29 ilde koronavirüs araştırması: Hükümet sözcülerinin açıklamaları inandırıcı bulunmuyor

Remzi BUDANCİR

ARTI GERÇEK-Çin'in Vuhan kentinde ortaya çıkan ve kısa sürece birçok ülkede hızlıca yayılan koronavirüs tehlikesi sürüyor. Salgının yayıldığı ülkeler arasında Türkiye'de var. Her gün vaka sayısından artış yaşanırken, Sağlık Bakanlığı halkı daha dikkatli olması gerekliliği konusunda uyarılar yapıyor. Zorunlu olmadığı sürece evden çıkılmaması, temastan kaçınılması, dezenfektan ve eldiven kullanılması isteniyor. İçişleri Bakanlığı da 65 yaş üstü yurttaşlar için sokağa çıkma yasağı ilan etti.

29 İLDE SAHA ARAŞTIRMASI

Diyarbakır merkezli Sosyo Politik Saha Araştırmaları Merkezi 19-23 Mart tarihleri arasında İstanbul, İzmir, Ankara, Konya, Muğla, Samsun, Adana, Bursa, Diyarbakır, Van, Mardin, Batman, Urfa, Antep, Erzurum, Kars, Iğdır, Bingöl, Dersim, Muş, Erzincan, Şırnak ve Hakkar'’nin bulunduğu 29 ilde koranavirüsün yurttaşlara etkisini araştırdı. Online ortamda, her evden bir kişinin katılımı ile 2 bin 863 kişi ile yapılan görüşmede yurttaşların farkındalık, tedbir, algı, tercih ve yaklaşımları ölçüldü. Anket çalışamasın da katılımcılara hastalığı duyup duymadıkları, ne tür tedbirler aldıkları, devlet kurumlarının hastalıkla mücadelede başarılı bulup bulmadıklarına ilişkin sorular soruldu.

HASTALIĞA KARŞI MÜCADELEDE EL YIKAMA YÖNTEMİ ÖNDE

Koronavirüsün yol açtığı salgın hastalığı duyup duymadıklarına ilişkin soruya katılımcıların yüzde 99,2'si 'Evet', yüzde 0,8'i 'Hayır' cevabını verdi. Bu soruya 'Evet' diyen kadınların oranı erkeklere göre daha fazla olduğu görülüyor. Hastalığa yakalanmamak, virüs kapmamak için tedbir alıp almadıklarına ilişkin soruya katılımcıların yüzde 67'si 'Evet', yüzde 31,7'si 'Kısmen', yüzde 1,3'ü 'Hayır' yanıtını verdi.

Tedbir aldığını söyleyen kadınların oranı erkeklere oranla yüzde 11,50 daha fazla dolduğunun belirtildi. Ne tür önlemler aldıklarına ilişkin soruya katılımcıların yüzde 96,5'i 'Ellerimi sıklıkla sabunla yıkıyorum' cevabını verdi. Araştırma grubunun yüzde 3,6'sı 'Hiçbir özel tedbir almadım' derken, yüzde 81,6'sı 'Mecbur kalmadıkça evden dışarı çıkmıyorum', yüzde 75,1'i 'Ellerimi kolonya veya dezenfektanla koruyorum', yüzde 74,8'i 'Toplu taşıma kullanmıyorum/kalabalığa girmiyorum' ve yüzde 57,6'sı 'Misafir kabul etmiyorum' cevabını verdi.

KORONAVİRÜS DIŞARI İLE TEMASI KESTİ Mİ?

Sağlık Bakanlığı yurttaşlardan evde kalmaları, dışarıya çıkmamaları yönünde çağrı yapmıştı. Birçok kurum da benzer şekilde çağrılar yapmıştı. Bu çağrıya kulak verilip verilmediği en çok merak edilen konular arasında. Araştırma grubuna dışarı ile temaslarını kesip kesmediği de soruldu. Bu soruya katılımcıların sadece yüzde 9'u 'Tümüyle kestim' cevabını verirken, yüzde 34,7'si 'Kısmen kestim", yüzde 5,8'i 'Hiç kesmedim', yüzde 50,5'i 'Mecbur Olmadıkça Çıkmıyorum' cevabını verdi.

