Gürkaynak: Nisan ayı enflasyon rakamları sorunlu
ARTI GERÇEK - Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) verilerine göre, tüketici fiyatları endeksi nisanda yüzde 1.69 oranında arttı. Yıllık enflasyon marttaki yüzde 19.71 düzeyinden hafif bir düşüşle yüzde 19.50 düzeyine gelmiş, gıda enflasyonu ise marttaki yüzde 29.77 düzeyinden yüzde 31.86’ya yükselmişti.
Yıllık enflasyon son 15 yılın rekor seviyesini ekimde yüzde 25.24 ile görmüş, daha sonra yönünü aşağı çevirerek ocak ayında yüzde 20.35’e, şubatta yüzde 19.67’ye gerilemiş, martta ise yatay bir seyirle yüzde 19.71 olmuştu.
Merkez Bankası üretici fiyatlarının yarattığı baskıya dikkat çekerken, endeksleri artıran başlıca etkenlerin döviz kuru ve petrol fiyatlarındaki artış olduğu belirtiliyor.
TÜİK ZAMAN ZAMAN KALİTE DÜZELTMESİ YAPIYOR
TÜİK enflasyon sepetindeki mal ve hizmetlerin fiyat ve ağırlıklarını açıklıyor. Yıl içinde sepetteki malların model veya kalitelerinde değişiklik olabileceği için TÜİK zaman zaman ‘kalite düzeltmesi’ adı altında bir işlem yapabiliyor. Malın fiyatı model veya kalitedeki artışla değişiyorsa, ‘kalite düzenltmesi’yle endeks rakamı düşürülüyor.
Bilkent Üniversitesi'nden iktisatçı Prof. Dr. Refet Gürkaynak, Twitter hesabından yaptığı açıklamada, "Nisan ayı enflasyon rakamlarının sorunlu olduklarını düşünüyorum" diyerek şöyle devam etti:
"TÜİK enflasyon sepetindeki mal ve hizmetlerin fiyatlarını ve ağırlıklarını açıklıyor. Enflasyonu kendimiz hesaplayabiliyoruz. Ancak yıl içinde mallar aynı kalmıyor, konut, giyim, araba, bilgisayar vb model/kalite olarak değişmiş olabiliyor.
TÜİK bu mallara kalite düzelmesi yapıyor. Açıklanan endeks sayıları kalite düzeltmesi yapılmış olanlar, bizim hesaplayabildiklerimiz yapılmamış olanlar. Aradaki farktan kalite düzeltmesinin ne olduğunu anlıyoruz.
Kalite düzeltmesi arttıkça açıklanan enflasyon azalıyor. Böyle olması gerekir. Enflasyon aynı mal ve hizmetlerin zaman içindeki fiyat artışı. Fiyat gerçekten model değiştiği/kalite arttığı için artıyorsa bunu düzeltmek doğrudur."
Nisan ayı enflasyon rakamlarının sorunlu olduklarını düşünüyorum.
— Refet Gürkaynak (@RefetGurkaynak) May 29, 2019
Enflasyon açıklandığından beri özel sektör ekonomistleri kalite düzeltmesinin zıvanadan çıktığını söylüyorlar. Gerçekten de, sadece giyim ve otomotive bakınca dahi Nisan ayında olmayacak düzeyde kalite düzeltmesi görünüyor.
— Refet Gürkaynak (@RefetGurkaynak) May 29, 2019
Mesela giyimde daha önce 0.1, 0.2 seviyesinde olan kalite düzeltmesi Nisan’da 4 puana fırlamış. Benzer başka alt gruplar da var. Kalite düzeltmesi bu düzeyde olmasaydı enflasyon %19’larda kalmayacaktı.
— Refet Gürkaynak (@RefetGurkaynak) May 29, 2019
KALİTE DÜZELTMESİ ZIVANADAN ÇIKTI
Gürkaynak, "Enflasyon açıklandığından beri özel sektör ekonomistleri kalite düzeltmesinin zıvanadan çıktığını söylüyorlar. Gerçekten de, sadece giyim ve otomotive bakınca dahi nisan ayında olmayacak düzeyde kalite düzeltmesi görünüyor. Mesela giyimde daha önce 0.1, 0.2 seviyesinde olan kalite düzeltmesi nisanda 4 puana fırlamış. Benzer başka alt gruplar da var. Kalite düzeltmesi bu düzeyde olmasaydı enflasyon yüzde 19’larda kalmayacaktı. Ya nisan enflasyon rakamları inanılmaz bir kalite artışı yaşadığımızı söylüyor ya da başka bir şey oluyor. Her halükarda bunun anlayacağımız şekilde açıklanmasını beklemek hakkımız" değerlendirmesi yaptı.
