Asistan hekimin 'Covid polikliniği'ndeki ilk günü: Kendimi video izleyerek eğittim

Gül GÜNDÜZ

ARTI GERÇEK- Meryem, koronavirüs vakalarının ağırlıklı olduğu büyükşehirlerden birinde çalışmıyor. Meslekteki 6'ıncı senesi ve uzmanlığı psikiyatri… Asistan hekim olarak görev yapıyor.

Genelde görevlendirmeler asistan hekimler üzerinde yapılıyor. İlgili bölümler dışında hocalar şu aşamada servislerde görevlendirilmiyor. Meryem'in bulunduğu bölümde de Covid-19 servisindeki hocalar görevli değil. Meryem bu şekilde ilk kez Covid servisine girmeye hazırlandı. Bu hafta ilk kez servise girdiğini söylüyor:

"Asistan hekim olarak eğitim aldığım hastanede bu ay içerisinde covid polikliniğinde görevlendirildim. Tüm branşlar covid polikliniği ve servislerinde çalışmak üzere görevlendirildi…"

'HASTADAN NASIL ÖRNEK ALACAĞIMIZ SÖZAL OLARAK ANLATILDI'

Aslında tüm endişe de bu görevlendirmenin ardından başlamış: "İlk 8 saatlik nöbetime gitmeden önce en büyük endişem ekipman ve yeterli eğitimi almamış olmamdı. Vaka yönetimi il ilgili bakanlığın algoritmalarını okuyoruz en başından beri, olası vaka, hangi hastaya test yapılması gerekiyor, hangi hasta evde izolasyona alınmalı, yatış hangi durumda yapılmalı güncel açıklamaları takip ediyoruz. Covid polikliniğinde çalışmaya başlamadan bir gün önce eğitim alacağımız söylendi, ancak eğitimin içeriği yalnızca kişisel koruyucu ekipmanın nasıl kullanılacağıydı. Test için hastadan nasıl örnek alacağımız sözel olarak anlatıldı, uygulamalı bir eğitim almadık."

'VİDEO İZLEYEREK KENDİ KENDİMİ EĞİTMEYE ÇALIŞTIM'

Bazı önkabuller olduğunu belirten Meryem… "Hekim olduğumuz için bu konuda zaten donanımlı olduğumuz varsayılıyor" diyor ve ekliyor:

"Ancak aldığımız tıp eğitimi ne yazık ki bu varsayımdan uzak, uzmanlık eğitimleri ise yalnızca kendi branşımıza yoğunlaştığımız genel hekimlik bilgisinden uzaklaştığımız bir şekilde ilerliyor. Haliyle Covid polikliniğinde çalışmaya başlamadan önce video izleyerek kendi kendimi eğitmeye çalıştım."

'TULUM GİYİLMEDİĞİNİ FARK ETTİM'

Asistan hekim Meryem, tüm bu hazırlıklarla birlikte nöbete gittiğinde koruyucu ekipmanları olup olmadığını da merak ediyormuş:

"Nöbete gittiğimde önce kişisel koruyucu ekipmanlarımı giydim. Hastanenin verdiği ekipmanlar içinde tulum yoktu, tulum da istedim sıkıntı yaşamadan verdiler. Bir önceki gün çalışan hekimin tulum giymediğini fark etmiştim. Nöbeti devir aldığım arkadaşım da giymiyordu. Sağlık bakanlığı algoritmalarında tulum yer almıyor ancak riskli alanlarda çalışanların tulum giymesi gerektiğini belirten kaynaklar var"

KENDİ TEMİN ETTİĞİ MASKESİ DAHA KONFORLU

Kendini her kural için video izleyerek eğittiğini söylüyor, hastanenin verdiği maskenin içinde nefes alamadığı için kendi maskesini kendisinin teminettiği da:

"Çalıştığım yer hastanın boğazından ve burnundan sürüntü aldığımız dolayısıyla öksürme, öğürme durumunda etrafa virüs saçılabilecek bir yer. Hastanenin verdiği N95 maske, siperliği kapattığımda burnumu mandal gibi kapattığı için nefes almakta zorluk çektim ve kendi temin ettiğim maskeyi taktım. Çok daha konforlu çalışmamı sağladı. Diğer maskeyi takanların burun üstünde yaraları olmaya başlamıştı ve kullanmakta zorlandıklarını ifade ettiler. Ekipmanlarımı giyip Covid polikliniğine gittim. 8 saatlik maskeli, tulumlu, kafamda siperlikle nöbet başlamıştı"

Meryem, her hekimin kendi kullanıcı adı ile oturum açtığı ve hastaların işlemlerin yaptığı sistemin bu serviste çalışmadığını sölüyor. Görevlendirmesi de yapılmış Meryem'in ancak sistemde kendisinin kullanacağı bir sistem yok. İşlerinin arasında bir de bu sorunu gidermekle uğraşmış. Tabii bu sırada hastalar biriktikçe birikmiş.

