Van'da tarım işçisi kadınlar: 12 saat çalışıyoruz, kazancımız yetmiyor
Şenol BALI
VAN - Van'ın Gevaş ilçesi bağları ve bostanları ile ünlü. Tarım işçileri tarlalarda çapa ve sulama yapıyor, biber, domates, salatalık gibi ürünleri toplayarak ambalajlıyor ve nakliye araçlarına taşıyor. Tarım işçilerinin çoğunluğu kadınlardan oluşuyor. Çoğunluğu komşu veya akraba olan kadınlar her sabah Van merkeze bağlı mahallelerden servislerle çalışmak için tarlalara geliyor.
Kadınlar, işe gitmek için saat 05.00 civarında uyanıyor. İki saate yakın bir süre sonra tarlaya varan kadınlar, 08.00’de iş başı yapıyor. Günde bir mola, bir de yemek arası veren kadınlar, saat 18.00’de ise işi bırakıyor.
Evini geçindirmek için gelenler kadar, okul harçlığını çıkarmak için gelen öğrencileri de görmek mümkün. Günlük yevmiye 260 TL ile 280 TL arasında değişiyor. Üstelik herhangi bir güvence de yok.
'BU SICAKTA ÇOK ZORLANIYORUZ AMA MECBURUZ'
Eşi işsiz olan ve çocukları okula giden 54 yaşındaki Rewşen Okyay, 10 yıldır tarım işçisi olarak çalışıp evini geçindiriyor. Okyay, “Sebze topluyoruz, çapa yapıyoruz, yabani otları yoluyoruz. Ne iş olsa yapıyoruz. Üç çocuğum da öğrenci. İkisi üniversitede, biri lisede. Eşim de işsiz. Benim sırtımda her şey. Kazandığımız para da yetmiyor. Çok yoruluyorum, kolay değil 10 yıl oldu. Bu sıcakta çok zorlanıyoruz. Kalp ve tansiyon sorunum da var ama mecburum. Zahmetsiz iş var mı hiç?" diyor.
Okyay’ın mesaisi tarlalayla sınırlı kalmıyor. Eve gittiğinde yemek, çamaşır ve bulaşık ile uğraştığını ancak son zamanlarda kızının kendisine yardım ettiğini ekliyor.
'AİLEMİZLE KONUŞAMADAN UYUYORUZ'
17 yaşındaki Şilan ise okul harçlığını çıkarmak için çalışıyor. 12. sınıfa geçen Şilan, üniversiteye hazırlanıyor. Şilan şöyle diyor:
"Zor oluyor, bir taraftan iş diğer taraftan okul. Yaz boyunca buradayım, okul başladığında geri gideceğim. Günlük 10 saat çalışıyoruz. Sabah 05.30’da yola çıkıyoruz. Buraya vardıktan sonra 08.00’de iş başı yapıyoruz. Saat 10.00’da 10 dakikalık bir mola veriyoruz. 18.00’de paydos ediyoruz. Eve varmamız 20.30’u buluyor. Dinlenemeden, ailemizle konuşamadan direkt uyuyoruz. Her gün böyle, izin yok. Çok yorulursak bir gün istitrat ediyoruz. Herhangi bir güvencemiz yok. Çalıştığın kadar kazanıyorsun."
'OKUL MASRAFLARIM İÇİN ÇALIŞIYORUM'
Bir başka öğrenci de Nihal. Son birkaç yıldır yaz aylarını tarlada çalışarak geçiriyor. Okul masraflarını çıkarmak için çalıştığını söyleyen Nihal, bunun derslerini olumsuz etkilediğini belirtiyor:
"Ben de buradaki herkes gibi çapa yapıyor, ürün topluyorum. Okul masraflarını çıkarmak için çalışıyorum. 12 saate yakın çalışıyoruz, molalar hariç. Kazancımız yetmiyor. Biraz yüksek olsaydı iyi olurdu. Okul masraflarım için iyi ama derslerimi için olumsuz etkiliyor, çok zahmetli. Çoğumuz akrabayız. Aynı mahalleden, aynı sokaklardan geliyoruz.”
