Tarlabaşı'nda hayat toz duman ve yalan

Aynur TEKİN

ARTI GERÇEK - İstiklal Caddesi’nin yanı başında yer alan ve kendine has mimarisiyle öne çıkan tarihi semt Tarlabaşı’nın kuruluşu, 1870’li yıllara dayanıyor. Uzmanlar, semtin karakteristiği olan çok kültürlülüğün kentsel dönüşümle tehdit altında olduğuna dikkat çekiyor. Mahalle sakinlerinin hayat tarzı dikkate alınmadan sürdürülen proje, semtin mimari yapısına uygun bulunmuyor. İstanbul Kent Savunması’ndan Prof. Dr. Zerrin Bayrakdar, yürütülen sürecin kamu yararı taşımadığını belirtiyor: "Kamu yaranına kentsel dönüşüm, sağlıksız olan yapıların yıkılarak içinde yaşayanları oradan göndermeden ve yapıyı da fazla büyütmeden yapılır. 5 katlı binaysa 5 katlı olarak kalmalıdır ya da 3 katlı ise 3 katlı. Yeni inşa edilen yapıların nüfusu çoğaltacak şekilde yapılmaması gerekiyor. Tarlabaşı deniliyor ama sadece bu alanın bir kısmında dönüşüm yapılıyor. Peki, geri kalan alan ne olacak? Oraya o kadar lüks binalar yapınca burası nasıl görünecek, nasıl uyumlaşacak bunlar birbiriyle."

BİLGİ VERİLMİYOR

İnşa edilen konutlarla ilgili sağlıklı bir bilgiye ulaşamadıklarını belirten Bayrakdar, "Bu iktidarın yaptığı şey hiçbir bilgi vermeden yapmak, biz bu bilgileri bilmeliyiz. 360 yapılıyor ama ne kadar büyüklükte, kime hitap edecek, fiyatlar nedir, bunların hepsini bilmeliyiz. Sorduğumuz zaman bu ticari bir sırdır diye kapatılıyor" diye konuşuyor.

Kent savunucularının kamu yararı taşımadığını belirtiği proje, semtte yaşayanları ve sosyal dokuyu göz ardı ediliyor. Konut projesi başladığından beri kiralar kademeli olarak yükseliyor. Bu sebeple memleketine dönen ya da merkezden çok uzak semtlere taşınmak durumunda kalanların sayısı az değil.

İnşaat alanının yakınında ikamet eden ev işçisi Maşallah (46), çok küçük yaşlardan beri Tarlabaşı’nda yaşıyor ve "Buraya alıştık, ne yapalım nereye gidelim. Burası önceden böyle değildi, çok kalabalıktı. Komşuluk vardı. Evler yıkılınca herkes gitti" diyor. Evlerinin sürekli tozlandığını ve gürültüden uyuyamadıklarını da ekliyor: "2 sene oldu, tüm tozlar bizim eve geliyor, çok fazla ses geliyor, kimse uyuyamıyor. Evi, her gün silip süpürüyoruz.

"GİDENLER KÖTÜ DURUMDA"

7 yıl önce yine Mardin’den Tarlabaşı’na gelen ve Maşallah ile akraba olan Sevim ise (27), "Kiralar arttı. Her yer toz duman içinde, çamaşırları asıyoruz anında kirleniyor. Kiracıya hiçbir şey vermiyorlar. Annemin oturduğu evi yıktılar, mesela. Direkt evi yıkıp gönderiyorlar, zaten. Bu kadar insan nereye gidecek? Gidenler de kötü durumda. Yüksek kiraları ödeyemiyorlar."

"MAHALLE HAYATI YALAN OLACAK"

8 yıldır Tarlabaşı’nda yaşayan Âdem, semtin girişindeki bir fırında çalışıyor. Kendisi mahalledeki dönüşümden memnun değil: "Hiç iyi bir süreç değil, çünkü kentsel dönüşüm olursa biz buradan gideceğiz. Artık ekmek yiyemeyeceğiz buradan, herkes yoluna gidecek yani. İlişkiler, mahalle hayatı hepsi gidecek, hepsi yalan olacak. Eskisi gibi bir şey kalmayacak, bütün arkadaşlıklar burada kalacak. Buraların çoğu vakıf malı, şahsa ait değil. Burada herkes kiracı... Ben yedi yıldır burada oturuyorum, 7 yıl sonra ne yapacağım? Ya memlekete döneceğim ya da çekip başka bir yere gideceğim ve 2 bin lira kirayla oturacağım. Ben burada 500 liraya oturuyorum, işten aldığım para da günlük 70 lira. Ben nasıl Beşiktaş’ta ya da başka bir yerde, kirada oturacağım?"

"KARŞIMIZDA ŞAHIS YOK, DEVLET VAR"

Evi kentsel dönüşüme giren İsmail Bey ise, kentsel dönüşümün semti güzelleştireceğini söylüyor. Ona göre sorun olan şey, inşaatın uzaması: "Yaklaşık 1983 yılından beri buradayım. Yaklaşık 8-9 yıl oldu kendi yerimizi vereli. Bize 3,5 yılda teslim edeceklerini söylediler, ama şu anda 9 yıla girdik. Bekliyoruz yani karşımızda şahıs yok, karşımızda devlet var bir şey de yapamıyoruz. Bittiği zaman bence güzel olacak. Daha temiz olacağını düşünüyorum. Biz isterdik ki komple her yeri yapsalar, ama olmadı. Tabii bir söylenti var. Burası bittikten sonra aşağı doğru yıkım devam edecek."

"TURİSTLER ÇOĞALDI"

Kentsel dönüşümün semte turist çektiğini söyleyen kendisini Gülcü Ali diye tanıtan Ali Bey, 40 senedir Tarlabaşı’nda yaşıyor: "Güzel oldu, apartlar yapılmaya başlandı. Apartta hep turistler kalıyor, turistler çok burada. Eskiden buradan geçmeye korkuyordu insanlar, Tarlabaşı o zaman tehlikeliydi. Hırsızlık vardı, şimdi sakinleşti ve temiz. Bizler de mutlu oluyoruz turist görünce, hoşumuza gidiyor."