Yeni zam yağmuru başlayabilir: Rusya ve Ukrayna'nın ihracat yasağından Türkiye nasıl etkilenecek?
+GERÇEK - Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, ABD Başkanı Joe Biden, Rusya'dan petrol ve akaryakıt ithalatına ambargo konulacağını açıklamasından saatler sonra, "Rusya'nın güvenliğinin sağlanması amacıyla dış ekonomik faaliyetler alanında özel ekonomik önlemlerin uygulanması" başlıklı kararname ile "bazı ülkeler"e ihracat yasaklarını duyurdu.
Interfax ajansının yayınladığı kararnameye göre, Rusya 31 Aralık 2022'ye kadar geçerli olacak bazı özel ekonomik önlemler uygulayacak. Buna göre, "Rusya Federasyonu toprakları dışına ihracat ve (veya) Rusya Federasyonu topraklarına Rusya hükümeti tarafından belirlenen listelere göre ürün ve (veya) hammadde ithalatı" yasaklanıyor.
Kararnameye göre ayrıca, "Rusya Federasyonu toprakları dışına ihracatı ve (veya) Rusya Federasyonu topraklarına yapılan ithalatları ve (veya) Rus hükümeti tarafından belirlenen listelere göre ürün ve (veya) hammadde ithalatı" kısıtlanıyor.
Kararnamenin öte yandan ister Rusya yurttaşı ister yabancı uyruklu olsunlar yasaklı ya da kısıtlı ürünleri kişisel ihtiyaçları için ithal ya da ihraç edecek kişileri yasaklamalardan bağışık kılıyor.
RUSYA'NIN ARDINDAN UKRAYNA'DAN DA YASAK GELDİ
Rusya'nın ardından bir ihracat yasağı da Ukrayna'dan geldi. Ukrayna, arpa, şeker, tuz, et, çavdar ve karabuğday ihracatını yasakladı.
Turizmden, gıda ve enerjiye kadar birçok kalemde Türkiye hem Rusya hem Ukrayna’yla işbirliği içinde. Türkiye, TÜİK'in ocak ayı verilerinde ithalatta ilk sırayı alan Rusya'dan 99 kalem ithal ediyor. Ukrayna’dan ise 89 kalem ithal ediyor.
Rusya’nın Ukrayna'yı işgali, Türkiye’nin bu iki ülke ile ticaretini aksatmaya devam ediyor.
Tüm bunların içinde bu iki ülke ile gerçekleşen ithalatta en kritik başlık tarım girdileri.
Savaş nedeniyle Türkiye’nin ayçiçek yağı ithalatı yapamaması, ham yağ yüklü gemilerin Rusya tarafından bekletilmesi, yurt içinde stokların da biteceği kaygısıyla fiyatları artırmıştı.
TÜRKİYE'NİN BU İKİ ÜLKEDEN İTHALARI NASIL ETKİLENECEK?
Benzer sıkıntı yaş sebze ve meyvede de yaşandı.
Türkiye buğday ithalatının yüzde 78’sini Rusya ve Ukrayna’dan karşılarken iki ülke arasındaki savaş, yağ krizinin ardından buğdayda kriz tartışmalarına da yol açtı. Buğday ithalatında lider ülke Türkiye, sadece 2021 yılında Rusya’dan 1,8 milyar dolar değerinde 6,7 milyon ton buğday aldı.
Hal böyle olunca Rusya ve Ukrayna'da peş peşe alınan ihracat yasakları Türkiye'yi endişelendirdi. TÜİK’in verilerine göre, 2021’de Türkiye Rusya’dan 28 milyar 959 milyon dolar değerinde ürün ithal etti. Ukrayna’dan ise 4 milyar 500 milyon dolar değerinde ürün aldı.
2022'nin ocak ayında ise toplam ithalatın yüzde 16,7'si Rusya'dan yapıldı. Türkiye bu rakam ile en çok Rusya'dan ithalat yapmış oldu.
RUSYA’DAN İTHAL EDİLEN ÜRÜNLER NELER?
