Van'da bıttım ağaçlarında fıstık üretilecek: Mevsimlik işçiler üretici olacak

Zelal Sahidenur SARİ

VAN - Van Büyükşehir Belediyesi ve Çatak Belediyesi kayyım süreçlerinden önce 2015'te başlatılan fıstık projesini yeniden hayata geçirdi. Yüz binlerce bıttım ağacının bulunduğu Çatak ilçesinde ağaçlar budanıyor ve aşılanıyor. Çatak'a bağlı Kaçıt, Atlıhan, Reşan ve Dalbastı köylerinde daha önce budanan 2 bin 300 bıttım ağacına bu ay fıstık aşısı yapılıyor. Aşılanan ağaçlardan üç yıl içerisinde verim alınması hedefleniyor. Projeyle 2500 rakımlı bölgede çoğunlukla bahçe tarımıyla uğraşan halka geçim kaynağı sağlanması planlanıyor.

'ÇİFTÇİLERE EĞİTİM VERDİK, KENDİ EKİBİMİZİ OLUŞTURDUK'

Van Büyükşehir Belediyesi'nde ziraat mühendisi olarak görev yapan Gülşen Yördem, projeye ilk olarak Çatak’ın Atlıhan Köyü’nde başladıklarını söyledi. Yördem, "Bir yıl öncesinden budama yaptırıyoruz. Bir yıl sonra da göz aşısı yaptırıyoruz. 2015'te DAP’ın projesi ile beraber Çatak’ta çiftçi eğitimi vermiştik. Eğittiğimiz çiftçiler bundan sonraki aşıları kendileri yapıyor. Van’da Siirt fıstığına aşı yapabilecek bir ekip bulamazken kendi ekibimizi eğittik. Çatak’ta bulunan bıttım ağaçları 100 yıllık ağaçlar. Bir hata yapma şansımız yok. Doğasında yetişen bıttım ağaçları bunlar. Onların budamasında hata yapılmaması lazım" dedi.

'MEVSİMLİK İŞÇİ OLARAK ÇALIŞAN GENÇLER FISTIK AĞACI YETİŞTİRİYOR'

Siirt’e gidip üreticileri gözlemlediklerini anlatan Yördem, "Siirt’ten getirdiğimiz ustalarla beraber burada 20-30 kişilik gençlerden oluşan bir ekip oluşturduk. Bu gençler her yıl mevsimlik işçi olarak il dışına gidiyordu. Ama onlara kendi fıstık ağaçlarını yetiştirmelerini söyledik. Böylece bir gelir de elde edeceklerdi. Şu anda orada bir çekirdek kadromuz var artık. Temmuz ile ağustos ayı arasındaki yaprakların açılma şekline göre aşı yapıyoru. Her aşı döneminde ağaçları tek tek kontrol ediyoruz" diye konuştu.

'VAN FISTIĞI PATENT ALABİLİR'

Van’da tarım yapılamayan birçok alanın olduğuna, hayvancılık yapmak için de otlak alanların kısıtlı olduğuna dikkat çeken Yördem,"Sürdürülebilirlik açısından bir fıstık ağacının üç yıl sonraki bakımı ile beraber beşinci yılında ürün alınabiliyor. Ve fıstığın fiyatı şu anda altının fiyatıyla eşdeğer şekilde artıyor. Biraz daha koordineli olursa artık Van fıstığı patentine dönüşebilir. Van fıstığı adı altında çiftçiler bir birlik oluşturup paketleyip ihracata kadar gidebilir. Türkiye pazarına girebilir çok rahat bir şekilde. Ama bizim çiftçiyi yönlendirip, desteklemememiz, beraber deneyip ilerleyebilmemizle yol kat edebiliriz" dedi.

'DEZAVANTAJI AVANTAJA ÇEVİRİYORUZ'

Projenin yürütücülerinden Van Büyükşehir Belediyesi Kırsal Hizmetler Dairesi Başkanı Ayhan Keve de "Çatak bölgemizde yükseklikten kaynaklı tarım arazilerimiz oldukça kıt. Dolayısıyla tarımsal üretimden para kazanmak çok da kolay değil. Bu dezavantajlı durumu avantajlı hale getirmek ve o bölgede yaşayan insanların gelirlerine katkı sağlamak için geliştirilen bir proje bu. Hem onlara bu işi benimsetmeyi hedefliyoruz hem de bu işin sürdürülebilir bahçe tarımını dönüşmesine katkı sağlamak istiyoruz. Nitekim geldiğimiz noktada da bunu kısmen başardık" diye konuştu.

'AĞAÇLARDAN VERİM ALMAYA BAŞLADIK'

Projeden çok memnun olduklarını dile getiren Atlıhan Köyü Muhtarı İsmet Ertem, "Belediye tarafından geliştirilen bu proje kapsamında birkaç yıldır bölgemizdeki ağaçlara fıstık aşısı yapılıyor. Geçmiş yıllarda aşı yapılan ağaçlardan verim almaya bile başladık. Ormanlık alandaki ağaç sayısına göre de hane başına bir dağılım gerçekleştirdik. Bu çalışmadan çok memnunuz. Bizim için çok önemli. Zaman içerisinde verim artıkça bizim için çok daha iyi olacak. Şu anda bölgemizde aşılamayı ve budamayı bekleyen binlerce ağaç var. Bizim bu işlemleri yapacak gücümüz yoktu. Bu proje bizim için çok iyi oldu" dedi.

'HEPİMİZİN ONLARCA FISTIK AĞACI OLDU'

Atlıhan Köyü sakinlerinden Vezir Ertem ise "Yaşadığımız bölgedeki ağaçlar bu projeden önce bize herhangi bir katkı sağlamıyordu. Sayıları oldukça fazla olduğu için, bizim de bu konuda bir bilgimiz olmadığı için ne yapacağımızı bilemiyorduk. Bu projeyle birlikte aşılama başladı. Daha yolun çok başındayız. Hepimizin neredeyse onlarca ağacı oldu bu sayede. Ürün verdiklerini görmek de bizi mutlu ediyor. Ama henüz yüksek bir verime ulaşamadık. Bunun için zaman gerekiyor. İlkbaharı güzel geçirdiğimizde ürün de güzel oluyor. Zaten bu ağaçlar sulayabileceğimiz bir bölgede değil. O yüzden doğal koşulların iyi geçmesi bizim için önemli" diye konuştu.