BAŞHEKİM YOĞUN BAKIMLAR DIŞINDA TULUM GİYİLMESİNİ YASAKLAMIŞ

Meryem o günü anlattıkça Bakan Fahrettin Koca'nın sözleri geliyor aklımıza. Her gün açıklanan verilerin ve çizilen iyi tablonun yanında doktor Meryem'in anlattıkları:

"Ardından sorumlu bir hoca aradı ve tulum istememin uygun olmadığını, başhekimin yoğun bakımlar dışında tulum giyilmesini yasakladığını, personele de bu birimde tulum giymeniz gerekir gibi ifadeler kullanmamam gerektiğini söyledi. Covid polikliniğinde kabin sistemi olduğu için riskin oldukça düşük olduğundan bahsetti. Kısa süre tartıştık. Olması gereken kabin sistemi negatif basınçlı ya da eldivenlerin olduğu, örneği alan personelle hastanın asla temas etmediği bir sistem olmalı. Benim çalıştığım yerdeki kabin ise hastanın içine girip çenesini öndeki boşluğa koyduğu, yani hastanın öksürmesi durumunda doğrudan bana bulaşın olabileceği bir sistem. Kabin konusunda da hayal kırıklığı yaşadım. Böyle bir kabin sisteminde hastadan sürüntü almak riskli olacağı için tulum giyilmesi konusunda ısrarcı oldum, ancak hastanemiz bu konuda tulumu gerekli görmüyor."

'SİSTEM SORUNU YÜZÜNDEN HASTALARA TEST YAPMAKTA ÇEKİNCELER YAŞADIM'

Meryem'in korunmasının yanında hastalarla temasını da merak ediyoruz. Vaka sayısı fazla olmadığı için bulgusu olan her hastaya test yapması, test yaptığı her hastayı da yatırması gerektiği iletilmiş sorumlu hekim tarafından:

"Evde izolasyona uyulmadığı için test yapılan her hastanın yatışı uygun görülmüş kurulca. Tek bir bulgusu olsa da test yapılıyor olmasını çok olumlu karşıladım ancak her test yaptığımı yatırmam gerektiğinin söylenmesi hasta yönetimimi zorlaştırdı çünkü alan düzenlemesi buna uygun yapılmamıştı. Hastanenin uyguladığı sistem standart algoritmanın da dışındaydı. Alan düzenlemesi Covid pozitif olasılığı düşük olan hastaların enfekte olma riskini artıracak şekilde düzenlenmişti. Sistem sorunu nedeniyle hastalara test yapma konusunda çekinceler yaşadım. Bu durumu sorumlulara ilettiğimde, alan düzenlemesi ile ilgili kurulun tartışma içinde olduğunu, hastanenin fiziksel alt yapısının yeterli olmadığını, ayrı bir çadır sistemi için de il sağlık müdürlüğünün halkı paniğe sürükler gerekçesi ile onay vermediğini öğrendim."

'GEREKENDEN DAHA FAZLA RİSK ALIYORUZ, DAHA FAZLA YORULUYORUZ'

Meryem anlattıklarının sınuna doğru biraz da sitem etti. Hastanenin şu anda ekipman eksikliği olmadığını ancak çoğu hekimin kendi ekipmanını kendi temin ettiğini söylüyor:

"Bizler tüm riskleriyle birlikte covidli hastaların tanısını koymak ve tedavilerini düzenlemek için çalışıyoruz ancak sistemsel sorunlar, süreci yönetmesi gerekenlerin düzgün yönetememesi nedeniyle olması gerekenden daha fazla risk alıyoruz, daha fazla yoruluyoruz. Kendi temin ettiğimiz ekipmanlar daha rahat. Benle çalışan günün sekreterinin siperliği hasarlıydı örneğin. Sürekli bantla yapıştırması gerekiyordu."

8 saat süren vardiyanın ardından ciddi bir baş ağrısı ve ekipmanları çıkarınca alnında, burnundaki izler de Meryem'i uzun süre bırakmamış.

'SÜRECİN ASLINDA NE KADAR KOORDİNASYONSUZ İŞLEDİĞİNİ GÖRMÜŞ OLDUM'

Vardiya bitmesine rağmen hala serviste çalışmaya devam ettiğini söylüyor Meryem. En basit işin bile organize edilememesi yüzünden 2 saat daha fazla çalışmak zorunda kalmış:

"Nöbeti devir edeceğim saatte kimse gelmedi. 2 saat sonra apar topar bir hekim geldi. Nöbet listesini hazırlarken görevlendirmelerin onayları beklenmemiş ve dikkatsizce bir nöbet listesi hazırlanmış. En basit olabilecek işin bile organize edilememiş olması nedeniyle 2 saat fazladan riskli alanda çalışmak zorunda kaldım. Sürecin aslında ne kadar koordinasyonsuz işlediğini görmüş oldum"