'Sansür Yasası'ndan ilk ceza alan gazeteci Sinan Aygül olmuştu
Artı Gerçek - "MİT'in Cumhurbaşkanlığı'na sunduğu 'yargı raporu'nda neler var?" başlıklı yazısı gerekçe gösterilerek gözaltına alınan gazeteci Tolga Şardan, 'Sansür Yasası' kapsamında dün tutuklandı. Şardan, Türk Ceza Kanunu’nun (TCK) 217/A “halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma” suçundan ceza alan ikinci gazeteci oldu. Bitlis Gazeteciler Cemiyeti Başkanı gazeteci Sinan Aygül Sansür Yasası kapsamında tutuklanan ilk gazeteci olmuştu.
AKP ve MHP’nin hazırladığı ‘dezenformasyonla mücadele yasası’ adı verilen, gazetecilik meslek örgütlerinin ‘sansür yasası’ olarak adlandırdığı kanun teklifi 14 Ekim 2022’de Meclis Genel Kurulu’nda kabul edildi. Yasa 18 Ekim 2022’de Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.
İLK CEZA ALAN GAZETECİ AYGÜL OLDU
Yasa ‘halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma’ suçlamasını içeren en kritik 29’uncu maddesi ilk olarak gazeteci Sinan Aygül’ün 13 Aralık 2022’de gözaltına alınmasıyla hayata geçirildi.
Aygül, 13 Aralık 2022 tarihinde sosyal medya hesabından Tatvan’da bir kız çocuğuna cinsel taciz iddialarına ilişkin yaptığı haberi paylaştıktan birkaç saat sonra gözaltına alınmış ve 14 Aralık’ta Tatvan Sulh Ceza Hakimliğinin kararıyla tutuklanmıştı. Aygül 22 Aralık 2022 tarihinde tahliye edilmişti. Tahliye edilen Aygül hakkında, kamuoyunda sansür yasası olarak bilinen ‘dezenformasyonla mücadele yasası’ kapsamında 'halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma' suçlamasıyla dava açılmıştı. Böylece, ‘sansür yasası’ kapsamında dava açılan ilk gazeteci oldu.
10 AY CEZA ALDI
Soruşturmayı yürüten Tatvan Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından 'sansür yasası' kapsamında hazırlanan tek sayfalık iddianamede 'ülke gündemindeki hassas konulardan olan çocuk cinsel istismarı olaylarına ilişkin aslı olmayan bir haberi paylaşması üzerine' iddiasıyla üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılması istedi. 28 Şubat 2023'te görülen duruşmada mahkeme, Aygül’ün üzerine atılı “halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma” suçunu işlediğinin sabit olduğuna kanaat getirerek gazeteciye 10 ay hapis cezası verdi.
Aygül’ün ardından dün yazdığı yazı nedeniyle gözaltına alınan ve akabinde 'sansür yasası' kapsamında tutuklanan Tolga Şardan ise ikinci gazeteci oldu. Şardan da, Türk Ceza Kanunu’nun (TCK) 217/A “halkı yanıltıcı bilgiyi alenen yayma” suçundan tutukladı.
‘SANSÜR YASASI’NDA NELER VAR?
'Sansür yasası' 18 Ekim 2022'de Resmi Gazete'de yayımlandı. Toplam 40 maddeden oluşan kanunun en çok tartışılan ve tepki çeken 29. maddesi, Türk Ceza Kanunu’nda (TCK) yeni bir suç tanımı yaparken, bu suçu işleyenlere de hapis cezası öngörülüyor. 29. madde şöyle:
“Sırf halk arasında endişe, korku veya panik yaratmak saikiyle, ülkenin iç ve dış güvenliği, kamu düzeni ve genel sağlığı ile ilgili gerçeğe aykırı bir bilgiyi, kamu barışını bozmaya elverişli şekilde alenen yayan kimse, bir yıldan üç yıla kadar hapisle cezalandırılacaktır.”
Sosyal ağ sağlayıcı, kanun kapsamındaki suçlara ilişkin içerikler ile başlık etiketlerinin yayınlanmamasına ilişkin kendi sistem, mekanizma ve algoritmasında BTK ile iş birliği halinde gerekli tedbirleri alacak, bu tedbirler raporunda bulunacak. Sosyal ağ sağlayıcıları, kurum tarafından istenen bilgileri kuruma vermekle yükümlü tutulacak.
REKLAM VE BANT YASAĞI
İdari tedbirler saklı kalmak kaydıyla, BTK Başkanı tarafından verilen içeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesi kararının gereğinin yerine getirilmemesi halinde, Türkiye'de ikamet eden vergi mükellefi gerçek ve tüzel kişilerin, ilgili yurt dışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcıya altı aya kadar reklam vermesinin yasaklanmasına BTK Başkanı tarafından karar verilebilecek. Bu kapsamda yeni sözleşme kurulamayacak ve buna ilişkin para transferi yapılamayacak. Reklam yasağı kararı Resmi Gazete'de yayımlanacak.
