Kentsel dönüşümdeki Arnavut Mahallesi taşınıyor: Ev bulamayanların önü karanlık
Osman ÇAKLI
İSTANBUL - Kentsel dönüşüm projesi kapsamında Zeytinburnu ilçesindeki Arnavut Mahallesi’nin yüzde 60’ı İstanbul’un çeşitli semtlerine taşındı. Yaklaşık 10 yıldır kentsel dönüşüm beklenen mahallede, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı ile Zeytinburnu Belediyesi’nin ortak çalışması sonucunda 482 konut ile 44 ticari birim kentsel dönüşüm kapsamına alındı. Mahalleli kentsel dönüşüm projelerine dair yapılan anlaşmaların altına imza attığı için ay sonuna kadar konutları tahliye etmek zorunda. Ancak yüksek enflasyon nedeniyle hâlâ kiralık konut bulamayanlar var.
Kentsel dönüşüm nedeniyle tahliye edilmesi beklenen Arnavut Mahallesi’ndeyiz.
'3 BİN 250 LİRA KİRA YARDIMI VERECEKLER AMA EN DÜŞÜK KİRA 12 BİN LİRADAN BAŞLIYOR'
Geçtiğimiz günlerde davul ve zurna ile Arnavut Mahallesi’ne vedaya hazırlananlar, 1950’li yıllarda Yugoslavya’dan geldikleri Zeytinburnu’ndan buruk ayrılıyor. 6 Şubat Maraş merkezli depremlerin ardından kaygılı olduklarını anlatan mahallelinin bir kısmı kentsel dönüşümden memnun olsa da mağdur olanlar da var.
Arnavut Mahallesi 5-6 sokaktan oluşuyor. Çoğunluğun terk ettiği mahalledeki ıssızlık İstanbul’da görmeye alışık olmadığımız türden. Sokak başlarında dolaşan insanların sayısı bir elin parmaklarını geçmiyor. G/68 sokakta, tam evinin önünde Bayram Korkmaz ile karşılaşıyoruz. Selamlaştıktan sonra bölgedeki kentsel dönüşüm üzerine ayaküstü konuşuyoruz.
Bayram Korkmaz mahallenin en eskilerinden, 60 yıldan fazladır Arnavut Mahallesi’nde yaşıyor. Derme çatma evinden dışarıya çıkışının nedeni kentsel dönüşüm nedeniyle elektriklerin kesilmiş olması. Korkmaz derdini anlatacak birini ararmışçasına yaşadıklarını aktarıyor:
“Kentsel dönüşüm kapsamında sözleşmeler imzalandı, ben de imzaladım. Çoğunluğa uymak zorunda kaldım. Bize 3 bin 250 lira kira yardımı yapılacağı söylendi. Affedersiniz hayvan bağlasanız durmayacak evlere 12 bin lira istiyorlar. Kentsel dönüşüm nedeniyle mecbur gideceğiz, evde yatalak hastam var, 2 aydır ev arıyorum bulamıyorum. Şimdi bir de elektriği kestiler. Dünden beri elektriğimiz yok.”
KALAN AİLELERİN ELEKTRİĞİ KESİLDİ
Komşularının taşındığı sokakta kalan birkaç aileden biri olduklarını söylüyor Bayram Korkmaz, bütçesine uygun kiralık ev bulsa kendisinin de gideceğini, mahallede kalması için bir nedeni olmadığını belirtiyor ve devam ediyor:
“Emekliyim, maaşım 7 bin 500 lira. 3 bin 250 lira destek verecekler. Ben nasıl ödeyeceğim bu kadar parayı? Kimse de bu konuda yardımcı olmuyor. Kentsel dönüşüm yüzünden ev aradığımı duyanlar, devlet yardımını bildikleri için 5 bin olan kirayı 10 bin lira yapıyorlar. Biz ne yiyeceğiz, ne içeceğiz? Bize 10 gün içinde çıkın, dediler. Ben ev bulsam neden çıkmayayım, zaten herkes gitti.”
