Kapalı Çarşı: Ekonomik kriz bahane arıyordu

Fatma YÖRÜR

ARTI GERÇEK - Amerika ile yaşanan vize krizi sonrası Türkiye piyasaları zor bir güne uyandı. Dövizin yükselip, piyasaların aşağı yönlü bir kırılma yaşadığı günün nabzını Türkiye ekonomisinin kalbi Tahtakale ve Kapalı Çarşı'da tuttuk.

Kapalı Çarşı ve Tahtakale esnafına göre kriz ekonomi yönetiminden kaynaklı ve piyasaların tek ihtiyacı güven. "Piyasa ve döviz kurlarındaki sert hareketlerin nedeni vize krizi değil, yaşanacak kriz bahane arıyordu" diyen esnaf, "Merkez Bankası'nın devreye girerek, şeffaf politika ve bütçelerle piyasaya güven vermesi gerekli" diyor.

- Dolarda yükseliş sürecek mi?

Adnan Yıldız, Kapalı Çarşı esnafı: Dün akşam yaşanan Amerikayla restleşme doları 3, 70 - 3,90’lara doğru sert bir yöne taşıdı. Piyasaya açılmadan dolar 3,70 – 3,60'lara gevşedi. Önümüzdeki iki-üç ay genelinde bu hareketliliğin yukarı yönlü seyredeceğini söyleyebiliriz. 3,60 ve 3, 90 bandında bir hareket olası.

Bunun asıl sebebi Ortadoğu’nun karışık olmasıdır. Türkiye ve Suriye arasında bir gerginlik olması. Kore ve Amerika arasında gerginlik. Piyasa bu kadar yükü taşıyamayacak kadar kırılgan. Amerika'yla aramızı düzeltmediğimiz sürece bu kriz aşılamaz. Kısa vadede düşüşte dövize ilgi duyanlar alım fırsatı diye görmeli. Yakın vadede bir ay önceki rakamları göremeyiz.

- Altın nasıl bir seyir isleyecek bu durumda?

Doların yükselmesi altını pozitif etkiler. Cuma günü 147 seviyesindeydi. Darbe günlerinde biz bu kadar hareket görmedik. 150 liralık bir çıkış oldu. Allah'tan dolar 4 lirayı kırmadı, kırsaydı piyasalar çok daha sert hareketler yaşardı. Dolarda bu saatten sonra çok sert hareketler beklememek lazım… Düştüğü anda almak lazım.

Reşat Yılmaz, Kapalı Çarşı esnafı: Şu anda piyasalar ters köşe oldu. Beklemediğimiz sert bir hareketle 3,70 seviyelerinde seyreden dövizin yakın dönemde hareketleri olacak. Dengesiz bir seyre hazır olabiliriz. Dünden beri en büyük seyri külçe altın yaptı. Tarihi rakamları gördü külçe altın. Saniyede değişen hareketlerle sağlıklı bir seyir görmemiz mümkün değil. Saniyeler içindeki değişim sağlıksızlığa işarettir.

'ZAYIFLAYAN EKONOMİNİN MERKEZ BANKASI'NIN İNSİYATİF ALMASINA İHTİYACI VAR'

- Gelişmiş ülke piyasalarında bu kadar hızlı ve sert hareketler görülüyor mu?

Reşat Yılmaz: "Ülkemizin gerçekleri farklı açıkçası ve ekonomide ciddi bir daralma var. Dışa tamamen bağımlı hale gelen bir ekonomide bu kaçınılmaz bir sonuçtur. Karadenizli fındığını kesiyor, Malatyalı ağacını terk etti, Adıyamanlı tütününü kesiyor. Ülkemizde şu an 120 çeşit yabancı sigara var. Ekonomiyi güçlendirmediğimiz sürece bu sert hareketler kaçınılmazdır. Biz de kepenk mi kapatacağız? Faturası şimdiden çok ağır oldu diyebilirim.

