15 Mayıs Kürt Dil Bayramı: 'Kürtçe eğitim dili ve resmi dil olmalı'

Rojhat ABİ

DİYARBAKIR - Diyarbakır'da 15 Mayıs Kürt Dil Bayramı nedeniyle Kürt Dil Platformu (Platforma Zimanê Kurdî) öncülüğünde bir araya gelen Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi (DEM Parti), Demokratik Bölgeler Partisi (DBP), Kürdistan Sosyalist Partisi(Partîya Sosyalist a Kürdistan), Kürdistan Komünist Partisi (PSK- Partîya Komünist a Kürdistan), Kürdistan Komünist Partisi (KKP- Partîya Komünist a Kürdistan) ile çok sayıda sivil toplum örgütü temsilcisi Şeyh Sait Meydanı'nda basın açıklaması yaptı.

BAKIRHAN VE DEM PARTİ MİLLETVEKİLLERİ DE KATILDI

DEM Parti Eş Genel Başkanı Tuncer Bakırhan ile milletvekilleri Saliha Aydeniz ve Sinan Çiftyürek'in katıldığı açıklamanın Kür Dil Platformu Sözcüsü Şerefxan Cizîrî, Kirmançkisini DEM Parti Dil ve Kültür Komisyonu Eşsözcüsü Cemile Turhallı okudu.

'DİL VAROLUŞUN İLK ŞARTIDIR'

1932 yılında Hawar dergisinde yazılan pasajı okuyan Kürt Dil Platformu Sözcüsü Şerefxan Cizîrî, "Bağırmak bilginin sesidir. Bilgi kendini bilmektir. Kişisel farkındalık mutluluk ve neşeye giden yolu açar. Kendini tanıyan herkes kendini tanıtabilir. Her şeyden önce çığlığımız dilimizin varlığını gösterecektir. Çünkü dil varoluşun ilk şartıdır" dedi.

2007'DEN BERİ KUTLANIYOR

Kürt Dil Bayramı'nın tarihçesine değinen Cizirî, "Mir Celadet Ali Bedirxan'ın çağrısının devam etmesi ve kalıcı olması için Kürtçe sevenler, 2007 yılında 15 Mayıs'ı Kürt Dili Bayramı olarak ilan ettiler. O tarihten bu yana bu gün, milli ruhla, Kürt diline olan sevgiyle, değerle ve farkındalıkla kutlanıyor" diye konuştu.

'KÜRT SORUNUNUN NEDENİ ASİMİLASYON POLİTİKALARIDIR'

Kürt sorununun nedeninin devletin Kürt kültürüne ve diline yönelik asimilasyon arzusu olduğunu belirten Cizirî, "Bu devlet politikası önce dilimizi yok etmek, Kürtlerin iradesini ve direnişini kırmak istiyor. Devlet, Kürtlerin değerlerini yok etmek için resmen tüm mekanizmalarıyla bir asimilasyon planını gündemine almıştır. Bu, birçok karmaşık yolla yapılıyor. Kürt kültürünün, dilinin ve kimliğinin inkârının, Türkiye Cumhuriyeti'nin kuruluşundan bugüne kadar onlarca kez Kürt halkında memnuniyetsizliğe yol açtığı da biliniyor. Halkımız her zaman hakkını savundu, teslim olmadı. Davası hâlâ hayatta. Kürt halkının milli değerlerine karşı uygulanan inkâr politikası çoğu zaman savaşlara ve çatışmalara neden olmuştur. Bu, bugün çok iyi bilinmektedir" diye konuştu.

'KÜRT DİLİNİN ÖZGÜRLÜĞÜNÜ ENGELLEYEN YASALAR KALDIRILMALI'

Demokratik, eşit ve gelişmiş bir ülkenin barış içinde yaşaması için karşılıklı kabulün olması gerektiğini belirten Cizîrî, "Haklar ve özgürlükler olmalıdır. Bu bağlamda Kürt dilinin özgürlüğünü engelleyen temel yasaların değiştirilmesi gerekmektedir. Biz Kürtler, Kürt dilinin (Kurmanci ve Kürtçe) eğitim dili ve resmi dil olmasını istiyoruz. Çünkü Kürtçe dili tüm Kürtlerindir. Bu amaçla tek ses olarak diyoruz ki dilimiz kimliğimizdir, rengimizdir, Kürtlerin baş tacıdır, varlığımızdır... Dilimizi kabul etmek kırmızı çizgimizdir."

'HAYATIN HER ALANINDA KÜRTÇE KONUŞACAĞIZ'

Hayatın her alanında Kürtçenin kullanılması gerektiğini vurgulayan Cizîrî, şu çağrıyı yaptı:
"Evlerde, marketlerde, sokaklarda, okullarda, belediyelerde, hastanelerde, camilerde, mahkemelerde ve hayatın her alanında biz her zaman Kürtçe konuşmayı, Kürtçe okumayı, Kürtçe yazmayı, Kürtçe yaşamayı isteyeceğiz. Bütün bunlar Kürtlüğümüzün göstergesidir. Bu tavrımızla Kürt dili konusunda her yerde farkındalık yaratmak ve Kürt dilini kimliğimizin bir parçası haline getirmek istiyoruz. Bu nedenle hayatın her alanında Kürtçe siyaset yapacağız. Kürtçe kültürel, sanatsal ve sosyal çalışmalar da yapacağız. Biz Kürt olarak her zaman gururla yaşamak, varlığımıza her zaman sahip çıkmak isteyeceğiz. Şimdi Kürtçe zamanı."

