'Bayramda çalıştığım için daha fazla ücret almam gerekmiyor mu?'

Türkiye’de İş Kanunu’nun maddeleri açık olsa da her birinin ayrı ‘yasaları’ olan işletmeler çalışma yaşamında farklı uygulamalara gidebiliyor. Resmi ve dini bayramlarda işveren pek aldırış etmese de çalışanların aklında izin günleri ve fazla mesai gibi sorular duruyor.

İnsan Kaynakları ve Personel Yönetimi Danışmanı Hüseyin İrfan, BirGün’de yer alan yazısında "Resmi tatil ve bayram günlerinde de aynı ücreti alıyorum. Bu günlerde çalıştığım için daha yüksek ücret almam gerekmiyor mu?" diye soran bir özel güvenlik görevlisinin sorusunu yanıtladı.

İrfan verdiği cevapta, "Bu konudaki sorular özellikle böyle bayram günlerinde sıkça karşılaştığımız sorular arasında yer alıyor. Bu sorunun yanıtı için önce ulusal bayram ve genel tatiller ile ilgili kanunumuza bakmamız gerekiyor. Yani hangi günler ulusal bayram ve genel tatil günlerimizdi.

İlgili yasa 2429 sayılı ve 17.3.1981 tarihli yasa olup aşağıdaki günleri kapsamaktadır;

Madde 1 – 1923 yılında Cumhuriyetin ilan edildiği 29 Ekim günü Ulusal Bayramdır. Bayram 28 Ekim günü saat 13.00'ten itibaren başlar ve 29 Ekim günü devam eder.

Madde 2 – Aşağıda sayılan resmi ve dini bayram günleri ile yılbaşı günü,

1 Mayıs günü ve 15 Temmuz günü genel tatil günleridir.

Resmi bayram günleri şunlardır:

23 Nisan günü Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramıdır, 19 Mayıs günü Atatürk'ü Anma ve Gençlik ve Spor Bayramı günüdür, 30 Ağustos günü Zafer Bayramıdır.

Dini bayramlar şunlardır:

Ramazan Bayramı; Arife günü saat 13.00'ten itibaren 3,5 gündür, Kurban Bayramı; Arife günü saat 13.00'ten itibaren 4,5 gündür,

1 Ocak günü yılbaşı tatili, 1 Mayıs günü Emek ve Dayanışma Günü ve 15 Temmuz günü Demokrasi ve Milli Birlik Günü tatilidir" cevabını verdi.

‘İŞÇİ ÇALIŞTIRILIRSA KARŞILIĞININ NASIL ÖDENMESİ GEREKİR?’

İrfan resmi tatil günlerinde uygulanacak ücret rejimini ise şu şekilde açıkladı:

Şimdi yasada belirtilen bu günlerde işçi çalıştırılırsa karşılığının nasıl ödenmesi gerektiğine bakalım. Bu konu iş kanunumuzun 47. Maddesi ile düzenlenmektedir.

İş Kanununu Madde: 47

"Bu Kanun kapsamına giren işyerlerinde çalışan işçilere, kanunlarda ulusal bayram ve genel tatil günü olarak kabul edilen günlerde çalışmazlarsa, bir iş karşılığı olmaksızın o günün ücretleri tam olarak, tatil yapmayarak çalışırlarsa ayrıca çalışılan her gün için bir günlük ücreti ödenir."

Bu madde ile anlatılmak istenilen işçinin anılan günlerde çalışması koşulunda kendisine 1 günlük ücreti (1 yevmiye) tutarında ek bir ücret ödenmesi gerektiğidir Yüksek Yargının verdiği kararlarda bu yöndedir;

" 4857 sayılı İş Kanununun 47 nci maddesinde, Kanunun kapsamındaki işyerleri bakımından, ulusal bayram ve genel tatil günü olarak kabul edilen günlerde çalışma karşılığı olmaksızın o günün ücretinin ödeneceği, tatil yapılmayarak çalışıldığında ise, ayrıca çalışılan her gün için bir günlük ücretin ödenmesi gerektiği hükme bağlanmıştır." ( Y.9.H.D. E:2015/28639, K:2019/2690, T:05.02.2019

Kamuoyunda tıpkı bu soruda olduğu gibi genel tatil çalışmalarında daha yüksek bir ücret (örn. %100 zamlı gibi) ödenmesi gerektiği algısı oluşmuştur. Bunun sebebi de şüphesiz ki özellikle toplu sözleşmelerle (sendikalı işyerleri) işçilere sağlanmış bu yöndeki ilave haklardır.

İşçilere toplu sözleşmelerle ve/veya sözleşmelerle yasada belirtilen 1 günlük ücretin üzerinde genel tatil ücreti ödenmesi elbette mümkündür. Ancak özellikle de bireysel İş hukukunun egemen olduğu işyerlerinde işverenler sadece yasadan kaynaklanan tutarı ödemeyi tercih etmektedirler. Okuyucumuzun işyerinin de sadece yasa kapsamında ödeme yapmayı tercih eden bir kuruluş olduğu anlaşılıyor. Dolayı ile işyerinizde toplu sözleşme ve/veya sözleşme ya da işyeri uygulaması ile sağlanmış ilave bir ödeme söz konusu değilse işverenin size yaptığı ödeme yasal çerçeve içinde olup usule uygundur.

Bu konuyu işçinin genel tatilde çalışması sözleşme ve/veya toplu sözleşmeye dayanmıyorsa çalışmak zorunda olmadığını ve çalıştığı takdirde çalışma süresi 1-2 saat dahi olsa tam yevmiye (1 günlük ücret) ödenmesi gerektiğini hatırlatarak bitirelim.