Ekonomi güven ister, istikrar ister. Örneğin bugün gözler Merkez Bankası'ndaydı. Merkez Bankası'nda yoğun bir sessizlik var. Bu sessizlik piyasaları tedirgin etmektedir. Esnaf da önünü göremiyor, vatandaş da önünü göremiyor. Sıkıntı daha da çok büyüyecek gibi görünüyor. Merkez Bankası rezervi bilinmiyor. Bu bile büyük güven sorunu yaratıyor. Herkes bu sabah bir takım ağır bedeller ödedi. Hesabını kimse verebilecek mi? Bugün borsada insanlara yansıdı, bu yarın tüm Türkiye’ye yansıyacak.

'BU BİR DIŞ POLİTİKA SORUNU DEĞİL İÇ EKONOMİ SORUNUDUR'

Tahtakale esnafı Ramazan Yılmaz: "Hepimiz aynı gemideyiz. 2007’ye kadar uygulanan Kemal Derviş politikalarıyla biraz nefes aldık. O günden bugüne biz tek adamın ekonomiyi yönetme çabasıyla buraya geldik. Bu bir dış politika sorunu değil iç ekonomi sorunudur. İlk iki dönemden sonra AKP'de herkes kendine çalıştı. Bu da bunun faturasıdır. Unutmasınlar hepimiz aynı gemideyiz.

Gerçek bir muhalefet olsa bu düşüşle yer yerinden oynardı. Eti, samanı dışardan alan bir ülkede, hazine ne yapsın, döviz ne yapsın? Gerçek gündemi konuşmayan bir medya var. 12 bin dolarlık bir milli gelirden bahsediliyor. Bu oniki bin dolar sokağa yansımadığına göre eşit dağılmıyor demektir. Kimine bin dolar, kimine 100 bin dolar düşüyor. O zaman daha krizin gerisi geride demektir."

Tahtakale Esnafı Emine Yılmaz: Eskiden bir elemanı yanında çalıştırınca 5-6 yıl sonra iş kurardı. Şimdi insanlar hayat boyu işçi. Gelir az olunca geçim zorlaşıyor. Herkes birbirine düşman oluyor. Bu ekonomik değil sosyal bir takım fay hatları da yaratıyor.

‘EKONOMİ BLÖFLE YÖNETİLMEZ’

Fatih Bey de bir kapalı çarşı esnafı, soyadını paylaşmak istemiyor: "Cumhurbaşkanı faizleri düşürün diyor şu anda faizler %19 - 20’lerde. Eğer bunu Cumhurbaşkanı'nın basına dediği gibi düşürselerdi şu an dolar 4 - 4,50 civarında olurdu. Faizler düştüğü an doların önüne geçemezsin, bu bir blöftür. Ekonomi blöfle yönetilmez.

Faizler şu an 3,70 seviyesindeyken yıl sonu bu seviyede tutamazsınız, yükselecek dedim. Adıyaman Milletvekili Mehmet Metiner beni aradı. "Yıl sonu 3,80’leri görsün intihar edeceğim" dedi. 3,94’leri gördü. Herkes her şeyi göremez, biz burada görüyoruz. Ne oluyor ne bitiyor. Günlük döviz giriş çıkışı yok, artış yok biz bunu görüyoruz."

Tahtakale Esnafı Nur Yiğit: Akşam oldu mu herkes hayal kırıklığı yaşıyor. Çok durgun piyasa, tüm esnaf cepten harcıyor. Ekonomiyi iyi görmüyoruz. Alt tabaka orta tabakada para yok ki biz iş görelim. Piyasada para var deniliyor ama bizim işimiz orta tabakayla onda yoksa bu para üst tabakadadır. Bu orta tabakaya memura, işçiye para verilemedikten sonra bu ekonomi toparlanamaz. Orta direk yakacak mı, yiyecek mi, giyecek mi? Onla ilgilenmedikten sonra piyasada hareket olmaz. Daha da kötüye gidiyor.

Kapalı Çarşı esnaflarından Osman Yalçın'a göre ise Türkiye'nin başına ne geliyorsa, güçlü bir ülke olduğundan geliyor. "Yaşananlar 15 Temmuz'un devamıdır" diyen Osman Yalçın, Cumhurbaşkanı'nın bu sorunu da aşacağına inanıyor.