Türkiye'nin Rusya ithal ettiği ürünler şöyle:
Hububat, 20 milyar 103 milyon 932 bin 737 lira
Hayvansal ve bitkisel katı ve sıvı yağlar, yemeklik katı yağlar, hayvansal ve bitkisel mumlar, 9 milyar 339 milyon 704 bin 296 lira
Gıda sanayiinin kalıntı ve döküntüleri, hayvanlar için hazırlanmış kaba yemler, 3 milyar 956 milyon 591 bin 601 lira
Metal cevherleri, cüruf ve kül, 2 milyar 126 milyon 973 bin 892 lira
Yenilen sebzeler ve bazı kök ve yumrular, 910 milyon 14 bin 377 lira
Mineral yakıtlar, mineral yağlar ve bunların damıtılmasından elde edilen ürünler, bitümenli maddeler, mineral mumlar, 124 milyar 286 milyon 744 bin 638 lira
İnorganik kimyasallar, kıymetli metal, radyoaktif element, metal ve izotopların organik-anorganik bileşikleri, 3 milyar 561 milyon 414 bin 755 lira
Organik kimyasal ürünler 2 milyar 047 milyon 740 bin 797 lira
Gübreler 1 milyar 067 milyon 837 bin 629 lira
Plastikler ve mamülleri 4 milyar 803 milyon 437 bin 460 lira
Kauçuk ve kaçucuktan eşya 1milyar 032 milyon 813 bin 741 lira
Kağıt ve karton, kağıt hamurundan, kağıttan veya kartondan eşya 1 milyar 067 milyon 578 bin 830 lira
Kıymetli veya yarı kıymetli taşlar, kıymetli metaller, inciler, taklit mücevherci eşyası, metal paralar, 2 milyar 732 milyon 383 bin 550 lira
Demir ve Çelik, 45 milyar 193 milyon 406 bin 295 lira
Demir veya çelikten eşya 1 milyar 557 milyon 590 bin 224 lira
Bakır ve bakırdan eşya 7 milyar 295 milyon 568 bin 907 lira
Alüminyum ve alüminyumdan eşya, 11 milyar 142 milyon 978 bin 299 lira
Kazanlar, makinalar, mekanik cihazlar ve aletler, nükleer reaktörler, bunların aksam ve parçaları, 2 milyar 842 milyon 791 bin 733 lira
UKRAYNA’DAN İTHAL EDİLEN ÜRÜNLER NELER?
Türkiye, Ukrayna’da 89 kalem ithal ediyor. TÜİK’in verilerine göre 2021 yılında maliyeti 500 milyon lirayı aşan ithal ürünler şunlar:
Hububat, 8 milyar 334 milyon 963 bin 810 lira
Yağlı tohum ve meyveler, muhtelif tane, tohum ve meyveler, sanayide ve tıpta kullanılan bitkiler, saman ve kaba yem, 2 milyar 215 milyon 496 bin 889 lira
Hayvansal ve bitkisel katı ve sıvı yağlar, yemeklik katı yağlar, hayvansal ve bitkisel mumlar, 632 milyon 073 bin 252 lira
Gıda sanayiinin kalıntı ve döküntüleri, hayvanlar için hazırlanmış kaba yemler, 2 milyar 122 milyon 102 bin 039 lira
Metal cevherleri, cüruf ve kül, 2 milyar 392 milyon 069 bin 738 lira
Plastikler ve mamulleri, 1 milyar 071 milyon 211 bin 021 lira
Ağaç ve ahşap eşya, odun kömürü, 509 milyon 029 bin 744 lira
Demir ve çelik, 19 milyar 527 milyon 560 bin 980 lira
DOĞALGAZIN YÜZDE 33,6’SI RUSYA’DAN
Enerji Piyasası Denetleme Kurumu (EPDK) Doğalgaz Sektör Raporu’na göre, Türkiye 2020’de doğalgaz ihtiyacının yüzde 33,6’sı Rusya’dan aldı.
TURİZM İÇİN İKİ ÖNEMLİ ÜLKE
TÜİK’in verilerine göre, 2021 yılında Rusya ve Ukrayna’dan Türkiye’ye gelen turistlerin yüzde 27,3’ü Rusya ve Ukrayna vatandaşları oluyor. Bu oran 2017’de yüzde 18,5, 2018’de yüzde 18,6 ve 2019’da yüzde 19 olarak kayıtlara geçti.
DEVAM EDEN İNŞAAT PROJELERİ
Türkiye Müteahhitler Birliği’nin (TMB) verilerine göre, Türk müteahhitlerin Rusya’daki projelerin toplamı 21 milyar dolar, Ukrayna’dakilerinse 3 milyar dolar değerinde.