Dışarı ile temasını hiç kesmediğini söyleyen erkeklerin oranının kadınlara göre yüzde 5,4 daha fazla olduğunun belirtildiği araştırmada, dışarı ile temaslarını kesmediğini söyleyenlerin ilk sırasında 35-44 yaş grubu olduğu tespiti yer aldı. Araştırmaya göre tümüyle kestiğini söyleyenlerden en fazla 65 yaş ve üstü.

HALK TEDBİRLERİ YETERSİZ BULUYOR

'Salgınla mücadelede alınan tedbirleri yeterli buluyormusunuz' sorusuna katılımcıların yüzde 61,3'ü 'Hayır' yüzde 30,8'i 'Kısmen' ve yüzde 7,9'u 'Evet' yanıtını verdi. Katılımcılara hükümetin aldığı tedbirler de soruldu. 'Hükümetin salgınla mücadele politikasını nasıl buluyorsunuz?' sorusuna katılımcıların yüzde 45’i 'Kısmen', yüzde 8,2'si 'Çok' başarılı buluyorum cevabını verdi. Hükümeti başarılı bulmadığını söyleyenlerin oranı yüzde 22,4 olduğu belirtildi.

HÜKÜMET GÜVENİLİR BULUNMUYOR

Katılımcılara bakanlığın, hükümet sözcülerinin koranavirüs ile ilgili açıklamaları da soruldu. Bu açıklamaları 'güvenilir/inandırıcı' bulup bulmadıklarına ilişkin soruya katılımcıların yüzde 59,9'u 'Hayır', yüzde 26,7'si 'Kısmen', yüzde 13,4'ü 'Evet' yanıtını verdi. Hükümetin açıklamalarını inandırıcı/güvenilir bulmayan erkeklerin oranının kadınlara göre daha fazla olduğu; yaş ilerledikçe inandırıcı/güvenilir bulmayanların oranının arttığı, en güvenilir bulmayan yaş grubunun 65 yaş ve üstü olduğu belirtildi.

TEMİZLİK MALZEMELERİNE ULAŞMAK ZOR OLDU

'Maske, dezenfektan, kolonya, temizlik malzemeleri gibi basit koruyuculara erişiminiz nasıl oldu?' sorusuna katılımcıların yüzde 39,6'sı 'Hiç birine kolay ulaşamadım, pahalı ve sınırlı biçimde ancak alabildim', yüzde 19,9'u 'Sadece çamaşır suyu, sabun gibi temizlik malzemesi alabildim', yüzde 16,8'i 'Kolayca alabildim', yüzde 9,1'i 'Param olmadığı için alamadım' ve yüzde 7,3'ü 'Koruyucuları bulamadığım için alamadım' şeklinde yanıt verildi.

SALGIN TEDİRGİNLİK YARATIYOR, DAYANIŞMA YETERLİ BULUNMUYOR

'Salgının aylarca sürmesi halinde yaşayacağınız en büyük problem sizce ne olacak?' sorusuna birden fazla yanıtı olan araştırma grubunun yüzde 79,8'i 'Temel ihtiyaçları temin edememe', yüzde 71,4'ü 'Psikolojik kimi rahatsızlıkların nüksetmesi', yüzde 58,4'ü 'Sağlıksız beslenme', yüzde 52,6’sı 'Ev içi huzursuzlukların artması' ve yüzde 1,9'u 'Ekonomik sorunların derinleşmesi' yanıtını verdi. 'Salgına karşı toplumsal dayanışma ve toplumsal duyarlılığı nasıl buldukları' sorusu da yöneltildi. Bu soruya katılımcıların yüzde 10,9'u dayanışmayı yeterli bulurken, yüzde 33,8'inin kısmen yeterli bulduğunu, yüzde 35 ise yetersiz bulduğu yanıtını verdi.

'Salgından kısa zamanda kurtulacağımıza inanıyor musunuz?' sorusuna katılımcıların yüzde 57,8'i 'Hayır', yüzde 28,4'ü 'Kısmen', yüzde 13,8'i 'Evet' şeklinde yanıt verdi. 'Sizce salgın Türkiye'de ne kadar yayılım gösterir?' sorusu da yöneltilen ve çoklu yanıtlar veren katılımcıların, yüzde 62,1'i 'Tedavi ve tedbir yetersizlikleri nedeniyle çok sayıda insan hastalanır ve çok sayıda ölüm olur, yüzde 60,8'i 'tüm ülkeye yayılır, yüzde 13,9’u 'yayılım göstermeden birkaç kentle sınırlanır cevabını verdi.