BTK Başkanı, reklam yasağı kararının yanı sıra içeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesi kararının yerine getirilmesine kadar sosyal ağ sağlayıcının internet trafiği bant genişliğinin yüzde 50 oranında daraltılması için sulh ceza hakimliğine başvurabilecek.
Hakim tarafından bu yönde verilen kararın ilgili sosyal ağ sağlayıcıya bildirilmesinden itibaren 30 gün içinde içeriğin çıkarılması ve/veya erişimin engellenmesi kararının sosyal ağ sağlayıcı tarafından yerine getirilmemesi halinde, sosyal ağ sağlayıcının internet trafiği bant genişliğinin yüzde 90 oranına kadar daraltılması için BTK Başkanı tarafından sulh ceza hakimliğine başvurulabilecek.
İNTERNET SİTELERİ VE BASIN KARTI DÜZENLEMESİ
Kanun’a göre, basın kartı sahibinin, kanunda belirtilen niteliklere sahip olmadığının veya bu nitelikleri sonradan kaybettiğinin anlaşılması halinde basın kartı, İletişim Başkanlığınca iptal edilecek. Basın kartı sahibinin gereken niteliklere sahip olmadığının veya bu nitelikleri sonradan kaybettiğinin anlaşılması nedeniyle İletişim Başkanlığınca basın kartının iptali halinde kartın iade edildiği tarihten itibaren 1 yıl geçmedikçe yeniden basın kartı verilmeyecek.
İletişim Başkanlığınca düzenlenecek basın kartlarının şekli, medya kuruluşlarında aranacak şartlar, kontenjanlar, Basın Kartı Komisyonunun belirlenmesi, çalışma ve karar alma usulleri, başvuru türleri ile başvuruda istenilecek belgeler İletişim Başkanlığınca çıkarılacak yönetmelikle düzenlenecek.
İNTERNET HABER SİTELERİNDE YAYIMLANACAK RESMİ İLAN VE REKLAMLAR
Basın İlan Kurumu Genel Müdürlüğü, her ayın sonunda resmi ilan ve reklam verilebilecek olan mevkuteler ile internet haber sitelerinin isimlerini ve vasıflarını ihtiva eden birer listeyi, kurumun internet siteleri üzerinden duyuracak.
İnternet haber sitelerinde yayımlanacak resmi ilan ve reklamların kapsam ve esasları da belirlenecek. Buna göre, Resmi Gazete’de yayımlananlar hariç olmak üzere Kanun, Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ve yönetmelikler uyarınca yayımlatılması mecburi olan resmi ilanlar ile daire ve teşekküller, kanun veya Cumhurbaşkanlığı Kararnamesiyle kurulan sair müesseseler veya bunların iştiraklerinin internet haber sitelerinde yayımlatacakları ilan ve reklamlar ancak Basın İlan Kurumu aracılığı ile yayımlanacak.
Kurum aracılığıyla yayımlanan ilan ve reklamların, kopyalanması, yayımlanması, yayımlattırılması ve ticari faaliyete konu edilmesi Kurumun vereceği izne bağlı olacak.
İnternet haber sitelerinde resmi ilan ve reklam yayımlatılması görevi Basın İlan Kurumuna verildiğinden, gazete ve dergiler için uygulanan müeyyideler internet haber sitelerine de uygulanacak.
ALTI AY İÇİNDE BİLDİRMEYENE 30 MİLYON TL PARA VE BANT DARALTMA CEZASI VERİLEBİLECEK
Kanunun 35’inci maddesiyle, henüz temsilci temsilci belirlememiş olan sosyal ağ sağlayıcıları altı ay içinde temsilci belirlemek zorunda olacak. Altı ay içinde bildirmemesi halinde 30 milyon Türk lirası daha idari para cezası, reklam yasağı ve yüzde 90 oranında bant daraltma cezası verilebilecek.
Kanunun 38’inci maddesiyle, Elektronik Haberleşme Kanunu’ndaki “Yetkilendirme usulü” başlığı altında düzenlenen 9’uncu maddesindeki yükümlülükleri yerine getirmeyen veya yetkilendirilmeksizin hizmet sağlayıcılara 1 milyon Türk Lirasından 30 milyon Türk Lirasına kadar idari para cezası verilebilecek. Para cezasını ödemeyen ve kanundaki yükümlülüklerine 6 ay içinde yerine getirmeyen hizmet sağlayıcılarının internet bant genişliği trafiği yüzde 95’e kadar daraltılabilecek.(HABER MERKEZİ)
'Sansür yasası'nın ilk davasında gazeteci Aygül'e 10 ay hapis cezası verildi
'Sansür yasası'nın ilk ve tek ceza kararına itiraz reddedildi
