İktisatçılardan Albayrak'ın ABD ve Türkiye ekonomik daralma kıyaslamasına itiraz
ARTI GERÇEK - TÜİK (Türkiye İstatistik Kurumu) tarafından dün açıklanan ikinci çeyrek büyüme verilerinin ardından ekonomide yeni bir tartışma gündemi ortaya çıktı. Türkiye, ikinci çeyrekte TÜİK verilerine göre yüzde 9,9 küçülürken, Hazine ve Maliye Bakanlığı'nın hazırladığı ülkelerin bir önceki yılın aynı dönemlerine göre, ekonomilerinin ne kadar küçüldüğünü gösteren tablo tartışma yarattı.
İktisatçılar hazırlanan tabloda ABD ekonomisinin yanlış hesaplandığını savunarak Hazine ve Maliye Bakanlığı yetkililerini eleştirdi. Ekonomistler, Türkiye ekonomisinin yüzde 9,9 küçüldüğünü gösteren tabloda, ABD ekonomisinin tablodaki gibi yüzde 31,7 değil yüzde 9 civarında küçüldüğüne vurgu yaptı.
Hazırlanan tabloda ABD ekonomisi yılın ikinci çeyreğinde yüzde 31,7 küçülmüş gösterildi. Türkiye’nin dünyanın en az küçülen ülkelerinden biri olduğuna vurgu yapılan tabloda, ABD’nin bir önceki çeyreğe göre kıyaslanan büyüme verisi yerine bir önceki çeyreğe göre yıllıklandırılmış büyüme verisine yer verilmesi iktisatçıların dikkatini çekti.
YILLIKLANDIRILMIŞ BÜYÜME NE DEMEK?
‘Yıllıklandırılmış büyüme’ ekonomik aktivitede son çeyrekte görülen değişimin bir yıl boyunca aynı şekilde devamı durumunda ortaya çıkacak tablo olarak ifade ediliyor.
Yani ABD büyümesinin hesabının içinde iktisadi tahminler de var. Oysa ki Türkiye’nin büyüme rakamı somut bir şekilde bir önceki yılın verisi ile kıyaslama sonucu ortaya çıkıyor.
KOZANOĞLU: HAZİNE VE MALİYE'YE KÜÇÜK BİR DERS
İktisatçı Prof. Dr. Hayri Kozanoğlu, "Hazine ve Maliye’ye küçük bir ders: 2020’nin ikinci çeyreğinde Türkiye ekonomisi yüzde 9,9 küçüldü. Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış küçülme ise yüzde 11. ABD, ikinci çeyrekte yüzde 9,5 daralırken, yıllıklandırılmış küçülme yüzde 31,9 oldu. Aynı hesabı Türkiye için yapınca tam yüzde 37,3 küçülme çıkar" değerlendirmesi yaptı.
Hazine ve Maliye’ye küçük bir ders:
— Hayri Kozanoğlu (@HayriKozanoglu) September 1, 2020
2020’nin 2. çeyreğinde Türkiye ekonomisi % 9,9 küçüldü.Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış küçülme ise %11.
ABD 2. çeyrekte % 9,5 daralırken, yıllıklandırılmış küçülme % 31,9 oldu.
Aynı hesabı Türkiye için yapınca tam % 37,3 küçülme çıkar. pic.twitter.com/wPqXcxiZwb
SÖNMEZ: DÜNYA ALEM CAHİLLİĞİN YENİ BİR BELGESİ OLARAK GÖRSÜN
Ekonomist Mustafa Sönmez, Bakan Albayrak'ın grafikli tweet mesajını alıntılayarak, "Bu grafiğin altında, "Bir önceki yılın aynı çeyreğine göre hazırlanmıştır" diyor, oranlar için. Oysa ABD'ninki öyle değil. Bu, dün ben ve birçok iktisatçı tarafından dile getirildi. Ama seninki oralı değil. Bırak kalsın da, dünya alem cahilliğinin yeni bir belgesi olarak görsün" dedi.
Bu grafiğin altında, "Bir önceki yılın aynı çeyreğine göre hazırlanmıştır" diyor, oranlar için.
