TÜİK tek hane için enflasyon sepetini hafifletti

ARTI GERÇEK - İşçi, emekli ve memura verilen zamlar yüzde 6 ila 8 düzeyinde kalırken, enflasyon 2020 yılına yılın daha ilk ayında yüzde 12.15 düzeyinde başladı. Yurttaşın bütçesinin büyük bölümünü alıp götüren kira, gıda, ulaştırma, enerji, sağlık, eğitim ve haberleşme gibi giderler maaşları yuttu.

Yılın ilk ayında tüketici fiyatları endeksi (TÜFE) yüzde 1.35 ile beklentilerin çok üzerinde arttı, böylece yıllık enflasyon yüzde 12.15 oldu. Hayat pahalılığına yol açan gıda, ulaştırma, konut, giyim ve ayakkabı ile ev eşyasının enflasyon sepetindeki ağırlığı düşürüldüğü halde ocak ayı enflasyonu yüksek çıktı.

ENFLASYON SEPETİNDE GIDANIN AĞIRLIĞI DÜŞÜRÜLDÜ

Öte yandan, Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) bu yıl da enflasyon sepetini güncelledi. Ocak ayı enflasyonu hesaplanırken gıdanın ağırlığı yüzde 23.29'dan yüzde 22.77'ye indi. Otomobil, benzin, motorin, köprü ve otoyol ücretleri gibi kalemleri içeren ulaştırmanın ağırlığı yüzde 16.78'den yüzde 15.62'ye çekildi. Konut grubu da enflasyonu bu yıl yüzde 15.16 değil, yüzde 14.34 etkileyecek.

Giyim ve ayakkabının sepet ağırlığı da yüzde 7.24'ten yüzde 6.96'ya indi. Sağlık eğitim, lokanta ve oteller ile altı ay vergi artışı yapılmayacağı açıklanan alkol ve sigaranın sepetteki ağırlığı ise artırıldı. Aspiratör ve fotoğraf makinası sepetten çıktı, yerine davlumbaz ve çocuk taytı girdi.

BÖYLE GİDERSE GIDAYI ENFLASYON PAKETİNDEN ÇIKARABİLİRLER

CHP Genel Başkan Yardımcısı Aykut Erdoğdu, TÜİK'in enflasyon hesaplama paketinde gıda, konut ve ulaştırma ile giyimin ağırlıklarının düşürüldüğünü belirterek, "TÜİK, 'eğer enflasyon normal şartlarda düşürülemiyorsa o zaman vatandaşı etkileyen ana grupların dağılımını düşürelim' demiş. Böyle giderse gıdayı enflasyon paketinden çıkarabilirler" dedi.

Erdoğdu, Ocak 2020 enflasyon verilerine göre, tüketici fiyatlarının bir önceki yılın aynı ayına göre yıllık yüzde 2.15 artış göstererek, çift haneli rakamlardaki seyrini koruduğunu söyledi.

Erdoğdu, "2019 yılı eylül ve ekim aylarında baz etkisi sayesinde tek haneye gerileyen ve hükümet tarafından enflasyonda gerileme olarak sunulan enflasyon rakamları, Kasım 2019’da baz etkisinin ortadan kalmasıyla yeniden çift hanelere çıktı ve yükselme eğilimine girdi. Endekste kapsanan 418 maddeden 268’inin ortalama fiyatının artış göstermesi, pahalılıkta artış eğiliminin güçlendiğinin temel göstergelerinden biri. Beklentileri aşan enflasyon rakamları, pahalılıkta artışın durdurulamadığını açıkça ortaya koyuyor" dedi.

EN BASİT İFADEYLE FAİZ, NEDEN DEĞİL SONUÇTUR

Enflasyonun beklentilerin üzerinde artmasının, faiz ve enflasyon arasındaki makasın açılması ve Merkez Bankası'nın düşük faizle hedeflediği öncelikleri test edeceğine işaret eden Erdoğdu, "Hani faiz düşünce enflasyon da düşüyordu? ‘Faiz düşerse, enflasyon düşer’ söyleminin ekonomide hiçbir karşılığı yoktur. En basit ifadeyle faiz, neden değil sonuçtur. Ayrıca faiz de, enflasyon da düşse, reel geliri arttırmadan ekonomide çarkların çalışması mümkün değil" diye konuştu.

