Faciadan 69 gün önce bilirkişi incelemesi yapıldı ama rapor çıkmadı

Abidin YAĞMUR

MERSİN- Erzincan'ın İliç ilçesinde Anagold adlı Kanadalı şirket ile Çalık Holding tarafından kurulan siyanürlü altın madeni, faaliyete geçtiği günden bu yana yöre halkının ve çevrecilerin açtıkları davalara muhatap oldu ancak tüm dava süreçlerine rağmen şirket faaliyetleri sürdürdü. Son olarak, Danıştay kararıyla 6 Aralık'ta alanda bilirkişi incelemesi yapıldı. Ancak aradan geçen 69 günde rapor yayınlanmadı. 9 işçinin toprak altında kaldığı facia da rapor yayınlanmadan meydana geldi.

'ÇEVREYE GERİ DÖNÜLMEZ ZARARLAR VERİR'

Şirket en son 2021’de, kapasite artışına gitmek için 'ÇED gerekli değildir' raporu aldı ve ikinci kez kapasite artışına gitti.

TMMOB, o dönem 'ÇED gerekli değildir' raporunun iptali için Erzincan İdare Mahkemesine dava açtı. TMMOB’un açtığı davanın dilekçesinde kapasite artışıyla birlikte sülfürik asit kullanımının yıllık 9 bin tondan 122 bin tona çıkacağı, siyanür kullanımının ise yıllık 11 bin ton olacağı belirtildi. Bu derecede bir kapasite artışının çevreye geri dönülmez zararlar vereceği vurgulandı.

İLİÇ DOĞA VE ÇEVRE PLATFORMU UYARMIŞTI

İliç Doğa ve Çevre Platformu, o dönem yaptığı açıklamada madenin kapasite artışının doğuracağı zararlara şu sözlerle dikkat çekti:

“Türkiye’nin ikinci en büyük altın madeni olan Erzincan-İliç’de faaliyet gösteren Çöpler Altın Madeni alanı üç kat daha genişletilmek isteniyor. 66 milyon ton siyanürü buharlaştırıp atmosfere verecek olan, doğamızı sağlığımızı hiçe sayan bu kapasite artışını istemiyoruz. Altın madeni 2010 yılından beri Kanadalı Anagold Şirketi ve yerli ortağı Çalık Holding ile beraber yürütülen vahşi altın madenciliği faaliyetleri kadim coğrafyamızı yaşanmaz hale getirmiştir. Basra Körfezi’ne kadar etkisi olabilecek bir alanı tehdit etmektedir. Karadeniz’deki tüm kıyıyı etkisi altına alan ve kazanın üzerinden yıllar geçmesine rağmen etkilerinin devam ettiği, kanser oranlarının artışına sebep olan Çernobilin ikinci versiyonu İliç’te yaşanan siyanür kazaları ve aktif siyanür kullanımı ile İliç’te de yaşanacaktır."

6 ARALIK'TA BİLİRKİŞİ İNCELEMESİ YAPILDI

Erzincan İdare Mahkemesi hem TMMOB’un hem de İliç savunucusu Sedat Cezayirlioğlu'nun açtığı davaları 2022 yılının aralık ayında reddetti. Sedat Cezayir, davanın reddedilmesine karşı temyiz yoluna başvurdu ve Danıştay, maden sahasında bilirkişi incelemesi yapılmasına karar verdi. Danıştay’ın görevlendirdiği bilirkişi heyeti 6 Aralık 2023’te yani faciadan 69 gün önce maden sahasına giderek inceleme yaptı.

69 GÜNDE RAPOR ÇIKMADI

Bilirkişi incelemesine davacı Sedat Cezayirlioğlu ve avukat İsmail Hakkı Atal da katıldı. Bilirkişi incelemesinin yapıldığı gün çekilen videolarda, davacı Sedat Cezayir ile avukat İsmail Hakkı Atal’ın maden sahasına güçlükle girdiği anlaşılıyor. Videoda Cezayirlioğlu ve Atal, jandarmanın ve iç güvenlik personelinin güvenlik önlemlerinden söz ediyor. Videoda maden sahasındaki faaliyetler de uzaktan görülüyor. Bilirkişi heyeti aradan geçen 69 günlük sürede raporunu Danıştay’a ve taraf avukatlarına sunmadı. Bilirkişi raporu ve dolayısıyla dava tamamlanmadan maden sahasında büyük bir facia yaşandı ve 9 işçi toprak altında kaldı.

'FACİA GÖZ GÖRE GÖRE GELDİ'

Artı Gerçek'e konuşan avukat İsmail Hakkı Atal, “Davada henüz bir sonuç yok. Beklemedeyiz. Bir süre daha beklemek durumunda kalırız diye düşünüyorum. Bu olaydan sonra raporu biraz daha geciktireceklerdir. Ben aleyhimize bir bilirkişi raporu geleceğinden eminim. Çünkü AKP’ye yakın kişileri atamışlardı. Bu facia göz göre göre geldi" dedi.

İliç'teki maden için ÇED iptal davası reddedilmişti: 'Toprak ağır kimyasal içeriyor, umarız Fırat'a karışmaz'