Uzmanlar değerlendirdi: Merkez Bankası Erdoğan'a ne mesaj verdi?

ARTI GERÇEK - Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Para Politikası Kurulu (PPK) piyasa beklentilerine paralel şekilde politika faizini yüzde 19 seviyesinde tuttu.

Karar metninde mevcut sıkı duruşun kararlılıkla sürdürüleceği ve politika faizinin enflasyon üzerinde oluşturulmaya devam edeceği mesajları da korundu.

Merkez Bankası'nın beklentiler dahilinde gelen faizleri değiştirmeme kararıyla birlikte 8,55'in altına çekilen dolar/TL, 8,53'e kadar geriledi, euro/TL, 10,03'ün altında değerlendi. Daha sonra dolar 8.57 seviyesine, euro ise 10,07 seivyesine yükseldi.

SIKILAŞMANIN KREDİLERDEKİ YAVAŞLATICI ETKİLERİ GÖZLENİYOR

Karar metninde parasal sıkılaştırmanın krediler ve iç talep üzerindeki yavaşlatıcı etkilerinin gözlendiği belirtilirken enflasyon ve enflasyon beklentilerindeki yüksek seviyeler dikkate alınarak, Enflasyon Raporu tahmin patikasındaki belirgin düşüş sağlanana kadar para politikasındaki mevcut sıkı duruş kararlılıkla sürdürüleceği mesajı yinelendi.

ENFLASYON BEKLENTİLERİNDE YÜKSEK SEVİYELERE DİKKAT ÇEKİLDİ

Metinde enflasyon görünümüyle ilgili olarak, son dönemde ithalat fiyatları ve yönetilen/yönlendirilen fiyatlardaki artışların yanı sıra, talep koşulları, bazı sektörlerdeki arz kısıtları, açılmanın etkisiyle yaz aylarında enflasyonda görülebilecek oynaklıklar ve enflasyon beklentilerindeki yüksek seviyelerin, fiyatlama davranışları ve enflasyon görünümü üzerinde risk oluşturmaya devam ettiği vurgulandı.

GIDA FİYATLARI DA KARAR METNİNDE GİRDİ

Temmuz ayına ilişkin aylık fiyat gelişmeleri değerlendirmesinde gıda fiyatlarının enflasyon üzerindeki etkilerine dikkat çeken Merkez Bankası faiz kararı metninde de konuya dikkat çekti. Metinde bu konuyla ilgili şu ifadeler yer aldı: Uluslararası tarımsal emtia ve gıda fiyatlarındaki yüksek seviyelere ilave olarak, bazı ürünlerde iklim koşulları kaynaklı arz yönlü etkilerin açılma etkileriyle birleşmesiyle temmuz ayında gıda fiyatlarında gözlenen artış, enflasyondaki yükselişte belirleyici olmuştur.

PİYASANIN BEKLENTİSİ FAİZİN DEĞİŞMEYECEĞİ YÖNÜNDEYDİ

Öte yandan, kurumların beklentisi politika faizinin yüzde 19 seviyesinde sabit tutulacağı yönündeydi. Diğer yandan, yabancı kurumların beklentisi de faizin sabit tutulacağı yönünde gelmişti.

Standard Chartered son değerlendirmesinde ağustos toplantısında faizde bir adım beklemezken, Erdoğan’ın faiz indirimi çağrısından sonra TCMB’nin piyasaları sakinleştirmek için sıkı para politikasına güçlü bir şekilde bağlı olduğunu belirtmesi gerektiğini belirtmişti.

Bununla birlikte yıl sonuna ilişkin faiz tahminlerinin de ötelendiği izlenmişti. Deutsche Bank, TCMB'den ilk faiz indirimi beklentisini ekimden kasıma ötelerken yıl sonuna kadar 200 baz puan indirim öngörüsünü 100 baz puana düşürmüş, TCMB'nin kasım ve aralık aylarında iki kere 50 baz puanlık faiz indirimi yapacağını tahmin etmişti.

CUMHURBAŞKANI ERDOĞAN AĞUSTOS AYINI İŞARET ETMİŞTİ

Yurtiçi piyasalar Merkez Bankası'nın kararından önce Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın enflasyon ve faiz açıklamalarıyla fiyatlamalarına yön vermeye çalışmıştı.

Erdoğan, katıldığı canlı yayında ağustos ayıyla birlikte enflasyon oranlarında düşüşün başlayacağını söylerken, "Bunu da özellikle buradan bir yerde ben de sinyalimi belli yerlere herhalde vermiş oluyorum, çünkü bundan böyle enflasyonun daha yukarı çıkması mümkün değil, zira faiz oranlarında da bir defa düşüşe geçiyoruz" ifadelerini kullanmıştı.

