KDV indiriminin etkisi silinecek: Ekmek ve akaryakıt zamları enflasyonu nasıl etkileyecek?

+GERÇEK - Dünya gazetesi yazarı Alaattin Aktaş, bugünkü yazısında, "Ekmeğe gelen yüzde 30 dolayındaki zam, şubat ayı TÜFE artışına 0.76 puan kadar bir etkide bulunacak. Dolayısıyla ekmek zammı, temel gıdada KDV indirim sayesinde sağlanacak ve teoride en fazla 0.71 puanı bulacak olumlu etkiyi yok etmiş durumda" dedi.

Aktaş, "Temel gıda maddelerinin KDV oranı yüzde 8’den yüzde 1’e indirilince çok büyük hayallere kapılmamak, hele hele bu indirim sayesinde şubat ayı enflasyonunun eksi geleceğini hiç düşünmemek gerektiği dün bu köşede yer aldı. Hesap ortadaydı çünkü... KDV’deki bu indirim; bir, "tam uygulandığı"; iki, hiçbir ürüne zam gelmediği takdirde şubat ayında gıda grubunda yüzde 3.25’lik bir indirim sağlayacak, TÜFE’nin tümündeki gerileme ise ancak yüzde 0.71 olacaktı" dedi.

EKMEK ZAMMI ÇOK YÜKSEK

Aktaş, yazısında şu değerlendirmelerde bulundu:

"Ekmek, KDV oranı zaten yüzde 1 olduğu için son indirimden etkilenmiyor. Üstelik şubat ayında ekmeğe çok yüklü zam geldi.

Bazı illerde çok yüksek oranlı zamlar var; bazılarında düşük oranlarda zam yapıldı. Henüz hiç zam yapmayan iller de bulunuyor ama sanki buralarda da zammın eli kulağında.

İşte o yüzden şubat ayı ekmek zammında ortalama oranı yüzde 30 olarak varsayabiliriz.

Ekmekteki yüzde 30’luk zam, TÜFE’yi nasıl etkiler, bu aşamada soru budur...

Ekmeğin TÜFE içindeki ağırlığı yüzde 2.54 düzeyinde. Öyle ki ekmek bu oranla TÜFE içinde benzinli otomobil, kira ve sigaradan sonra en fazla ağırlığa sahip dördüncü kalem.

Şubat ayındaki yüzde 30’luk zam, yüzde 2.54’lük ağırlığa göre TÜFE’yi tek başına 0.76 puan yukarı iten bir etki doğuracak. Ekmeğe ocak ayında genel artış oranı olan yüzde 11.10’dan daha az, yüzde 5.40 zam geldiği için 0.76 puanlık görünür etki biraz daha düşük olabilir.

Ekmek zammı yüzde 30’da kalsa ve TÜFE’ye etkisi 0.76 puan olsa bile temel gıdadaki KDV indirimiyle oluşacak 0.71 puanlık olumlu etki sıfırlandı!

Kaldı ki KDV’den gelebilecek 0.71 puanlık olumlu etki, bu indirimin hiçbir suistimal olmaksızın uygulanacağı varsayımına dayanıyor. Oysa herkes biliyor ki bu indirimin fiyatlara eksiksiz yansıması kesinlikle söz konusu olmayacak. Dolayısıyla bu vergi indiriminin olumlu katkısını zaten 0.71 puan olarak göremeyeceğiz. 0.71 puan, teorik bir düzeye işaret ediyor, pratikte bu oran çok daha aşağıda oluşacak.

Ama hadi varsayalım herkes çok dürüstçe uyguladı bu indirimi; bir yanda ekmek kaynaklı 0.76 puanlık yukarı yönlü etki, diğer yanda 0.71 puanlık aşağı etki, sonuçta TÜFE yine artacak, yine artacak...

AKARYAKITTAN DA ŞİMDİDEN 0.52 PUAN

Şubatın tümüne ilişkin tahminimizi henüz yapmadık ama 14 Şubat itibarıyla oluşan bir başka zam kaleminin etkisine de değinelim.

Akaryakıtta aybaşından beri uygulanan fiyatlar ve mevcut fiyatın ay sonuna kadar değişmeyeceği varsayımıyla yaptığımız hesaplama bize şu sonucu veriyor.

Şubat ayında benzine yüzde 10, motorine yüzde 10.54, otogaza yüzde 11.79 zam gelmiş durumda. (Bu oranların ay ortalamalarının kıyaslamasıyla bulunduğunu belirtelim)

Bu zam oranları söz konusu ürünlerin ağırlıklarına uygulandığında üç kalemden şubat enflasyonuna yansıma 0.52 puan olarak gerçekleşecek.

Bir kez daha belirtelim; bu hesaplama mevcut fiyatların ay sonuna kadar değişmediği varsayımına dayanıyor.

EKMEK+AKARYAKIT=1.28 PUAN

Ekmek zammından 0.76 puan, akaryakıttan da 0.52 puan geldiği takdirde yalnızca bu iki kalemin şubat ayı TÜFE artışına etkisi 1.28 puanı buluyor.

Gıdadaki KDV indirimi tam olarak uygulansa sağlanacak avantaj 0.71 puan, bu iki kalemden gelecek etki 1.28 puan.

Tablo öylesine net ki... Şubatta enflasyonun eksi geleceğini bekleyenler, eğer gerçekten inanarak bekliyorlarsa, TÜİK 3 Mart’ta şubat ayı oranını açıkladığında büyük bir hayal kırıklığına uğrayacak."