'Erdoğan'ın enflasyon çıkışı ekonomi bilimine ters'

Burhan EKİNCİ

ARTI GERÇEK- Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, "Faiz yüksek olursa enflasyon da yüksek olur" dedi, ekonomide yeni bir tartışma başladı. Ekonomist ve iktisatçılara göre, enflasyonun yüksek oluşunun nedeninin faizin yüksek olması olmadığını Erdoğan da biliyor. Buna rağmen Erdoğan birçok konuda olduğu gibi Türkiye ekonomisindeki daralmayı, yüksek enflasyonu, tarımdaki üretimsizliği de faize bağlıyor.

İktisatçı yazar Mustafa Sönmez "Faizler düşürse, enflasyon da düşer bir yanılsamadır" diyerek, Erdoğan’ın her seferinde kusuru faizlerde bulduğuna dikkat çekiyor. Sönmez’e göre, hükümet/Erdoğan gıda üretimini artıramıyor, tarım ayağını kaldıramıyor. Dövizi indiremiyor. Erdoğan bundan dolayı da kabahati her zaman olduğu gibi faizde buluyor.

ENFLASYON ÇİFT HANEDE

Eylül ayında yıllık enflasyon yüzde 11,20 olarak açıklandı. Bugün açıklanan veriler göre, tüketici fiyat endeksi eylülde aylık yüzde 0,65 ve yıllık olarak yüzde 11,20 artış kaydetti. Yıl içerisinde enflasyonun eylül ekim aylarında ikinci zirveyi yapması bekleniyordu. Çekirdek TÜFE’de ise yüzde 10,58 artış beklentisine karşın yüzde 10,98 artış kaydedildi. Çekirdek enflasyon Şubat 2004 tarihinden bu yana en yüksek seviyeye ulaşmış oldu. Bu veriyle birlikte çekirdek enflasyon 13.5 yılın en yüksek seviyesine tırmandı.

ERDOĞAN YİNE ‘FAİZ LOBİSİ’ DEDİ

Çift haneli enflasyon, partisinin grup toplantısında konuşan Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın da gündemindeydi. Erdoğan, faizlerin yüzde 20’yi yakaladığını hatırlattı, ardından "Ya böyle bir ülkede yatırımcı yapabilir mi? İstihdam artabilir mi? Artmaz" dedi. Erdoğan konuşmasında enflasyonda düşüşü sağlayamadıklarını kabul etti, bunun nedenini ise şöyle açıkladı: "Niye? Yüksek faiz sebebiyle. Bakın bu benim iddiam. Faiz yüksek olursa enflasyon da yüksek olur. Şu andaki anlayış ne? Ters orantılı olduğu. Ya değil işte, görüyoruz. Bunu anlatamıyoruz. Bunu halletmemiz lazım."

‘ENFLASYONU ARTIRAN DÖVİZ KURUDUR’

Artı Gerçek’e konuşan İktisatçı yazar Mustafa Sönmez, Erdoğan’ın tersine, enflasyonu yüzde 11’e çıkaran etkenin faiz olmadığına dikkat çekiyor. Sönmez, Türk lirasının dolar karşısında hızlı değer kaybı yaşanmasını hatırlatarak şöyle diyor: "Üretici fiyatları yüzde 16 artmış durumda. Enflasyonu esas olarak artıran döviz kurudur. İkincisi ise gıda fiyatlarıdır. Yüksek enflasyon gıda fiyatlarında görülüyor. Fiyatların yüksek seyretmesinin nedeni tarımın çökertilmesi, üretimin daraltılmasıdır. Bu da genel enflasyona etki ediyor. Enflasyon yüksek seyrettiği için devlet kağıdına yatırım yapan yerli ve yabancı para sahiplerine enflasyonun üstünde faiz vermek gerekiyor. Bu nedenle faiz değil, enflasyon esas alınıyor. Enflasyonu aşağıya çekmedikçe, faizler yukarıda durur."

"EKONOMİK SIKIŞMIŞLIK PERDELENİYOR’

Ekonomistler faizin yükselişinin kurlardaki artışla başladığı konusunda hemfikir. Bunlardan biri de Dr. Özlem Albayrak. Ekonomist Albayrak, Türkiye ekonomisinin pek çok açıdan sıkışmış durumda olduğunu vurguluyor. Albayrak’ın dikkat çektiği bir diğer konu ise Türkiye’nin büyüme rakamları. O'na göre, enflasyondaki yükselme ve işsizlik rakamlarına bakıldığında büyümenin en azından söylenen düzeylerde ya da sağlıklı olmadığı sonucu çıkıyor. "Son vergi artışları da büyüyen ekonomi hikayesiyle örtüşmüyor" diyen Albayrak, "Bu kadar hızlı büyüyorsanız niye vergileri artırmak zorunda kalıyorsunuz?" diye soruyor.

"FAİZLERİN DÜŞMESİ BEKLENEMEZ"

Özlem Albayrak’a göre Erdoğan’ın faiz açıklamaları, ekonomideki sıkışıklığı perdelemek için kullandığı bir argüman. Albayrak "Enflasyon arttığında Merkez Bankası’ndan faizlerin artırılması yönünde bir beklenti oluşacağını bilen Erdoğan bunun önüne geçmeye çalışıyor belki de. Ancak Merkez Bankası’nın Erdoğan’ın faizlerle ilgili söylemlerini çok dikkate alarak politika belirleyeceğini zannetmiyorum. Bunu yapabileceği koşullar yok" diyor.

Ekonomist Albayrak’a göre, yüksek dış borç, yüksek enflasyon, yüksek kamu açığı olan bir ülkede faizlerin düşmesi beklenemez.

Enflasyonun çift haneye çıkmasını da hatırlatan Özlem Albayrak, "Çekirdek enflasyon özellikle yüksek, dolayısıyla yakın zamanda tek haneye inme ihtimali yok. Dolayısıyla hükümet her açıdan sıkışmış ekonomik koşullar altında birbiriyle çelişen adımlar atıyor ve bu arada ekonominin rasyonellerine aykırı açıklamalar da yapıyorlar. Son açıklama da onlardan birisi" diyor.

"ERDOĞAN’IN SÖYLEMİ EKONOMİ BİLİMİNE TERS"

Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın açıklamalarına akademi dünyasından bir tepki de Sabancı Üniversitesi Finans Kürsü Başkanı Profesör Özgür Demirtaş'tan geldi. Prof. Demirtaş twitter hesabından önce "Faiz düşerse enflasyon düşer söylemi baştan sona yanlış, ekonomi bilimine ters" diye yazdı, ardından bu tweet'i sildi. Özgür Demirtaş, daha sonra "Faiz neden değil, sonuçtur" diye yazdı, açıklamalarda bulundu ve "Risk primleri artarsa faiz artar. Faizi düşürmenin yolu ülke riskini düşürmektir" ifadelerini kullandı.