Erdoğan, "Yüksek faiz yok. Çünkü yüksek faiz bize yüksek enflasyonu getirecektir. Ama düşük faiz de bize düşük enflasyonu getirecektir. Ağustos ayı kırılma noktasıdır ve Ağustos ayıyla birlikte artık biz de düşük enflasyona inşallah geçeceğiz" demişti.

Erdoğan, Ağustos'ta düşmesini öngördüğü enflasyonla ilgili, "Ama bunun oranı ne olur, şu anda bulunduğumuzun bir defa çok çok altında olur" diye eklemişti.

Merkez Bankası'nın faizi sabit tutma kararının ardından uzmanlardan gelen bazı görüşler ise şöyle:

Ekonomist Uğur Gürses, "TCMB, Beştepe'ye, 'Cari işlemler dengesi iyileşmeden faiz indiremem' sinyalini göndermiş... Bunun anlamı, 'faizi düşürürsem kuru dengeleyecek bir döviz girişi yok' demek" değerlendirmesi yaptı.

TCMB Beştepe'ye, 'Cari işlemler dengesi iyileşmeden faiz indiremem' sinyalini göndermiş... Bunun anlamı, 'faizi düşürürsem kuru dengeleyecek bir döviz girişi yok' demek.

— Uğur Gürses (@ugurses) August 12, 2021

İktisatçı Mustafa Sönmez, "Dediğimiz gibi oldu; ağustosta da faiz değişmedi. Ne diyordu Alpay meşhur şarkısında" diye yazdı.

Dediğimiz gibi oldu; Ağustos’da da faiz değişmedi. Ne diyordu Alpay meşhur şarkısında;
Eylül’de geeeel https://t.co/dYem6XO7nE

— Mustafa Sönmez (@mustfsnmz) August 12, 2021

Merkez Bankası eski Başekonomisti Prof. Dr. Hakan Kara, "Sorum şu: TCMB gıda fiyatlarının artmaya devam edeceğini söylüyor, güçlü büyümeye vurgu yapıyor. Bu koşullarda ağustos enflasyonunun yüzde 19'un üzerine çıkma ihtimali yüksek. O zaman neden hala enflasyonun üzerinde bir faiz verileceği belirtiliyor? Yanıtı olan?" sorusunu yöneltti.

Prof. Dr. Hayri Kozanoğlu, "Faizler yüzde 19’da sabit tutuldu! Piyasaların fendi Saray’ı yendi" ifadesini kullandı.

Faizler % 19’da sabit tutuldu !
Piyasaların fendi Saray’ı yendi ! https://t.co/XaRsgqGDNr

— Hayri Kozanoğlu (@HayriKozanoglu) August 12, 2021

Ekonomist Doç.Dr. Oğuz Demir ise, "TCMB karar metnine bakınca 2022 Mart-Nisan’da erken seçim çok muhtemel" şeklinde görüş belirtti.

TCMB karar metnine bakınca 2022 Mart-Nisan’da erken seçim çok muhtemel.

— Dr. Oğuz Demir (@droguzdemir) August 12, 2021

Dünya gazetesi yazarı Özcan Kadıoğlu, "Doğru karar ama 100 baz puanlık artış, merkezin sıkı para politikası konusunda ciddi olduğunu gösterirdi" dedi.

Doğru karar ama 100 baz puanlık artış,merkezin sıkı para politikası konusunda ciddi olduğunu gösterirdi. https://t.co/KhFZylXdRw

— Özcan KADIOĞLU ???????? (@okadioglu) August 12, 2021

TÜRKİYE NEGATİF FAİZE GEÇTİ: TL YATIRIM YAPAN ZARARDA

Öte yandan, bankaya yüzde 19 ile yatırılan mevduatlar her ay yüzde 1 enflasyon nedeniyle zarar edecek. Merkez Bankası'nın son açıkladığı faiz kararı parasını bankada mevduatta değerlendirenler için zarar etmelerine neden oldu. 

paramedya.com sitesinde yer alan habere göre, parasını bankada yüzde 19 faizle bile değerlendiren vatandaş, yüzde 18.95 ve yüzde 0.95 stopaj nedeniyle 1 puana yakın zarar edecek.

Türk Lirası mevduatlarından halen yüzde 0.95 stopaj alınıyor. Bu stopaj ve enflasyonla birlikte hesaplandığında Türkiye yüzde 19 gösterge faizi ile nefatif faiz uygulamasına geçmiş oluyor. Özetle, parasını bankada tutan vatandaşlar enflasyon ve vergi nedeniyle zarar edecek.