Bayram Korkmaz, sorunlarını anlatmaya devam ettiği sırada elektrik kesintisi için BEDAŞ’tan gelen bir ekip evin önüne aracı park ediyor. Ne olduğunu soruyor BEDAŞ görevlisi. “Kentsel dönüşüm” cevabını duyunca, “Biz bir şey yapamayız” diyorlar. Kısa süreli tartışmanın ardından, telefon görüşmeleri gerçekleştiriliyor. Soruna çözüm yok. Korkmaz, sinirlenerek evde yatalak hastası olduğunu vurguluyor. Ardından devam ediyor: “Ne eksik ne fazla ne yaşıyorsam onu anlatıyorum, yalan söylemiyorum.”
‘DEPREM NEDENİYLE KENTSEL DÖNÜŞÜMDEN YARARLANMAK İSTİYORDUK’
Mahallede kalan başka insanlarla da konuşmak için sokaklarda dolaşmaya devam ediyoruz. Ancak kalanlar da hazırlık içerisinde. Evlerin içerisinde eşyalar paketleniyor.
Komşuluk ilişkilerinin güçlü olduğu mahallede herkes birbirini tanıyor. Binaların birbirine doğru eğimli olduğu mahalle, zihinde olası bir depremi çağrıştırıyor.
Mahalleye veda etmiş İsmet Çınar ile karşılaşıyoruz. Beraberinde bir grup mahalleli bulunuyor. Çınar, davul ve zurnalı kutlamanın nedenini artık eskisi kadar görüşemeyecek olmaları olduğunu söylüyor. Yani kentsel dönüşüm kutlamasından ziyade, komşuluk ilişkilerine bir vedadan ibaret bu davul zurna. Mahalle genelinin gidecek bir yer edindiğini de anlatan Çınar, yıllardır kentsel dönüşüm beklendiğini, depremden çekindikleri için kentsel dönüşümden faydalanmak istediklerini ifade ediyor.
Aslında mahallenin kentsel dönüşüm talebi yeni değil. 2014 yılından bugüne ağır aksak işleyen bir süreçten geçilmiş. Çarpık kentleşmenin, kaçak yapıların yoğun olduğu mahallede imar affından yararlananlar yıllar sonra tapu sahibi oldu.
‘KİRA YARDIMI YETMEZ AMA DEPREM RİSKİ VARDI’
Sokakta karşılaştığımız ve mahallenin Çorumlu ailelerinden olan bir kişi bizi mahallenin önde gelen isimlerinden olan Turgut Öztürk’ün yanına götürüyor. Son günleri mahallede bulunan cami avlusunda geçiren mahalleli gibi biz de aynı yere oturuyoruz. Turgut Öztürk, önce kendisinden anlatmaya başlıyor. Tabii, var olan sorunlara ilişkin nedenleri de açıklayarak. Kendisi 18 bin liraya şu ankinden biraz daha büyük bir ev bulduğunu aktarıyor. 3 bin 200 liranın yetmeyeceğini kendisinin de bildiğini ama deprem tehlikesine bu durumu tercih etmesinin daha doğru olduğunu belirtiyor. Ve devam ediyor:
“Ay sonu taşınıyorum. Zaten sözleşmeler imzalandığı için herkes gitmek zorunda. ‘Yarısı bizden’ kampanyasına biz dahil değiliz. Anlaşma seçimden önce yapıldığı için bizi kapsamadı, o nedenle de 3 bin 250 TL kira yardımı alacağız. Bu meblağ hiçbir yerde kirayı karşılamaz, mümkün değil. Doğal gaz ve elektrikler kesilmeye başladı.”
‘YILSONUNDA KAZMA VURULUR DİYE BEKLİYORUZ’
Kentsel dönüşümü olumlu karşıladıklarını anlatan Öztürk, projenin 2025 yılında biteceğini ve evlerine kavuşacaklarını, kendilerinin en geç 2026 yılına kadar anahtarları teslim alabileceklerini düşündüğünü kaydediyor. Ödeme planına ilişkin de Öztürk, şu ifadeleri kullanıyor:
“TOKİ, 800 milyon TL'ye kadar burada zarar edecek. Ödemeler TEFE-TÜFE endeksine göre yapılacak. En fazla yüzde 15 artış yapılacak. 180 ay vadeli bir plan var. Bu ay sonu mahalle ihale edilecek. Yılbaşına kadar kazma vurulur diye bekliyoruz.”
Haydarpaşa gün sayıyor: Yeniden tren sesleri duyulacak mı?
Müsilajdan geriye kalanlar: Marmara Denizi'nde oksijensiz bölgeler oluştu, balıkların boyu küçüldü
