'Güçlü büyüme'nin ardında stok artışı var

EKONOMİ - Türkiye ekonomisi, geçtiğimiz çeyrekte beklentilerin üzerinde büyüme kaydetti; fakat yüzeyin altına bakanların bu göz kamaştırıcı büyümeyle ilgili şüpheci olması için nedenler de yok değil.

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından dün açıklanan verilere göre GSYİH, 2017 yılının son çeyreğinde bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 7.3 ile yüzde 6.7'lik beklentinin üzerinde artış kaydetti. Güçlü büyümenin ardında stok artışının payı yüksek...

Vatandaşın harcamaları yüzde 6.11, devletin tüketimi ise yüzde 5.01 arttı. Böylece, hanehalkı tüketim harcamalarının büyüme içindeki payı yüzde 59.1, devletin payı ise yüzde 14.5 olarak gerçekleşti. İnşaat sektörü yüzde 8.9 büyürken hizmetler sektörü yüzde 10.7 büyüdü ve 2.3 puan katkı sağladı. Büyümeye en büyük katkı hanehalkı harcamalarından ve inşaat yatırımlarından geldi.

Özel ve kamu tüketim harcamalarının yüzde 7.4 büyümeye katkısı 4.4 puan oldu. Hanehalkı tüketiminin katkısı 3.7 puan olurken, devletin katkısı 0.7 ile sınırlı aldı. et ihracat ise 4'üncü çeyrekte büyümeyi 3.1 puan aşağı çekti. 2017'de yüzde 12.04 artan ihracat, büyümeye 2.5 puan katkı ağladı. Ancak, artan ithalattaki yüzde 10.31'lik artış büyümeyi 2.4 puan aşağı çekti. Böylece net ihracatın katkısı 0.7 ile sınırlı aldı.

STOKLARIN BÜYÜMEYE KATKISI 2010'DAN BU YANA ZİRVEDE

Stokta bekleyen ürünler son çeyrekte büyümeye 3.4 puan katkı sundu. Ancak bu katkı talep daralmasına işaret ederken, stoklardaki artış 2018'de sanayinin daralabileceğini de gösterdi. Teşviklerin etkisiyle yatırımların büyümeye yıllık katkısı ise 2.2 puan olarak gerçekleşti. İnşaat yatırımları yüzde 12 artışla rekor kırarken, makine teçhizat yatırımları yüzde 0.7 arttı.

Türk Ekonomi Bankası'na göre son çeyrekte benzerlerini geride bırakan yüzde 7.3'lük büyümenin arkasında stok artışının (Üretilen ve satılan mal ve hizmetler arasındaki fark) payı büyük olabilir. Bankaya göre stokların büyümeye olan katkısı yüzde 3.4 ile 2010 yılından bu yana zirvede.

TÜRKİYE 2017'DE NASIL BÜYÜDÜ?

Büyüme, 2017 yılının tamamı için yüzde 7.4 seviyesinde gerçekleşti. Üçüncü çeyrek verisi ise yüzde 11.1'den yüzde 11.3'e revize edildi. Geçtiğimiz yılın tamamında kişi başı gelir, TÜİK verilerine göre cari fiyatlarla 38,660 TL (10,597 dolar) oldu; Dolar bazında bir önceki yıla (10,807 dolar) göre bir miktar düşüş gösterdi.

GSYİH'nin yüzde 59.1'ini oluşturan kişisel tüketim harcamları 2017'de yüzde 6.1 artış kaydetti.

Ekonomik faaliyetler bazında bakıldığında tarım sektörünün katma değeri yüzde 4.7, sanayi sektörünün yüzde 9.2, inşaat sektörünün ise yüzde 8.9 arttı. Hizmet sektörü ise yüzde 10.7 artış kaydetti.

Dördüncü çeyrekte ise bir önceki yıla göre; tarımın toplam katma değeri yüzde 6, sanayi sektörü yüzde 8.8, inşaat yüzde 5.8 ve hizmetler sektörü yüzde 9 artış gösterdi.

Son çeyrekteki güçlü büyümede stok artışı katkısının belirgin olduğuna dikkat çeken ekonomist Haluk Bürümcekçi, gelecek dönemdeki ekonomik görünüme ilişkin değerlendirmede bulundu. Bürümcekçi, ilk sinyallerin büyümenin gücünü 2018 ilk çeyreğinde de koruduğunu işaret ettiğinin altını çizdi.