15 Mayıs Kürt Dil Bayramı yürüyüşü... Bakırhan'dan belediyelere çağrı: Kürtçe üzerinde daha çok durmalı
Rojhat ABİ
DİYARBAKIR - Mezopotamya Dil ve Kültür Araştırmaları Derneği (MED-DER), Kürt Edebiyatçılar Derneği, Amed Kürt Enstitüsü, DESTAR Dergisi, Demokratik Bölgeler Partisi (DBP), Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi (DEM Parti), Özgür Kadın Hareketi (Tevgere Jinên Azad-TJA) ile Amed Emek ve Demokrasi Platformu 15 Mayıs Kürt Dil Bayramı nedeniyle Diyarbakır'da yürüyüş düzenledi.
Roboski Parkı'nda bir araya gelen katılımcılar, 'be ziman jîyan nabe' (dil olmadan yaşam olmaz), 'zimanê me rumata me ye' (dilimiz onurumuzdur) sloganlarıyla Park Orman'a yürüdü.
BAKIRHAN, MİLLETVEKİLLERİ VE BELEDİYE EŞBAŞKANLARI YÜRÜYÜŞE KATILDI
Yürüyüşe DEM Parti Eş Genel Başkanı Tuncer Bakırhan, DBP Eşbaşkanları Çiğdem Kılıçgün Uçar ile Keskin Bayındır, DEM Parti Milletvekilleri Saliha Aydeniz, Sinan Çiftyürek, Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi Eşbaşkanları Serra Bucak ile Doğan Hatun, ilçe belediye eşbaşkanları ve Diyarbakırlılar katıldı.
Park Orman'da yapılan Zazakî basın açıklamasının MED DER eğitmenlerinden Şükran Yakut, Kurmancî açıklamayın da DBP Diyarbakır İl Örgütü Üyesi Hayrettin Altun okudu.
'KÜRT DİLİ KÜRTLERİN KİMLİĞİ VE BİRLİĞİNİN GÖSTERGESİDİR'
Kürt dilinin insanlığın en temel, kadim ve zengin değerlerinden biri olduğunu dile getiren DBP Diyarbakır il örgütü üyesi Hayrettin Altun, "Kürt dili, Kürtlerin varlığı, kimliği, namusu ve ulusal kimliğidir, Kürt birliğinin gölgesidir. Kürt dilinin özgürlüğü, Kürt milletinin kurtuluşunun ve özgürlüğünün temel kaynağıdır. Bu bilinçle Kürt halkı, Kürt dilinin korunması ve geliştirilmesi için her zaman yoğun çaba harcamıştır. Kürt kadınları ve anneleri, Kürt savaşçıları ve liderleri tüm baskılara ve zorluklara karşı mücadelelerini sürdürdüler" dedi.
'KÜRT HALKI, DİLİ İÇİN 50 YILDIR MÜCADELE EDİYOR'
Kürtçe mücadelesini öncülerinden Celadet Ali Bedirhan ve Hawar dergisini hatırlatan Altun, "Bu bilinç ve tarih, Sayın Abdullah Öcalan'ın 'dil bedendir, bedeninize iyi bakın' sözüyle bu kadim gerçeği doğruluyor ve tamamlıyor. Kürt Özgürlük Hareketi'nin öncülüğünde Kürt halkı, kültürüne, diline ve tüm ulusal değerlerine yönelik tüm saldırılara, işgallere ve zulüm politikalarına rağmen son 50 yıldır bu bilinç, kararlılık ve iradeyle mücadele etmiş, hâlâ bu eşsiz mücadeleyi sürdürüyor. Bu mücadelenin sonucunda 2006 yılında Kürt Dil ve Eğitim Hareketi TZP Kurdî'nin çabalarıyla Kürtçe Dil Bayramı ilan edildi ve bu gün, Kürtçeyi koruma ve tanıtma bilinci ve ruhuyla her yıl kutlanmaktadır" diye konuştu.
'KÜRT DİLİNİN ÇIĞLIĞINI, SESİNİ HER YERDE YÜKSELTECEĞİZ'
Her alanda Kürtçe konuşulması gerektiğini vurgulayan Altun, şunları söyledi:
"Kürt halkı, varlığını ve kimliğini baskılara karşı savunacak, özgürlük mücadelesini yükseltecek, günlük yaşamında kendi dilinin tüm lehçelerini konuşacak ve varlığını stratejik bir şekilde koruyacaktır. Halkımız başta anadilde eğitim olmak üzere hayatın her alanında iktidarlara karşı mücadelesini güçlendirecektir. Bu amaçla siyasi, kültürel, sanatsal ve ekonomik faaliyetlerimizde dilimizi kullanmaya başlayacak, milli birlik ve beraberliğimizi gerçekleştireceğiz.
