Hayvancılık sektöründeki kriz market fiyatlarına vurdu

Besicilerin büyük sorun yaşadığı Türkiye’de, Covid-19 nedeniyle hayvancılıkta yaşanan kriz derinleşti. İktidar, besiciye 2 yıldır desteği sabit tutarken; maliyetler fırladı. Hayvancılıkta yaşanan sorunlar tüketiciye de zam olarak yansıdı.

2020 yılı içerisinde et, süt ve yumurtada üretici fiyatlarının düşük seyretmesine rağmen tüketici fiyatlarının tırmanışa geçtiğini söyleyen Eski Ziraat Mühendisleri Odası İzmir Şube Başkanı, Yüksek Ziraat Mühendisi Ferdan Çiftçi, üretici ve tüketici fiyatları arasındaki makasın açıldığını belirtti. Çiftçi, "Hayvancılığın temel girdisi olan yem fiyatlarında yüzde 100’ün üzerinde fiyat artışları yaşandı. Bitkisel üretim yapmadan hayvancılık yapmanın olanaksız olması nedeniyle gübre fiyatlarında da artışlar yüzde 85-90 oldu. Fiyat artışları özellikle çiftçinin kullanacağı dönemde tavan yaptı. Bu süreçte kaba yem ve silaj ve yem ham maddesi olarak kullanılan mısır, soya gibi ürünlerde maliyetlere yansıdı" dedi.

SÜTÜN MALİYETİ ARTTI, HAYVANLAR KESİME GİDİYOR

Evrensel Gazetesi'nden Ramis Sağlam'ın haberine göre, Ulusal Süt Konseyi verilerine göre 2019 aralık ve 2020 kasım ayları arasında süt maliyeleri yüzde 42 artışla 1.78 TL’den 2.53 TL’ye çıkarken, Konsey bir litre sütün referans fiyatını ise maliyetin altında (2.30 TL) açıkladı. Çiftçi, 2007-2008 krizinde yaşanılan ve yaklaşık 1 milyon ineğin kesime gittiği benzer bir süreci 2020 yılının sonlarında yaşamaya başladıklarını söyledi.

Çiftçi, "Kazanamayan üretici ineklerini kesime göndermeye başladı. Bu tablo içerisinde üretici kazanamazken tüketici daha yüksek fiyatlardan et ve süt tüketmek zorunda kaldı" dedi. Çiftçi, emeğiyle geçinen yoksul halk kesimlerinin et ve süt ürünlerini tüketmesinin hayal olduğunu ifade etti.

Tüm bu yaşananları yalnızca pandeminin bir sonucu olarak görmediklerini dile getiren Çiftçi, pandemi koşulları hayvancılıkta kırılganlığı daha da görünür hale getirdiğini belirtti. Yaşanan sürecin etkisini kırmak için büyükbaşa dayalı hayvancılık yerine küçükbaş hayvancılığın öne çıkarılması gerektiğini söyleyen Çiftçi, "Yem bitkileri üretimini daha fazla desteklemek, yerli ırklarımızı ıslah etmek, meralarımızı korumak ve ıslah etmek, küçük üreticileri desteklemek, hayvan hastalıkları ile mücadeleyi daha etkin hale getirmek, zorundayız" dedi.

'DESTEK GÖRMEDİK'

Cumhurbaşkanı Erdoğan tarafından 18 Mart 2020 tarihinde açıklanan "Ekonomik İstikrar Kalkanı" ve 25 Mart 2020 tarihinde açıklanan ekonomik destek paketinde tarım sektörü yer bulamadı. Pandemi sürecinde tarımın hiçbir koluna olmadığı gibi hayvancılık için de ekstra bir destek görmediklerini söyleyen Çiftçi, "Ekstra destek bir tarafa var olan destekler de vaktinde ödenmedi. Tarım sektörünün yer almaması tarım sektörünün öneminin hâlâ kavranamamış olduğunun göstergesidir" diye konuştu.

YETERSİZ DESTEK

Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli tarafından 19 Mart’ta açıklanan bitkisel üretim destekleme başvurularının uzatılmış olmasının doğru fakat yetersiz olduğunu belirten Çiftçi, "20 Mart’ta açıklanan 1 trilyon 572 milyar 500 bin TL’lik destek ödemesi ise çiftçinin vaktinde ödenmemiş 2019 yılı alacaklarıdır. Bu da desteğin tamamı değildir. Hayvancılığın temel girdisi olan kaba yem ve silaj kaynağı yem bitkileri desteklerinin 2019 ve 2020 desteklerine karşılaştırmalı olarak baktığımızda bu durum daha net olarak gözükmektedir" dedi.

ÖNLENEMEYEN FİYAT ARTIŞI

Covid-19 pandemisi hayvancılıkta yaşanan sorunlar üretici fiyatlarında göreceli daha az bir yükselişle maliyetlerin atında kalırken tüketici fiyatları hızla yükseldi. TÜİK verilerine göre tarımda üretici fiyat endeksi 2021 ocak ayında yıllık yüzde 21.26, aylık yüzde 3.03 arttı. İş kollarında bir önceki aya göre; tarım ve avcılık ürünleri ve ilgili hizmetlerde yüzde 2.88, balık ve diğer balıkçılık ürünlerinde yüzde 4.63, ormancılık ürünleri ve ilgili hizmetlerde yüzde 8.95 artış.

Çiftçi, "Ana gruplarda bir önceki aya göre çok yıllık bitkisel ürünlerde yüzde 1.39, tek yıllık bitkisel ürünlerde yüzde 2.54, canlı hayvanlar ve hayvansal ürünlerde yüzde 4.46 artış gerçekleşti. Üreticinin elinde 2.5 TL olan süt 5 TL ile 8 TL arasında market raflarında yerini aldı. Ulusal Kırmızı Et Konseyi verilerine göre yağsız dana bıçak fiyatı aralık 2019 yılında 31.68 TL/kg iken aralık 2020’de yüzde 15 artışla 36.54 TL/kg olmuştur. Kuzu etinde ise bıçak fiyatı aralık 2019’da 42 TL/kg iken aralık 2020’de yüzde 22 artışla 51.05 TL olmuştur. Market fiyatları ise bunların çok üzerinde" dedi.