'Mavi yaka'da cinsiyet eşitsizliği: Erkek istihdamı yüzde 83, kadın istihdamı yüzde 17
Mercer, mavi yakalı çalışanlara yönelik gerçekleştirdiği ‘2021 Mavi Yaka Ücret Artışı ve Yan Haklar Politika & Uygulama Araştırması'nın sonuçlarını açıkladı. Mavi yakalıların, 36 yaş ortalamasıyla genç bir çalışan profili çizdiği gözlemlenen araştırmanın sonuçlarına göre; çalışanların yüzde 83'ü erkek, yüzde 17'si ise kadınlardan oluşuyor.
Araştırmanın sonuçlarına göre, Türkiye’deki mavi yaka (bedensel gücüyle maaş veya süreli ücret karşılığı çalışan işçi) çalışanların yaş ortalaması 36. Çalışanların yüzde 83’ü erkek, yüzde 17’si ise kadın çalışanlardan oluşuyor. Kadın istihdam oranı, teknik rollerin yoğunlukta olduğu maden-metal sektöründe yüzde 5,6, teknolojide yüzde 6,9, otomotiv yan sanayide yüzde 8,7, kimyada yüzde 11,1 ve üretimde yüzde 13,7 gibi oldukça düşük oranlara sahip. Kadın istihdamının görece daha yüksek olduğu sektörler ise sırasıyla yüzde 33,9 ile hizmet, yüzde 34,6 ile bankacılık ve finansal hizmetler, yüzde 34,6 ile ilaç ve sağlık sektörleri oldu.
MESLEK VE TEKNİK LİSESİ TERCİHİ
Araştırmaya göre, yüzde 66’lık bir oranla teknoloji, yüzde 51,3 ile otomotiv yan sanayi, yüzde 43,8 ile maden-metal sektörleri, istihdamda meslek lisesi ve teknik liseli mezunlarını tercih ediyor.
SENDİKALI İŞÇİLER DAHA YÜKSEK ÜCRET VE YAN HAKLARA SAHİP
Araştırmaya göre, sendikalı işçiler daha yüksek ücret ve yan haklara sahip. Buna göre, sendikanın bulunduğu şirketlerde özellikle kıdem teşvik ödeneği, ikramiye ödeneği ve gece vardiyası ödemeleri sendikasız işçilere göre daha yüksek. Sendikalı şirketlerin yüzde 50’sinde kıdem teşvik ödeneği bulunurken, sendikasız şirketlerde bu oran yüzde 24,1’e düşüyor. Benzer şekilde, sendikalı şirketlerin yüzde 93’ünde mavi yakalı çalışanlara yönelik ikramiye ödenirken, bu oran sendikasız şirketlerde yüzde 47,3 seviyesine iniyor. Toplu sözleşme uygulanan iş yerlerinde gece vardiyaları için fark ödemi pirimi uygulanırken, sendikanın bulunmadığı şirketlerde bu oran yüzde 24,1 seviyesinde.
Araştırma sonuçlarına göre, sendikalı ve sendikasız şirketlerde yan hak uygulamalarında da ücret ve ikramiyelerdekine benzer bir sonuç çıkıyor. Buna göre, sendikalı şirketlerde cenaze yardımı, çocuk yardımı, çalışan çocukları için eğitim yardımı, giyim yardımı uygulamalarının daha yüksek oranlarda.
Sendikasız şirketlerin yüzde 11,1’inde işveren katılımlı bireysel emeklilik uygulaması bulunurken, sendikalı şirketlerde ise bu oran yüzde 16 civarında.
Sendikalı şirketlerdeki çalışanların işten ayrılma oranı yüzde 2,2 iken, sendikasız şirketlerde bu oran yüzde 4,5 seviyesinde. Sendika bulunmayan iş yerlerindeki temel işten çıkma nedeni yüzde 54,7’lik bir oranla ücret yetersizliği.
ŞİRKETLERİN YÜZDE 43’ÜNDE ÖZEL SAĞLIK SİGORTASI İMKANI YOK
Araştırmanın sonuçlarına göre, tüm şirketlerde mavi yakalı çalışanlardan özel sağlık sigortasına sahip olanların oranı yüzde 25,5 düzeyinde. Çalışanların yüzde 31,5’i ise tamamlayıcı sağlık sigortasına sahip. Yüzde 43’ü ise bir özel sağlık sigortasından faydalanmıyor. Şirketlerin yüzde 21,9’u mavi yaka çalışanları için bir sağlık sigortası yapmayı düşünürken, yüzde 78,1’inin ise böyle bir planı bulunmuyor.
MAVİ YAKALILARIN YÜZDE 72,8'İNE HAYAT SİGORTASI İMKÂNI SUNULMUYOR
Şirketlerin yüzde 27,2’sinde mavi yaka çalışanlar bir hayat sigortası uygulamasından faydalanırken, yüzde 72,8’inin böyle imkânı bulunmuyor. Çalışanlarına hayat sigortası sunmayı planlayan şirketlerin oranı ise yüzde 7,5.
Ferdi kaza sigortası planı uygulaması sunan şirketlerin oranı yüzde 47,6 iken, sunmayan şirketlerin oranı ise yüzde 52,4. Bu şirketlerin yüzde 97,4’ü ise mavi yaka çalışına yönelik bir ferdi kaza sigortası planı sunmayı düşünmüyor.
‘ŞİRKETLER, POLİTİKALARINI GÖZDEN GEÇİRMELİ’
Türkiye’de 36 yaş ortalamasıyla mavi yakada genç bir çalışan profili olduğuna dikkat çeken Mercer Türkiye Kariyer Bölümü Ülke Lideri Şadiye Azışık Kılcıgil, şu değerlendirmeleri yaptı:
"Araştırmamızın sonuçlarına göre; çalışanların yüzde 83’ü erkek, yüzde 17’si ise kadınlardan oluşuyor. Bu anlamda mavi yakada cinsiyet eşitliğinin sağlanması için iş dünyasının yeni politikalar geliştirilmesi gerektiği, daha fazla kadın istihdamı sağlanabilmesine yönelik somut adımlar atılması gerekiyor. Yine önemli bulgulardan biri; sendikalı şirketlerdeki çalışanların işten ayrılma oranı yüzde 2,2 iken, sendikasız şirketlerde bu oran yüzde 4,5 olarak belirleniyor. Aradaki farkın nedenlerini anlamak için işten ayrılmaya etki eden faktörler incelendiğinde; sendikasız şirketler içerisindeki temel işten ayrılma sebebinin yüzde 54,7’lik bir oranla baz ücret olduğu gözlemleniyor. Şirketlerin içerisinde bulunduğumuz yeni dünyaya hızlı adaptasyonu için mavi yaka iş gücünü hem ücret ve yan haklar hem de çalışma ortamı, çeşitlilik ve kapsayıcılık başlıklarında piyasa verilerinin yanı sıra şehir ve bölge farklılıklarını da göz önünde bulundurarak gözden geçirmeleri gerekiyor." (ANKA)
