Uçurum büyüyor: Dünya zenginler ve yoksullar olarak ikiye ayrıldı

Artı Gerçek - Davos'ta gerçekleştirilen Dünya Ekonomik Forumu'nun bu yılki teması, 'parçalanmış dünya' idi. Oxfam International’ın hazırladığı küresel eşitsizlik raporu hem zirvede hem dünyada yankı uyandırdı. Dünya ultra zenginler, zenginler ve yoksullar arasında bölünmüş durumda. Dünya Bankası’na göre bu uçurum ve ivmeleniş şekli, İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yana görülen en sorunlu dönem. Gelir uçurumu ve zenginlerin servetinin vergilendirilmesi Davos'un gündem başlıkları içindeydi. Ancak Davos bugüne kadar gelir uçurumu sorununa çözüm üretmek konusunda başarılı bir sicil ortaya koyamadı.

ABD ÜRETİCİ ENFLASYONUN DÜŞÜŞ EĞİLİMİ SÜRÜYOR

ABD Çalışma Bakanlığı, 2022'nin aralık ayına ait Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) verilerini açıkladı. Buna göre, ÜFE aralıkta bir önceki aya oranla yüzde 0,5 azaldı. Bu dönemde beklenenden fazla düşüş gösteren verinin yüzde 0,1 azalması öngörülüyordu. Nisan 2020'den bu yana en büyük aylık düşüşü sağlayan ÜFE, geçen yıl kasımda yüzde 0,2 artmıştı. Üretici fiyatları yıllık bazda ise yüzde 6,2 artış kaydetti. Art arda 6 aydır yavaşlama gösteren üretici enflasyonunun bu dönemde yüzde 6,8 olması öngörülüyordu. Mart 2021'den bu yana en düşük seviyeye gerileyen üretici enflasyonu, geçen yıl kasımda yıllık yüzde 7,3 olmuştu.

İNGİLTERE’DE BİRAZ DA OLSA ENFLASYON HIZ KESTİ

İngiliz Ulusal İstatistik Ofisi (ONS), aralık ayı enflasyon verilerini açıkladı. Buna göre ülkede yıllık enflasyon yüzde 10,5 oldu. Enflasyon, aylık bazda ise beklentiler paralelinde yüzde 0,4 artış gösterdi. İngiltere’de TÜFE, geçen yılın ekim ayında yüzde 11,1 ile son 41 yılın en yüksek seviyesini görmesinin ardından, kasımda hız keserek yüzde 10,7’ye gerilemişti. İngiliz Ulusal İstatistik Ofisi'ne göre, ülkede geçen yılın aralık ayı itibariyle enflasyonun bir önceki aya göre bir miktar hız kesmesinde akaryakıt, ulaşım, giyim, restoran ve otel fiyatlarının azalması etkili oldu.

İŞTEN ÇIKARMA DALGASINA GOOGLE DA KATILDI

Twitter ve Amazon'un ardından işten çıkarma dalgasına son katılan şirket Google oldu. Google CEO’su Sundar Pichai, çalışanlara 20 Ocak’ta gönderdiği bir email’de, dünya genelinde şirketin yüzde 6'sından fazlasını oluşturan yaklaşık 12 bin kişiyi işten çıkaracağını duyurdu. Pichai, söz konusu email’de, 'şirketi bu duruma getiren kararların tüm sorumluluğunu üstlendiğini' yazarak, kesintilerin küresel çapta ve tüm şirket genelindeki işleri etkileyeceğini söyledi. Google’un işte çıkarmaya gitmesinde önceliklerinin farklılaşması ve maliyet hesapları etkili oldu.

JAPONYA’DA ENFLASYON 1981’DEN BU YANAKİ EN YÜKSEK SEVİYESİNDE

Japonya'da enflasyon aralık ayında yüzde 4 seviyesine yükseldi. Dünyanın en uzun dönemli deflasyon yaşayan ülkesinde fiyatlar 41 yılın zirvesine yükseldi. Japonya’da tüketici fiyatları artışı aralık ayında yıllık yüzde 4’ü bularak yeni bir eşiği atladı. Çekirdek enflasyon da yüzde 4 ile beklentilere paralel gerçekleşti. Yıllık enflasyonda 1976’dan bu yana en hızlı fiyat artışını kaydeden işlenmiş gıda ve yüzde 20’den fazla yükselen gaz fiyatları etkili oldu. Böylece enflasyonun 1981’den beri en yüksek seviyesine çıktı.