AÇIKLAMANIN KÜRTÇESİ: JI RAYA GIŞTÎ RE

Açıklamanın Kürtçesi şöyle:

Gelê me ye hêja û xebatkarên çapemenîyê.

Sal 1932, di Kovara Hawarê ya yekemin de ev sernivîs hatibû nivîsandin.“Hawar dengê zanînê ye. Zanîn xwe nasîn e. Xwe nasîn ji me re rêya felat û xweşîyê vedike. Her kesê ku xwe nas dike, dikare xwe bide naskirin. Hawara me berî her tiştî, wê hebûna zimanê me bide zanîn. Lewre ziman şertê hebûnê yê pêşîn e."

Em weke Platforma Zimanê Kurdî heta niha li ser xeta Kovara Hawarê meşîyan e. Me bi xebata xwe xwestiyê vê xetê hergav zindî bihelîn û hişmendîya zimanê Kurdî her bi pêşde bibin.

Ji bo ku ev banga neteweyî ya Mîr Celadet Elî Bedirxan berdewam û mayînde bibe, Hezkirîyên Zimanê Kurdî di sala 2007'an de 15' Gulanê weke "Cejna Zimanê Kurdî" îlan kiribûn. Ji wê salê û bi vir de ev roja hanê bi rihê netewî, hezkirin, bi nirx û hişmendiya zimanê Kurdî tê pîroz kirin…

Em hemû baş dizanin! Baş jî eşkere bûye! Pirsgirêka ku bi sedan salan weke pirsgirêka Kurd tê binavkirin, di rastiya xwe de siyasetên dewletê yên bişaftin, zext, zor û fişarên ku li ser çand û zimanê Kurdî têne meşandin, bi taybet xwe di xwestina asimîlasyona Kurdan de didin der. Ev siyaseta dewletê dixwaze pêşî zimanê me tune bike, zimanê me ji holê rake, îrade û liberxwedana Kurdan bişikîne. Ji bona tunekirina nirxên Kurdan bi berfirehî dewletê bi awayekî fermî û hevbeş plansazîyeke asimîlasyonê xistine rojeva xwe. Vê yekê jî bi gelek rêbazên parzûnandî didine meşandin.

Dîsa tê zanîn ku înkara çand, ziman û nasnameya Kurdî, ji avakirina Komara Tirkîyê û heta vê demê jî bi dehan caran bûye sedema nerazîbûna gelê Kurd. Gelê me hergav ji bona mafê zwe li ber xwe daye. Teslîm nebûye. Doza wî her zindî maye. Siyaseta înkarê ya li hemberî nirxên neteweyî yên gelê Kurd, gelek caran bûne sedema şer û pevçûnan. Ev yek jî îro baş têzanîn.

Ji bo welatekî demokratîk, wekhev, pêşketî û di nava aramiyê de bijî, divê beriya her tiştî pîvanên pêkvejîyanê hebin, divê di nava pêkhateyan de hevdû qebûl kirin hebe. Divê maf û azadî hebin. Di vê tevgirêdanê de, pewiste zagonên bingehîn ên ku li pêşîya azadîya Zimanê Kurdî asteng in, bên sererast kirin: Em hemû Kurd bi hevbeşî dixwazin ku Zimanê Kurdî (Kurmancî û Kirdkî) bibe zimanê perwerdehîyê û zimanê fermi. Ji ber ku Zimanê Kurdî yê hemû Kurda ye. Bi vê mebestê em jî bi yek dengî dibêjin; Zimanê me nasnama me ye, rengê me ye, taca serê Kurda ye, hebûna me ye… Pejirandina zimanê me xeta me ya sor e…

Li malan, li bazaran, li kolanan, li dibistanan, li şaredarîyan, li nexweşxaneyan, li mizgeftan, li dadgehan û li hemû qadên jiyanê; em ê herdem bixwazin, bi Kurdî biaxivin, bi Kurdî bixwînin, bi Kurdî binivîsînin, bi Kurdî bijîn. Ev hemû jî nîşaneyên Kurdbûna me ne. Bi vê helwesta xwe em dixwazin hişmendîya Zimanê Kurdî li her der ê berz bikin û zimanê Kurdî bikin beşek ji nasnama xwe. Ji ber vê sedemê em ê di hemû qadên jiyanê de sîyasetê jî bi Kurdî bikin. Em ê xebata kulturî, hunerî û têkilîyên sosyal jî bi Kurdî bikin. Em ê bixwazin her gav weke Kurdan bi şanazî bijîn û hergav xwedî li hebûna xwe derkevin.
Bi rastî û bi dilpakî em dibêjin; niha dem dema Zimanê Kurdî ye…

Eğitimciler okulda, sağlıkçılar hastanede, avukatlar adliyede Kürtçe istiyor: 'Devletin en büyük eksikliğidir'