Merkez Bankası: Nisan enflasyonunda gıdadaki yüksek artış etkili
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), nisan ayında, gıda fiyatlarında gerek işlenmemiş gerekse işlenmiş ürünlerde mevsimsel eğilimine kıyasla yüksek oranda artış yaşandığına dikkat çekti.
Büyük oranda karantinada geçen insan ayında nüfusun büyük kısmı dışarıda yemek yiyemedi, alıverişe çok sınırlı çıkabildi, seyahat edemedi, temel ihtiyaçlar dışında pek bir şey alınmasa da gıda fiyatları enflasyonu körüklemeye yetti. Petrol fiyatlarının dibe çakıldığı dönemde enflasyon yüzde 10,94 oldu.
Karantina günleri Ramazan ayı ile birleşince gıda fiyatlarında yüksek artışlara neden oldu. Gıda fiyatları da işlenmemiş gıdada görülen aylık yüzde 3,65'lik enflasyonun etkisiyle yıllık bazda yüzde 10'dan yüzde 11,28'e yükseldi.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), nisan ayı enflasyon oranlarını dün açıkladı. Buna göre TÜFE yıllık yüzde 10,94, aylık yüzde 0,85 oldu.
Merkez Bankası nisan ayı fiyat gelişmeleri raporunu yayınladı. Raporda, hizmet enflasyonunun salgına bağlı olarak faaliyetin kesintiye uğradığı kalemler başta olmak üzere azaldığını vurgulayarak, en belirgin yavaşlamanın ise lokanta-otel ve ulaştırma gibi salgın hastalığa bağlı olarak faaliyeti kesintiye uğrayan sektörlerde izlendiğini vurguladı.
Merkez Bankası hizmet enflasyonundaki yavaşlamada, havayolu ile yolcu taşımacılığı, eğlence-kültür, paket tur, kuaför ve berber gibi fiyat derlemenin mümkün olmadığı bazı kalemlerdeki yatay seyrin de etkili olduğuna dikkat çekti.
Rapora göre, nisanda tüketici fiyatları aylık yüzde 0,85 artsa da yıllık enflasyonun 0,92 puan azalarak yüzde 10,94’e geriledi.
GIDA FİYATLARI MEVSİMSEL EĞİLİMİNE KIYASLA YÜKSEK ORANDA ARTTI
Bu dönemde yıllık enflasyon gıda dışındaki alt gruplarda düşüş kaydederken, enflasyondaki yavaşlamaya en belirgin katkı enerji grubundan geldi. Gıda fiyatları gerek işlenmemiş gerekse işlenmiş ürünlerde mevsimsel eğilimine kıyasla yüksek bir oranda arttı.
Enerji fiyatlarında uluslararası petrol fiyatlarındaki sert düşüşün yansımalarıyla azalış eğilimi sürdü. Hizmet enflasyonu, salgına bağlı olarak faaliyetin kesintiye uğradığı kalemler başta olmak üzere, alt gruplar genelinde azaldı. Bu dönemde temel mal grubu enflasyonu Türk Lirası'ndaki değer kaybına rağmen yavaşladı. Bu görünüm altında, B ve C göstergelerinin yıllık enflasyonu ve eğilimi geriledi.
Alt grupların yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, bir önceki aya göre gıda grubunun katkısı 0,29 puan arttı; enerji, hizmet, temel mal ve alkol-tütün-altın gruplarının katkıları ise sırasıyla 0,78, 0,21, 0,11 ve 0,11 puan azaldı.
BAKLİYAT VE KIRMIZI ET FİYATLARINDA YÜKSELİŞ
Yıllık enflasyon işlenmemiş gıdada yüzde 5,23’e, işlenmiş gıdada ise yüzde 17,78’e yükseldi. Mevsimsellikten arındırılmış veriler, işlenmemiş gıda fiyatlarında hem taze meyve ve sebze hem de diğer gruplarda yüksek bir artışa işaret etti. Diğer işlenmemiş gıda grubunda genele yayılan artışlar izlenmekle birlikte, özellikle bakliyat (yüzde 7,54) ve kırmızı et (yüzde 4,30) fiyatları dikkat çekti.
Bu dönemde, işlenmiş gıda fiyatlarındaki artışın hızlanmasında ekmek-tahıllar, katı-sıvı yağlar ile alkolsüz içeceklerdeki gelişmeler öne çıktı. Bu gelişmelerle taze meyve ve sebze dışı gıda grubunda yıllık enflasyon yüzde 15,23 ile yatay seyretti.
Özetle, nisanda gıda fiyat gelişmelerinde salgına bağlı tedbirlerin arz koşullarına etkisi, döneme özgü güçlü talep artışı, vergi ayarlamaları ve döviz kuru gelişmeleri gibi birçok unsurun belirleyici olduğu değerlendirildi.
TL’DEKİ DEĞER KAYBINA RAĞMEN DÜŞÜŞ
Türk Lirası'ndaki değer kaybının belli kalemlerdeki olumsuz etkilerine karşın, genel itibarıyla talep koşullarına bağlı olarak temel mal enflasyonunda da yavaşlama kaydedildi. Enerji fiyatları nisanda yüzde 4,99 geriledi. Enerji fiyatlarındaki düşüşte, uluslararası petrol fiyatlarındaki gerileme etkili oldu.
Türk Lirası'ndaki değer kaybına rağmen, akaryakıt ve tüp gaz fiyatları nisan ayında sırasıyla yüzde 12,82 ve yüzde 11,50 oranında düştü. Ayrıca bu dönemde, fiyatı belediyelerce belirlenen şebeke suyu fiyatları da (yüzde -1,63) azaltıldı. Bu gelişmeler sonucunda, enerji yıllık enflasyonu 6,51 puan azalarak yüzde 3,30’a geriledi.
