlar çok önemli" şeklinde açıklamada bulundu.

Şimşek, enflasyona değinerek, "Enflasyonun yüzde 10'un üzerine çıkmış olması bizim için kabul edilebilir bir durum değil. Gerekeni yapıyoruz ve yapacağız. Hızlı bir şekilde tek haneye sonra da inşallah düşük tek haneye çekmemiz gerekiyor... Burada en önemli nokta, Merkez Bankası ciddi bir parasal sıkışmaya gitti. Bu hissedilmedi belki ama durum açık ve net. Merkez Bankası'nın verdiği likidite üzerinden faiz oldukça yükseldi ve bunun da gecikmeli etksini göreceğiz. Enflasyonu mutlaka ve mutlaka tek haneli rakama, oradan da daha düşük tek haneye çekeceğiz" dedi.

GEÇEN ÇEYREK BÜYÜME YÜZDE 3,5 OLMUŞTU

Türkiye ekonomisi geçen yıl son çeyrekte beklentilerin üzerinde yüzde 3.5 büyürken, 2016'nın tamamında yüzde 2.9 ile yine beklentilerin üzerinde büyüdü. Bununla birlikte 2016'da ekonominin daraldığı 2009'dan bu yana en düşük büyüme kaydedilmişti.

Orta Vadeli Program'da (OVP) 2017 için yüzde 4.4 büyüme öngörülürken, Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci büyümenin ilk çeyrekte yüzde 4'ün üzerinde olacağını, 2017'de büyümenin yüzde 5'in üzerinde olmasını istediklerini söylemişti. Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek ise son yaptığı açıklamada bu yıl reformlarla yüzde 5 büyümenin olası olduğunu söyledi. Başbakan Yardımcısı Nurettin Canikli de "2017'de OVP'deki büyüme rakamını yakalayacağız, hatta üstüne bile çıkabiliriz" açıklamasını yapmıştı.