ÇİFTÇİNİN ENFLASYONU TÜİK’E GÖRE YÜZDE 121

Enflasyonun toplumun genelinde yarattığı sarsıntı, çiftçilerin de baş ağrısı olmaya devam ediyor. Tüm dünyada düşüş yaşanırken Türkiye’de yüzde 77 düzeyinde artan gıda fiyatları bu durumun örneği. Türkiye İstatistik Kurumu, Kasım 2022'ye ilişkin Tarımsal Girdi Fiyat Endeksi (Tarım-GFE) verilerini yayınladı. Buna göre, Tarım-GFE'de kasımda bir önceki aya göre yüzde 2,38, bir önceki yılın aralık ayına göre yüzde 101,69, bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 121,49 ve on iki aylık ortalamalara göre yüzde 112,41 artış gerçekleşti. Artışın en yüksek olduğu kalem yüzde 172,05 ile enerji ve yağlar olurken onu bina bakım masrafları ve gübre ve toprak geliştiriciler takip etti. Bu tablo ucuza sebze, meyve, et ve hayvan ürünlerine ulaşmamızın önümüzdeki günlerde de kolay olmayacağını gösteriyor

TÜRKİYE’DE 13 MİLYARDERİN SERVETİ, 44 MİLYON KİŞİNİN SERVETİNDEN DAHA FAZLA

Oxfam International Konfederasyonu Üyesi Kadın Emeğini Değerlendirme Vakfı; KEDV, Forbes, Credit Suisse, World Inequality Database, Wealthx gibi farklı platformların verilerini kullanarak Türkiye’de gelir uçurumuna mercek tuttu. Ulaşılan sonuçlara göre, Türkiye’deki 13 milyarderin serveti, nüfusun yarısının yani 44 milyonun toplam servetinden daha fazla. Benzer biçimde en zengin yüzde 1’in serveti en yoksul yüzde 90’ın toplam servetinin 1,5 katı. OECD ve Development Finance International (DFI) raporuna göreyse Türkiye servet dağılımının en adaletsiz olduğu üç ülkeden biri. OECD ülkeleri, en adaletsiz servet dağılımı listesinde Türkiye ilk sırada yer alıyor.

MERKEZ BANKASI FAİZİ SABİT TUTTU: YÜZDE 9

Geçen yıl heyecan ve kaygıyla beklenen Merkez Bankası'nın politika faizi kararları, artık ekonomistlerin dahi pek ilgisini çekmiyor. Bunda hem hükümetin Merkez Bankası kararlarını önemsizleştireceğiz yönündeki hedefi hem de Banka’nın bağımsız karar alamadığına dönük değerlendirme etkili oluyor. İlgileneni az olsa da, 19 Ocak’ta toplanan Merkez Bankası Para Politikası Kurulu yılın ilk toplantısında faize dokunmadı ve haftalık politika faizini yüzde 9’da tuttu. Banka’nın aldığı karar, Anadolu Ajansı ve Bloomberg HT’nin piyasa anketiyle uyumlu çıktı. Merkez Bankası'nın orta vadedeki faiz hedefiyse yüzde 5.

FİTCH: TÜRKİYE’NİN REZERVLERİNDEKİ İYİLEŞME SÜRDÜRÜLEBİLİR DEĞİL

Uluslararası derecelendirme kuruluşu Fithc Ratings, Türkiye'nin uluslararası rezervlerindeki iyileşmenin sürdürebilir olmadığını belirtti. Hazırlana raporda, Türkiye'nin genel seçim öncesinde yüksek seviyede ekonomik büyüme ve istihdam için uyguladığı politikaların kalıcı iyileşmeye uygun olmadığı ifadeleri yer aldı. Kuruluş, 2023 genel seçimleri öncesinde yüksek ekonomik büyümeyi ve istihdamı korumayı amaçlayan politikaların, Türkiye'nin (B/Negatif) uluslararası rezervlerindeki sürekli iyileşmeyle tutarlı olmadığını söylüyor. Türkiye’nin brüt rezervi 126 milyar dolara yükseldi, ancak bundan net yabancı varlık pozisyonu döviz swapları çıkarıldığında geriye eksi 57 milyar dolar kalıyor.

NETFLİX’TEN ÜYELİK ÜCRETİNE BÜYÜK ZAM

Türkiye’de televizyon kanallarındaki yetersiz içerikler, yeni eğilimlerle beraber yerini dijital platformlara bıraktı. Hatırı sayılır bir nüfusun üyesi olduğu bu platformların en önde geleniyse Netflix. Ancak gelen son zamla beraber, Netflix izlemenin cüzdanlara maliyeti katmerlenecek. Hafta içinde Netflix Türkiye’nin yaptığı açıklamayla ortalama abone ücreti aylık bazda yüzde 40 arttı. Geçen yıl içinde iki defa fiyatları artıran çevrim içi platformun son zamla beraber ücretleri şöyle oldu: Temel plan aylık 63,99 TL, standart plan aylık 97,99 TL, özel plan aylık tam 130,99 TL.
HAZIRLAYAN: MÜHDAN SAĞLAM