— Mustafa Sönmez (@mustfsnmz) September 1, 2020
Oysa ABD'nnki öyle değil.
Bu, dün ben ve birçok iktisatçı tarafından dile getirildi.
Ama seninki,oralı değil.
Bırak kalsın da, dünya alem cahilliğinin yeni bir belgesi olarak görsün https://t.co/dq8Fkd8csX
KUBİLAY: AMAÇ BİLGİ VERMEK DEĞİL PROPAGANDA
Finans uzmanı ve ekonomist Murat Kubilay ise, "ABD'de büyüme verileri yıllıklandırılmış açıklanıyor. Türkiye usulü hesaplandığında ABD'nin yüzde 9,1 küçüldüğünü görüyoruz. Bu temel bilgiyi hem bakan hem danışmanları hem de bakanlık uzmanları biliyordur. Ancak biz buraya böyle koyalım; amaç bilgi vermek değil, propaganda demişler" yorumu yaptı.
ABD'de büyüme verileri yıllıklandırılmış açıklanıyor. Türkiye usulü hesaplandığında ABD'nin %9,1 küçüldüğünü görüyoruz. Bu temel bilgiyi hem bakan hem danışmanları hem de bakanlık uzmanları biliyordur.
— Dr. M. Murat Kubilay (@mmkubilay) August 31, 2020
Ancak biz buraya böyle koyalım; amaç bilgi vermek değil, propaganda demişler. https://t.co/El8pYGZAem pic.twitter.com/eE4Af1aDzV
GÜRSES: İSTATİSTİK OKUR YAZARLIĞI ŞART
Ekonomist Uğur Gürses, Türkiye ekonomisi ikinci çeyrekte önceki çeyreğe göre yüzde 11 küçüldü. ABD yüzde 9,1, Almanya yüzde 9,8, G7 yüzde 10,5, AB-27 yüzde 11,7, OECD toplamı ise yüzde 9,8 küçüldü. Bakan ise bu sayılardan nasıl olduysa "başarı" çıkardı. İstatistik okur yazarlığı şart" dedi.
Türkiye ekonomisi 2. çeyrekte önceki çeyreğe göre yüzde 11 küçüldü.
— Uğur Gürses (@ugurses) August 31, 2020
ABD yüzde 9.1, Almanya yüzde 9.8, G7 yüzde 10.5
AB-27 yüzde 11.7, OECD toplamı ise yüzde 9.8 küçüldü.
Bakan ise bu sayılardan nasıl olduysa "başarı" çıkardı.#istatistikokuryazarlığışart
BAŞLEVENT: MALİYE, ELMAYLA ARMUTU KARŞILAŞTIRDI
İstanbul Bilgi Üniversitesi Ekonomi Bölümü'nden Prof. Dr. Cem Başlevent de, konuyla ilgili olarak, "Maliye Bakanlığı elmayla armutu karşılaştırıp "ABD ekonomisi yüzde 32 küçüldü" demiş. Uyaranlar oldu. Sonucu göreceğiz" değerlendirmesi yaptı.
Maliye Bakanlığı elmayla armutu karşılaştırıp "ABD ekonomisi yüzde 32 küçüldü" demiş. Uyaranlar oldu. Sonucu göreceğiz. https://t.co/PklecZmjnv pic.twitter.com/CjuRkTYRyF
— Cem Başlevent (@cbaslevent) August 31, 2020
KARA: ABD GİBİ HESAPLASAYDIK DARALMA YÜZDE 40'A YAKIN OLACAKTI
Merkez Bankası eski Başekonomisti Hakan Kara, Twitter üzerinden yaptığı açıklamada, Hazine’nin tablosunda Türkiye’nin de aynı metodoloji ile hesaplanması durumunda küçülmenin yüzde 40’a yakın olacağını söyledi. Kara, "Yüzde 9,9 küçülme verisi önceki yılın aynı çeyreğine göre değişim oranını gösteriyor. Yüzde 32 daralma gösterdiği ifade edilen ABD verisi ise önceki çeyreğe göre değişimin yllıklandırılmış hali. ABD gibi hesaplasaydık ikinci çeyrekte bizdeki daralma yüzde 40'a yakın olacaktı" değerlendirmesinde bulundu.