Bu bağlamda Sayın Abdullah Öcalan üzerindeki tecridin bir parçası olan Kürtçe üzerindeki tecridin kırılmasına yönelik mücadeleyi yükseltmek ve yaygınlaştırmak amacıyla bu yıl 'her yerde Kürtçe her yerde Kürt' sloganıyla program ve programlar düzenleyeceğiz. Kürt dilinin çığlığını, sesini her yerde yükselteceğiz, rengini her yere yayacağız."
'KÜRTÇE KONUŞ, KÜRTÇE DÜŞÜN, KÜRTÇE OKU'
Kürtçenin resmileşmesi ve eğitim dili olması gerektiğini belirten Altun, son olarak şunları söyledi:
"Hawar dergisinin 92. yıldönümü vesilesiyle merhum Celadet Ali Bedirhan'ı ve tüm dostlarını, tüm kadınları, anneleri ve Kürt dilinin savaşçılarını ve savunucularını saygıyla anıyoruz. Kürt Dili Bayramımızı başta Kürt halkı olmak üzere tüm Kürt kadınları ve annelerinin, tüm savaşçıların, işçilerin, emekçilerin ve Kürt dili tutkunlarının, başta Kürt dilinin savaşçıları, kadınları ve gençlerinin kutluyoruz. Bütün halkımıza çağrıda bulunuyoruz: Kuzey Kürdistan'da ve dünyanın her yerinde bütün Kürt partileri, kurumları, aydınları ve çevreleri şunu diyor: Kürtçe konuş, Kürtçe düşün, Kürtçe okuyun ve Kürtçe yazın."
BAKIRHAN: KÜRT DİLİ BASKIYLA KARŞI KARŞIYA
Açıklamanın ardından konuşan DEM Parti Eş Genel Başkanı Tuncer Bakırhan da şunları söyledi:
"Kürt siyaseti, dili ve kültürü büyük baskı ve zor ile karşı karşıyadır. Biz bugün özgür kelimelerle dilimizi kutlayamıyoruz. Görüyorsunuz bizden daha çok polis var. Bize anons geçiyorlar. İşte bizim dilimiz böyle bir zor ile karşı karşıyadır. Buna karşı bizim omuzlarımıza büyük yük düşüyor. Bunların tüm zor ve zorbalığına karşı dilimize sahip çıkmalıyız. Bu nedenle Celadet Ali Bedirxan’ı saygı ile anıyoruz. Emeklerini kutluyoruz. Bizler Bedirxan'a ve dil çalışmaları yürütenlere minnettarız. Dilde başarı elde edene kadar mücadelemizi büyüteceğiz. Bundan sonra her yerde Kürtçe, her zaman Kürtçe konuşacağız, Kürtçe düşüneceğiz. Burada belediye başkanlarımıza da söylemek istiyoruz. Bundan sonra belediye eşbaşkanlarımız Kürtçe üzerinde daha çok durmalı. Dilimiz varlığımızdır. Sokaklarda, caddelerde dilimizi öğreneceğiz ve halkımıza öğreteceğiz. Bunun için bütün imkanlarımızı seferber edeceğiz. Bayramımız kutlu olsun” diye konuştu.
Etkinlik çekilen halaylarla son buldu.
Etkinlikte okunan basın açıklaması şöyle:
Zimanê kurdî nirxekî herî bingehîn, qedîm û dewlemend ê neteweya kurd û mirovahiyê ye. Di dîrokê de bûye çavkaniya jiyana civakî û gelek ziman û çandên cuda. Zimanê kurdî hebûn, xwebûn, rûmet, nasnameya kurdan a neteweyî ye; xîm û sîwana yekîtiya kurdan e. Azadiya zimanê kurdî çavkaniya sereke ya rizgarî û azadiya neteweya kurd e.
Gelê kurd bi vê zanebûnê her dem û dewranê ji bo parastin û pêşxistina zimanê kurdî kedeke mezin daye. Li dijî hemû zor û zehmetiyan jin û dayikên kurd, têkoşer û pêşengên kurdan têkoşîna xwe bênavber meşandine. Yek ji pêşengên têkoşîna zimanê kurdî jî Celadet Alî Bedîrxan e ku wî û hevalên wî xwe gihandin hawara zimanê kurdî.
15ê Gulana 1932an de, bi pêşengiya Celadet Alî Bedirxan, diwarê ziman û çanda kurdî de tovê şoreşeke mezin hat reşandin û Kovara Hawarê bi latînî dest bi weşanê kir. Ev tovê ku ji aliyê Celadet Alî Bedirxan û hevalên wî ve hatiye reşandin ji bo geşedan û têkoşîna zimanê kurdî bû çavkaniyeke bingehîn a dîrokî.
