Sur kayyımı tarihi Kıtılbil Mahallesi'nin ismini 'Fetih Mahallesi' olarak değiştirdi
Remzi BUDANCİR
+GERÇEK-Diyarbakır başta olmak üzere HDP’nin kazandığı belediyelere atanan kayyımların uygulamaları sürüyor. Kayyım uygulamalarının başında açılan ana dil kurslarının kapatılması, sokak isimlerinin değiştirilmesi ve kültürel faaliyetlerin önlenmesi geliyor. Benzer bir uygulama kayyım tarafından yönetilen Diyarbakır’ın Sur ilçe belediyesinde yaşandı.
BU DEFA ESKİ KÖY İSMİ DEĞİŞTİRİLDİ
Kürt, Ermeni ve Süryani başta olmak üzere çok farklı kimliklerin yan yana yaşadığı Diyarbakır’da kentte yaşayan halkların kimliklerine uygun çok farklı inanç merkezleri, yerleşim yerleri ve mekânlar bulunuyor. Bu mozaiklerden biri olan tarihi Sur ilçesinde Ermeni, Süryani ve Keldani kiliselerinin bulunması yanış sıra, birçok mahalle ve sokak ismi bu çeşitliliği yansıtıyor. Bu mahallerden biri eskiden köy olan ve şu anda mahalle statüsünde olan Kıtıbil mahallesi. Yüz yıllardır bu ismi muhafaza eden mahalle, kayyımın müdahalesi ile karşılaştı. Tarihi Kıtıbil mahallesinin isminin "Fetih Mahallesi" olarak değiştirildiği ortaya çıktı. Buna tepkiler gecikmedi.
KARAR KAYYIM VE 2 MEMUR TARAFINDAN ALINDI
Söz konusu isim değişikliği kararı Diyarbakır Büyükşehir Belediyesine genel sekreter olarak atanan Sur Kaymakamı ve kayyımı Abdullah Çiftçi’ye ait. 13 Mayıs 2022 tarihli kararda, mahallenin isim değişikliği talebinin bizzat Sur kayyımı Abdullah Çiftçi’den geldiği görülüyor. Belediye meclisi feshedildiği için kayyım meclis toplantısının atadığı 2 memurla alıyor. 13 Mayıs tarihli kararda mahalle isim değişikliği önergesinin meclis başkanı olarak toplantıyı yöneten Çiftçi’nin sözlü olarak verildiği görülüyor.
KAYYIM GEREKÇESİ: TELAFFUZU ZOR, İSLAM ORDULARI BURADA KONAKLADI
Kayyım ve 2 memurla yapılan meclis toplantısında mahalle isminin değişikliğine gösterilen gerekçe ise oldukça ilgin. Kararda Kıtıbil isminin zor telaffuz edilmesi ve İslam ordularının Diyarbakır fethinde karargahlarının bu köyde kurduğu iddia edildiği kararın detayı şöyle: "Meclis Başkanı Abdullah Çiftçi’nin Diyarbakır ilinin 639 yalında İslam orduları tarafından fethi sırasında ordu karargahının bu bölgede olması münasebetiyle, tarihi önemine binaen ve Kıtılbil isminin telaffuzunun zor olması nedeniyle, 5393 Sayılı Belediyeler Kanunun 18. Maddesi (n) bendinde Mahalle İsimlerinin değiştirme yetkisi Belediye Meclisinin görevleri arasında sayıldığından, Kıtılbil Mahallesinin isminin Fetih Mahallesi olarak değiştirilmesi hususu oylanarak, Toplantıya katılan 3 üyenin oy birliği ile kabulüne karar verildi."
MAHALLE İSMİ DEĞİŞTİRİLEREK MUHTARA BİLDİRİLDİ
Mahalle isminin değiştirilmesine ise hem köyde yaşayan yurttaşlar tepkili. Mahalle isminin değişikliği ile ilgili ulaştığımız Kıtılbil Mahalle Muhtarı Mustafa Korkmaz, değişiklikten haberi olduğunu ancak isim değişikliği talebinin kendilerinden gitmediğini söyledi. Daha önce kendisinin belediyeden aranarak çağrıldığını anlatan Korkmaz, "Gittim belediyeye. Bana ‘Mahalle isminin değiştirilmesi yönünde vatandaşların talebi var. Sende imzala’ dediler bana. Bende benim için hangi ismin olacağı pek önemli değil. Ama benim öyle bir talebim yok dedim. Kimin talebinin olduğunu da bilmiyorum dedim. Mahalleli de böyle bir talepte bulunduğunu sanmıyorum dedim. Yaklaşık 2 hafta önce aradılar beni. Mahalle isminin değiştiğini, gelip yeni mühürleri almamı istediler. Ben hala gitmedim. Konu ile ilgili bildiğim bunlar. Sabahtandır köylüler arayıp bana soruyor. Bende bilmiyorum" dedi.
"TARİHİ YERLERİN İSİMLERİNİN KORUNMASI DÜNYA MİRASI AÇISINDAN ÖNEMLİDİR"
Mahallenin isminin değiştirilmesine tepkiler sürüyor. Bunlardan biri de mahalle sakini Prof. Dr. Aziz Yağan. Diyarbakır'da tarihi bölge isimlerinin değiştirilmemesi gerektiğini belirten Yağan, Kıtılbil isminin Diyarbakır'ın Sur ilçesinde artık olmayan bir köyün ve alanının adı olduğunu hatırlattı. Sur belediyesi tarafından "Fetih Mahallesi" olarak değiştirilen Kıtılbil isminin Ermeni ya da Süryani köyü olduğuna dair görüşler olduğunu hatırlatan Yağan, "Kıtılbil’in tarihsel bir isim olduğu konusunda titiz olmamızı gerektiriyor. Tarihi yer adlarının korunması, tarihi mekanların korunması kadar önemlidir. Diyarbakır’da özellikle tarihi kalenin dışındaki bazı sokak ve caddelerin isimleri değiştiriliyor. Bu yerler yeni yerleşim yerleri olduğu için buraların isimlerinin değiştirilmesi olağan karşılanabilir. Ancak tarihi yerlerin isimlerinin korunması kent ve dünya mirası açısından önemlidir" dedi.
"KARAR GÖZDEN GEÇİRİLMELİ"
Kıtılbil mahallesi muhtarının mahalle adının değiştirilmesinde bilgilendirildiğini ancak kendilerinin isim değişikliği talepleri olmadığını ifade ettiğini aktaran Yağan, şunları söyledi: "Sur Belediyesi gerekçeli kararına göre meclis başkanı ve iki üyenin onayıyla bu değişiklik gerçekleşmiştir. Tarihi olsun olmasın bir yerin ismini değiştirmek için yasa uygulanırken mahalle sakinlerinin rızasını almak kapsayıcılık, ortak karar ve demokratik toplum gelişimi açısından önemlidir. Kıtılbil mahallesinde bir bulvara, caddeye ya da kentin yeni oluşan bir mahallesine Fetih ismi verilebilir. Tarihindeki ve günümüzdeki dilsel ve kültürel çoğulluğuyla övünen Diyarbakır'ın binlerce yıllık geçmişini, mirasını günümüzde de korumak zorundayız. İsimlerin korunması da kent hafızasının, geçmişin mirasının korunmasının gereğidir. Diyarbakır’da tarihi mekan ve bölge adlarının korunması prensip olmalı, değiştirilmiş olsa bile asıl adın iadesi sağlanmalıdır. Bu nedenle, tarihi bölgeyi işaret eden Kıtılbil isminin değiştirilmesi kararı yeniden gözden geçirilmelidir."