RAKAMLARLA OYNAYARAK YALAN SÖYLÜYORLAR

"İktidarın enflasyonu düşürme formülü bu ay belli oldu. Enflasyon düşmüyorsa vatandaşı etkileyen ana grupların dağılımını düşürüyorlar" diyen Erdoğdu şunları söyledi:

"Hükümet enflasyonu düşürmekte kararlı. Ama bunu hayatı ucuzlatarak değil, halkın en fazla tükettiği mal ve hizmetlerin ağırlığını azaltarak yapmakta kararlılar. Onlar içi halkın yaşadığı pahalılık ve vatandaşın refah seviyesi önemli değil, rakamlarla oynayarak halka açıkça yalan söylüyorlar. Bunun için de devletin resmi kurumunu alet ediyorlar. İnsanlar hayatta kalma mücadelesi verirken, insanlarla adeta alay edercesine enflasyon paketinde vatandaşın en çok tükettiği kalemlerin ağırlığını düşürüyorlar. Oysa vatandaş, geçen yıl ocak ayında 100 TL’ye aldığı ürünü, bu yılın ocak ayında 108 liraya alıyorsa enflasyonun yüzde 8 olacağını, ama aynı ürünü bu yıl 150 liraya alıyorsa yaşadığı enflasyonun yüzde 50 olduğunu yaşayarak biliyor."

EN BASİT İKTİSAT KURALLARINI BİLE ALT ÜST ETTİLER

Enflasyonun yüzde 12’yi aşmasına, faizlerin ise düşmesine karşın dövizde kayda değer bir hareket görünmediğine değinen Erdoğdu, "Enflasoyn yüzde 12, tünel zammı yüzde 56. Halk kullanamadıktan sonra dğnyanın en muhteşem eserini yapsan ne olur? Hazırladıkları yerel yönetimler düzenleme taslağında vatandaşın hayatını daha da zorlaştıracak bir dizi yeni zam var. Buna göre, Çevre Temizlik Vergisi (ÇTV) yüzde 41 ile yüzde 213 oranında artırılacak. Dolayısıyla su faturaları, elektrik ve doğalgaz faturalarıyla yarışacak. Acayip bir ekonomik sistem yarattılar, zam yaptıkça enflasyon düşüyor. En basit iktisat kurallarını bile alt üst ettiler" diye konuştu.

GIDA FİYATLARI MEVSİMSEL OLARAK YÜKSELDİ

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) her ay olduğu gibi ocak enflasyon verisi sonrasında aylık fiyat gelişmeleri raporunu açıkladı. Gıdada mevsimsel olarak yükseliş olsa da baz etkisiyle yıllık gıda enflasyonunun gerilediğini kaydeden TCMB’nin en dikkat çekici vurgusu "tüketici enflasyonu üzerinde üretici fiyatları kaynaklı baskıların geçmiş aylara kıyasla bir miktar arttığı izlenmiştir" oldu.

TCMB raporunda ocakta dönemde yıllık enflasyonun enerji dışındaki alt gruplarda gerilediği belirtirken şu noktalara dikkat çekildi:

"Enerji enflasyonundaki belirgin artışta ise bir önceki yılın aynı dönemindeki düşük baz etkili olmuştur. Bu dönemde gıda fiyatları mevsimsel olarak yüksek bir artış gösterse de, grup yıllık enflasyonu baz etkisiyle gerilemiştir. Temel mal ve hizmet gruplarında yıllık enflasyon sınırlı bir oranda gerilerken, temel mal enflasyonundaki düşüşü KDV indirimine bağlı olarak dayanıklı tüketim grubu sürüklemiştir. Bu görünüm altında, B ve C göstergelerinin yıllık enflasyonu görece yatay seyrederken, eğilimi bir miktar yükselmiştir."

TÜKETİCİ ENFLASYONUNDA ÜRETİCİ BASKISI ARTTI

Yurtiçi Üretici Fiyat Endeksi’ne (Yİ-ÜFE) ilişkin değerlendirmelerinde enerji grubunda belirgin olmak üzere tüm alt gruplarda yıllık enflasyonun arttığını vurgulayan Merkez Bankası, "Ara malı grubu fiyatlarındaki artış alt kalemler geneline yayılırken, sermaye mallarında metal yapı ürünleri, motorlu kara taşıtları ve parça ve aksesuarları ile makineler etkili olmuştur. Dayanıksız tüketim mallarında gıda imalatı fiyat artışları ön plana çıkarken, dayanıklı tüketim malları grubunda ulaşım araçları ve mücevherat kalemlerindeki fiyat artışları belirleyici olmuştur. Enerji grubunda petrol ürünleri ile elektrik ve su fiyatlarındaki artışlar dikkat çekmiştir. Sonuç olarak, tüketici enflasyonu üzerinde üretici fiyatları kaynaklı baskıların geçmiş aylara kıyasla bir miktar arttığı izlenmiştir" ifadelerine yer verdi.