Türklerin çıkışı, yabancının girişinden daha hızlı

EKONOMİ - Türkiye ekonomi kamuoyunda son dönemde Türk iş insanlarının kaynaklarını yurt dışına yönlendirdiği yönünde tartışmalar artarken, Türklerin yurt dışına yatırımlarının yabancıların Türkiye'deki yatırımlarına oranının yükselişi de bu tercihin etkilerini gözler önüne seriyor.

Merkez Bankası verileri ve TEPAV'ın yaptığı hesaplamaya göre, Türklerin yurt dışına yönelimi, yabancıların Türkiye'ye yaptığı yatırımlardan daha hızlı artıyor.

Yurt dışına giden (ODI) ve yurt içine gelen (FDI) doğrudan yatırımların oranı şubat ayında yüzde 31,4 oldu. Şubat ayları itibariyle yıllıklandırılmış veri dikkate alındığında 2018'deki veri son dört yılın en yüksek seviyesi olarak kaydedildi. 2012-2018 yılları dikkate alındığında bu oran için yıllık ortalama yüzde 31,2 oldu. Böylelikle Şubat 2018'de kaydedilen oran son altı yılın ortalamalarının üzerinde gerçekleşti.

2000’li yıllara kadar son derece düşük düzeyde ve neredeyse yatay bir seyir izleyen yurt içine yönelik doğrudan yatırımlar, 2003 yılından sonra canlanmış ve dalgalı bir seyir izlemeye başladı. Şubat 2018 itibariyle, yabancıların yurt içine yönelik doğrudan yatırımı yaklaşık 10,7 milyar dolar seviyesinde gerçekleşti. Türkiye’den giden doğrudan yatırımlar ise daha yeni bir olgu olarak, 2002 yılından itibaren hızla yükselmiş ve Şubat 2018 itibarıyla 3,4 milyar dolar seviyesine ulaştı.

Doğrudan yatırımların yurt içi hâsılaya (GSYİH) oranına 2006-2016 dönemi itibarıyla bakıldığında, FDI/GSYİH oranının yüzde 3,7’den yüzde 1,6’ya düştüğü, ODI/GSYİH oranının ise yüzde 0,2’den yüzde 0,4’e yükseldiği görüldü.

TEPAV verilere ilişkin değerlendirmesinde yatırımcıların kararlarının, iç pazarın cazibesi, hukuki düzenlemeler, işgücü maliyetleri, vergi yükleri, işgücünün sahip olduğu beceri seti ve siyasi – ekonomik istikrar gibi pek çok unsurdan etkilendiğini belirtti.

İŞGÜCÜ MALİYETLERİ

TEPAV değerlendirmesinde şunlara dikkat çekti:

"İşgücü maliyetlerinin yüksek olması ve nitelikli işgücü bulmakta karşılaşılan zorluklar yatırımcıların üretim tesislerini daha düşük maliyetle ve daha katma değerli üretim yapabilecekleri yerlere taşımalarına neden olabilir. Buna karşın işveren maliyetlerinin düşürülmesi, mesleki eğitimde kalitenin artırılması veya mevzuattan kaynaklı sorunların ortadan kaldırılmasına yönelik çabalar, yalnızca yurt içinde yerleşik kişilerin mevcut işlerini korumalarını ve yeni yatırımlara yönelebilmelerini değil, aynı zamanda yabancıların da yatırımları için Türkiye’yi tercih etmelerini sağlayabilir. Bu çerçevede, 10 Mart 2018 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan Yatırım Ortamının İyileştirilmesi Amacıyla Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, ODI/FDI oranı üzerinde olumlu etki yapabilecek bir gelişme olarak değerlendirilebilir."