Di destpêka weşana kovara Hawarê de wiha hatiye gotin, “Hawar dengê zanînê ye, zanîn xwe nasîn e, xwenasîn ji me re riya felat û azadiyê vedike. Lewre ziman şertê heyînê yê pêşîn e".
Ev hişmendî û dîrok bi van gotinên birêz Evdila Ocalan a ku digot “Ziman laş e, li laşê xwe xwedî derkevin” vê heqîqeta qedîm piştrast û temam dike.
Gelê kurd bi pêşengiya Tevgera Azadiya Kurd taybetî ev 50 salên dawî li gel hemû êrîş, dagirkerî û polîtîkayên pişaftinê ya dijî çand, ziman û hemû nirxên xwe yên neteweyî bi vê hişmendî, biryardarî û îradeyê têkoşiyaye û vê têkoşîna xwe ya bêhempa hê jî didomîne.
Di encama vê têkoşînê de, di sala 2006an de bi ked û hewldanên TZPKurdî, Cejna Zimanê Kurdî hate îlankirin û ev roj bi vê hişmendî û giyanê ji bo parastin û pêşvebirina zimanê kurdî her sal tê pîrozkirin.
Em bi vê hêz û baweriyê dibêjin ku;
Gelê kurd, dê li hemberî mêtingeriyê hebûn û nasnameya xwe biparêze û têkoşîna xwe ya azadiyê bilindtir bike, di jiyana rojane de bi hemû zaravayên zimanê xwe biaxive û bi awayekî stratejîk parastina hebûna xwe bike.
Gelê me, dê li hemberî serdestan li hemû qadên jiyanê û bi taybetî di warê perwerdehiya bi zimanê dayîkê de têkoşîna xwe xurtir bike. Bi vê armancê, di serî de navêndên me yên xebatê yên civakî, em ê her yek jixwe dest pê bikin û zimanê xwe di xebatên xwe yên siyasî, çandî, hunerî û aborî de bikar bînin, yekîtî û hevgirtina xwe ya neteweyî pêk bînin.
Bi vê boneyê em ê îsal bi diruşma ‘HER DEM KURDÎ HER DER KURDÎ’ bi armanca bilindkirin û berfirehkirina têkoşîna şikandina tecrîda li ser zimanê kurdî ku parçeyek ji tecrîda li ser rêzdar Evdilah OCALAN û tecrîda giştî ya li ser têkoşîna neteweya kurd e, bername û çalakiyên cur bi cur li dar bixin. Em ê li her derê hawar û dengê zimanê kurdî bilind bikin û rengê wê li her derê belav bikin.
Di vê çarçoveyê de bi hişmendî, hîndekarî û rêxistinkirina civakî ya zimanê kurdî, herwiha bi daxwazên fermîbûna zimanê kurdî û perwerdehiya bi kurdî em ê heta dawiyê hewl bidin ku ji niha û pê ve li hemû bajar, navçe, bajarok, tax, kolan, gund û mezrayên li Kurdistanê û li gelek bajar û navçeyên li Tirkiyeyê têkoşîna zimanê kurdî bi awayekî şênber, domdar û encamgir bilindtir û berfirehtir bikin.
Em bi boneya salvegara 92yan a Kovara Hawarê, nemir Celadet Alî Bedirxan û hemû hevalên wî, hemû jin, dayik û têkoşer û parêvanên zimanê kurdî bi rêzdarî bi bîr tînin.
Em Cejna Zimanê Kurdî di serî de li gelê kurd, li hemû jin û dayikên kurd, li hemû têkoşer, xemxur, xebatkar û dildarên zimanê kurdî pîroz dikin û di serî de têkoşerên zimanê kurdî, jin û ciwan bang û gazî li hemû gelê xwe yê li bakurê Kurdistanê û li her derê cîhanê hemû partî, sazî, rewşenbîr û derdorên kurd dikin ku:
EM TÊKOŞÎNA ZIMANÊ KURDÎ BILIND BIKIN!
EM HER DERÊ BIKIN DIBISTAN Û ZANÎNGEHA ZIMANÊ KURDÎ!
EM HER DEM Û LI HER DERÊ
BI KURDÎ BIAXIVIN,
BI KURDÎ BIFIKIRIN,
BI KURDÎ BIXWÎNIN,
BI KURDÎ BINIVÎSÎN
Û BI KURDÎ BIJÎN!
15 Mayıs Kürt Dil Bayramı: 'Kürtçe eğitim dili ve resmi dil olmalı'
